བོད་དུ་སྐྱེ་སྤྲུལ་ངོས་འཛིན་དང་དེའི་འཕེལ་རྒྱུན་ཁྲོད་ཀྱི་རྩོམ་རིག་གི་བྱེད་ནུས་གླེང་བ།

གནད་བསྡུས། རྩོམ་ཡིག་འདིར། སྐྱེ་སྤྲུལ་ངོས་འཛིན་གྱི་ལྟ་བའི་རྒྱབ་ལྗོངས་དང་། སྤྲུལ་སྐུའི་སྐྱེས་རབསཀྱི་རྣམ་གཞག སྤྲུལ་སྐུ་མྱུར་བྱོན་དང་། སྐུ་ཚེ་རིང་འཚོ་སོགས་རྩོམ་གྱི་རྣམ་པ་འགའ་ཞིག་སྤྲུལ་སྐུ་དང་དམིགས་བསལ་གྱི་འབྲེལ་བ་ཅན་དུ་གྲུབ་ཚུལ་ལས་བརྩམས་ཏེ། བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་གྱི་བྱུང་རབས་ནང་གི་སྤྲུལ་སྐུའི་གནད་དོན་ལ་ཞིབ་འཇུག་བྱེད་པར་བོད་ཀྱི་རྩོམ་རིག་གི་ཁྱབ་ཁོངས་ནས་ཀྱང་ཞིབ་འཇུག་དཔྱད་གླེང་བྱེད་གལ་ཆེ་བ་དང་།  དཔྱད་ཕྱོགས་འདི་ནས་བལྟས་ན་སྐྱེ་སྤྲུལ་ངོས་འཛིན་ནི་ལམ་ལུགས་ཙམ་དང་། སྲིད་དོན་གྱི་དགོས་མཁོ་ཙམ་མ་ཡིན་པར་དེའི་མི་རིགས་རང་བཞིན་དང་། སྤྱི་ཚོགས་རང་བཞིན། རིག་གཞུང་རང་བཞིན་ངོས་འཛིན་ཐུབ་པར་གནད་འགག་ཆེ་བ་མ་ཟད། སྐྱེ་སྤྲུལ་ངོས་འཛིན་དང་རྒྱུན་གནས་ཁྲོད་ཀྱི་རྩོམ་རིག་གི་བྱེད་ནུས་ཤིག་ཀྱང་མཐོང་ངེས་ཚུལ་གྱི་དཔྱད་ཕྱོགས་ཤིག་བསྟན་ཡོད།

* * *

སྔོན་གླེང་། བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་གྱི་བྱུང་རབས་ཁྲོད་སྤྲུལ་སྐུ་ཞེས་པ་དེ་ཆོས་ལུགས་དང་ལོ་རྒྱུས། སྲིད་དོན་དང་དཔལ་འབྱོར་སོོགས་རིག་གནས་དང་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་གྲུབ་ཆ་སྣ་མང་དང་འབྲེལ་ཞིང་། དེའི་སྐོར་ལ་གླེང་སློང་དང་། དཔྱད་ཞིབ་སྣ་ཚོགས། ཐ་ན་སྤྲུལ་སྐུ་ངོས་འཛིན་བྱ་ཚུལ་གྱི་ལམ་སྲོལ་དང་བཅས་པར་རྩོད་གླེང་སྣ་མང་བྱུང་དང་འབྱུང་བཞིན་པའི་གནས་ཚུལ་ཞིག་རེད། གནས་ཚུལ་དེ་ཕྱོགས་སྣ་མང་དང་འབྲེལ་བ་ཅན་དུ་གྱུར་པས། དེ་ཉིད་གླེང་སློང་བྱེད་པར། གནད་དེར་ཆེད་ལས་ཀྱི་ཞིབ་འཇུག་རྒྱ་ཆེ་གཏིང་ཟབ་དང་།  ཡང་ན་རིག་ཚན་མི་འདྲ་བ་སོ་སོའི་ངོས་ནས་སྤྲུལ་སྐུ་དང་འབྲེལ་བའི་གནད་དོན་གང་ཡོད་ཐད་དམིགས་བསལ་གླེང་སློང་བྱ་དགོས་པར་གྱུར་ཡོད། དེ་བས་ན་འདིར་བོད་ཀྱི་སྤྲུལ་སྐུ་དང་འབྲེལ་བའི་བྱུང་རབས་དང་སྣང་ཚུལ་དག་བོད་ཀྱི་རྩོམ་རིག་གི་ཁྱབ་ཁོངས་སུ་ཇི་ལྟར་འབྲེལ་ཞིང་མངོན་ཚུལ་གྱི་སྐོར་ལ་གླེང་སློང་ཞིག་བྱ་རྒྱུ་ཡིན།

བོད་ཀྱི་རྩོམ་རིག་གི་བྱུང་རབས་ནང་སྤྲུལ་སྐུ་དང་འབྲེལ་བའི་གནས་ཚུལ་མང་དག་ཅིག་བྱུང་ཡོད། འོན་ཀྱང་གནད་དེ་ད་བར་ཆེད་དུ་གླེང་སློང་བྱས་པ་མཐོང་ཐོས་སུ་མ་གྱུར། སྤྲུལ་སྐུ་ནི་བོད་ཀྱི་རིག་གཞུང་གི་གཏིང་དང་། ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་ཁོངས། སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་ངོས་ཚང་མར་འབྲེལ་ཆེ་བས་དེ་ཉིད་རྩོམ་རིག་གི་ཁྱབ་ཁོངས་སུའང་ཕྱོགས་དུ་མ་ཞིག་ནས་འབྲེལ་ཡོད། གནད་དོན་དེ་བསྔོགས་འདོན་དང་། ངོས་འཛིན། འགྲེལ་བརྗོད་བཅས་བྱ་རྒྱུ་ནི་སྤྲུལ་སྐུའི་བྱུང་བ་དང་གནས་བབ་ངོས་འཛིན་ཐད་གལ་འགངས་ཆེ་བའི་ཞིབ་འཇུག་དང་དཔྱད་གླེང་གི་ལས་དོན་ཞིག་རེད་ལ། རིག་གཞུང་གི་གཏིང་རིམ་དང་འབྲེལ་བའི་བསྔོགས་འདོན་དང་དཔྱད་ཞིབ་ཀྱི་བྱ་བ་ཞིག་ཀྱང་རེད།

འདིར་དཔྱད་ཡུལ་གྱི་ངོས་འདི་དང་འབྲེལ་བའི་གཞི་རྩའི་ཁྱབ་ཁོངས་དང་། དམིགས་བསལ་གནས་ཚུལ་འགའ་ཞིག་གི་གླེང་བསླངས་ཏེ། ཁྱབ་ཁོངས་འདིར་དཔྱད་འབྲས་འདོན་རྒྱུ་མིན་པར། དཔྱད་ཡུལ་གསལ་སྟོན་ལ་གཞོལ་རྒྱུ་ནི་ཆེད་རྩོམ་འདིའི་བརྗོད་བྱ་དང་། ཁྱབ་ཁོངས། དམིགས་ཚད་བཅས་སོ། །

* * *

སྐྱེ་སྤྲུལ་ངོས་འཛིན་ནི། བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་གྱི་བྱུང་རིམ་ཁྲོད། ནང་བའི་ལྟ་གྲུབ་ཀྱི་གཞི་རྟེན་གལ་ཆེན་དུ་གྱུར་བའི་སྐྱེ་བ་སྔ་ཕྱི་དང་། སྐྱེ་བ་ལེན་ཚུལ་ལ་ཐད་ཀར་འབྲེལ་ཞིང་། ནང་བའི་ཕར་ཕྱིན་ཐེག་པའི་ལུགས་ཀྱི་ཆོས་ལོངས་སྤྲུལ་གསུམ་གྱི་སྐུ་དང་། སྤྲུལ་སྐུ་ལའང་མཆོག་གི་སྤྲུལ་སྐུ་དང་། བཟོ་བོ་སྤྲུལ་སྐུ། སྐྱེ་བ་སྤྲུལ་བའི་སྐུ་གསུམ་ལས་བོད་ཀྱི་ཡང་སྤྲུལ་ངོས་འཛིན་སོགས་ནི་སྐྱེ་བ་སྤྲུལ་བའི་སྐུ་དང་འབྲེལ་ནས་བྱུང་བ་ཞིག་ཏུ་འདོད་པ་རེད། [1]དེ་བས་ན་བོད་དུ་སྤྲུལ་སྐུ་ངོས་འཛིན་བྱ་སྲོལ་དེ་ལོ་རྒྱུས་དང་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་གནས་བབ་དམིགས་བསལ་བའི་དབང་གིས་དུས་ཕྱིས་བྱུང་ཡང་། རྒྱ་གར་གྱི་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་རྩོམ་རིག་བོད་ལ་དར་ཁྱབ་བྱུང་རྗེས་བོད་ལ་སྤྲུལ་སྐུ་འབྱུང་ངེས་ཀྱི་རིག་གནས་ཀྱི་བསམ་བློ་ནི་སྤྲུལ་སྐུ་ངོས་འཛིན་བྱ་སྲོལ་གྱི་སྔོན་དུ་བྱུང་ཞིང་། དེ་ཡང་གཙོ་བོ་རྩོམ་རིག་གི་ཁྱབ་ཁོངས་[2]ནས་བྱུང་བར་བཤད་ན་འགལ་ཟླ་ཆེར་མེད་པ་ཡིན།

* * *

རྒྱ་ཆེར་རོལ་བའི་མདོ་འམ། འཕགས་པ་རྒྱ་ཆེར་རོལ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་མདོ་རྒྱ་ཆེར་རོལ་བའི་མདོ་ནི་ནང་བསྟན་རྩོམ་རིག་གི་བྱུང་རབས་ནང་ཧ་ཅང་གལ་གནད་ཆེ་བ་ཞིག་ཡིན། [3] མདོ་རྒྱ་ཆེར་རོལ་བར་ཐེག་ཆེན་ལུགས་ཀྱི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་མཛད་པ་རྒྱས་པར་བསྟན་ཅིང་། ལེའུ་དང་པོ་གླེང་གཞིའི་ལེའུ་དང་། ལེའུ་གཉིས་པ་ཡང་དག་པར་སྤྲོས་པའི་ལེའུ་ལྟ་བུ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་འཚང་རྒྱ་བར་འགྱུར་བ་ལུང་བསྟན་པ་སོགས་ཁྱོན་ལེའུ་ཉེར་བདུན་གྱིས་མཆོག་གི་སྤྲུལ་སྐུའི་རྣམ་པ་ཅན་གྱི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་མཛད་པ་དག་རྒྱས་པར་བསྟན་ཡོད། དེ་ཡང་རྣམ་པའི་ཆ་ནས་བཅད་ལྷུག་གཉིས་ཀར་རྩོམ་རིག་གི་ཉམས་འགྱུར་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང་། ནང་དོན་ཐད་མཆོག་གི་སྤྲུལ་སྐུའི་རྣམ་པ་ཅན་གྱི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་མཛད་པ་མཛད་ཚུལ་བསྟན་པ་དག་བོད་དུ་སྤྲུལ་སྐུ་དང་འབྲེལ་བའི་རིག་གཞུང་གི་བསམ་བློའི་རྒྱབ་རྟེན་ཞིག་དང་། དེ་འབྲེལ་གྱི་རྩོམ་རིག་ཅིག་དར་བའི་དཔེ་མཚོན་གལ་ཆེན་གྱི་གྲས་ཡིན། བོད་ཡིག་ཏུ་སྔ་འགྱུར་བྱུང་བའི་གྲས་ཀྱང་ཡིན།

* * *

སྐྱེས་རབས། མདོ་ལས་བྱུང་བའི་སྐྱེས་རབས་སྣ་ཚོགས་ལ་གཞི་བཅོལ་ཏེ། བསྟན་བཅོས་ཀྱི་ཁྲོད་དུ་སྙན་ངག་གི་རང་བཞིན་ཅན་གྱི་སྐྱེས་རབས་དང་རྟོགས་བརྗོད་བོད་ལ་དར་ཁོངས་ནས། བསྟན་པ་སྔ་དར་ནས་བསྒྱུར་བའི་སྐྱེས་རབས་ཀྱི་བརྩམས་ཆོས་ཁག་ནི། རིག་གཞུང་དང་རྩོམ་རིག་གི་ཁྱབ་ཁོངས་ནས་སྤྲུལ་སྐུ་དང་འབྲེལ་ཡོད་དུ་བརྩི་འོས། སྤྱིར་འཕགས་བོད་གཉིས་སུ་སྐྱེས་རབས་དང་འབྲེལ་བའི་རྩོམ་རིག་གི་སྐོར་མང་དག་ཅིག་བྱུང་ཡང་། གྲགས་པ་དང་ཤུགས་རྐྱེན་ཆེས་ཆེ་བ་ནི་སློབ་དཔོན་དཔའ་བོའི་སྐྱེས་རབས་སོ་བཞི་པ་ཡིན། དཔའ་བོའམ་རྟ་དབྱངས་དེ་གང་ཟག་གཅིག་ཡིན་མིན་དང་། དེ་ཉིད་གང་དུ་ནམ་ཞིག་ལ་བྱོན་པའི་ཚུལ་སོགས་ལ་བྱུང་རབས་སྨྲ་བ་རྣམས་ལ་རྩོད་གཞི་དང་ཁྲུན་ཐག་མ་ཆོད་པའི་གནས་རེ་ཡོད་མིན་ལ་མ་ལྟོས་པར། ཡོངས་གྲགས་སུ་ཁོང་གིས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་མཛད་པ་དང་འབྲེལ་བའི་སྙན་ངག་གི་བསྟན་བཅོས་གལ་ཆེན་གཉིས་མཛད་པར་ངོས་འཛིན་བྱེད་བཞིན་ཡོད།  དེ་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྐུ་ཚེ་གཅིག་གི་མཛད་པ་བརྗོད་དོན་དུ་བཟུང་བའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྤྱོད་པ་ཞེས་བྱ་བའི་སྙན་ངག་དང་། སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྐུ་ཚེ་གཞན་གྱི་མཛད་པ་བརྗོད་སྙིང་དུ་བཟུང་བའི་སྐྱེས་རབས་སོ་བཞི་པ་གཉིས་ཡིན།[4]

སྐྱེས་རབས་འདི་ཉིད་ཀྱི་མཆོད་བརྗོད་དུ།  ཐུབ་པའི་སྐུ་ཚེ་སྔ་མའི་རྨད་བྱུང་སྤྱོད་པ་རྣམས། །བདག་གི་སྙན་དངགས་མེ་ཏོག་སྙིམ་པས་གུས་པས་མཆོད། །སྐྱེས་རབས་འདི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱིས་སྐྱེ་བའི་ཕྲེང་རྒྱུད་དུ་འགྲོ་དོན་མཛད་ཚུལ་སྟོན་པའི་བསྟན་བཅོས་གལ་ཆེན་ཞིག་ཡིན་པ་མ་ཟད། འདི་ཉིད་སྙན་ངག་གི་བསྟན་བཅོས་གལ་ཆེན་ཞིག་ཀྱང་ཡིན་པར་བསྟན་ཡོད།  བོད་ཀྱི་ཆོས་འབྱུང་དང་རྩོམ་བྱུང་གི་ལོ་རྒྱུས་གཉིས་ཀྱི་ཁྲོད་བསྟན་བཅོས་འདི་ལ་ཤུགས་རྐྱེན་ཆེས་ཆེ་བ་ནི་སྐྱེས་ཚོམས་དད་པའི་གཞུང་ཞེས་བཀའ་གདམས་གཞུང་དྲུག་[5]གི་ནང་ཚན་དུ་གྱུར་བ་འདིས་མཚོན་ནུས་པ་ཡིན། སྐྱེས་རབས་ཀྱིས་བོད་ཀྱི་རྩོམ་རིག་གི་སྤྱི་ཁོག་ལ་ཤུགས་རྐྱེན་ཐེབས་པ་ཙམ་མ་ཟད། བོད་པའི་བསམ་བློ་དང་། ལྷག་པར་སྐྱེས་བུ་དམ་པ་རྣམས་ཀྱིས་སྐྱེ་བའི་རྒྱུད་དུ་འགྲོ་དོན་མཛད་ཚུལ་གྱི་གཞི་རྩའི་ངོས་འཛིན་དང་ཡིད་ཆེས་བྱ་བའི་ལྟ་ཚུལ་ཐད་བྱེད་ནུས་དང་ཤུགས་རྐྱེན་ཆེན་པོ་ཐེབས་པའི་རྩོམ་རིག་བརྩམས་ཆོས་ཤིག་ཡིན།

* * *

བཀའ་ཐང་། སློབ་དཔོན་པདྨ་འབྱུང་གནས་བོད་དུ་ཕེབས་རྗེས་བོད་དུ་སྤྲུལ་སྐུའི་བསམ་བློ་དང་འབྲེལ་བའི་གནས་ཚུལ་ལ་དེ་སྔའི་རྨང་གཞི་དེ་དང་མཐུན་གྲོགས་སུ་འགྲོ་བའི་གནས་ཚུལ་ཞིག་བྱུང་འདུག་ཅིང་། གནས་ཚུལ་དེ་ཡང་རྩོམ་རིག་གི་ཁྱབ་ཁོངས་ནས་མངོན་པར་སྨྲ་ཆོག་པ་ནི་བཀའ་ཐང་སྡེ་ལྔ་སྐོར་རེད།[6]  སྤྱིར་ན་བཀའ་ཐང་སོགས་ནི་གཏེར་ཡིག་ཏུ་གཏོགས་པས་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་དུས་རིམ་གང་དུ་འཇོག་མིན་ཐད་རྩོད་གཞི་ཆེ་ཡང་། གཞི་རྩའི་ཆ་ནས་སྐྱེས་རབས་དང་ལུང་བསྟན་གྱི་ཆ་ཆེས་ཆེ་བ་དང་། ཕྱིས་སུ་བྱོན་པའི་གཏེར་སྟོན་མང་པོ་ཞིག་ཀྱང་བཀའ་ཐང་གིས་ལུང་ཟིན་མིན་དང་འབྲེལ་ཡོད་པས་ན། གཏེར་སྟོན་དེ་དག་ཐམས་ཅད་སྤྲུལ་སྐུ་རུ་ངོས་འཛིན་ཡོངས་གྲགས་སུ་བྱེད་སྲོལ་མེད་ཀྱང་། དེ་དག་མ་འོངས་ལས་འཕྲོ་ཅན་གྱི་སྐྱེས་བུ་དམིགས་བསལ་བ་རུ་ངོས་འཛིན་བྱས་པ་ཞིག་ཡིན་པ་མ་ཟད། བཀའ་ཐང་དང་འབྲེལ་ཏེ་གུ་རུ་ཉིད་ཀྱི་སྤྲུལ་བའི་རྣམ་པར་ཇི་ལྟར་རོལ་ཚུལ་གྱི་ལུང་བསྟན་དག་བཀའ་ཐང་བསྡུས་པ་སོགས་བརྒྱུད་ནས་བོད་ཁམས་ཡོངས་ལ་ཁྱབ་ཡོད་པ་ནི། དེ་དུས་ང་སྤྲུལ་ས་སྐྱ་ཞེས་སུ་གྲགས། །ཞེས་དང་། ཨ་ཏི་ཤ་ཡི་སྤྲུལ་བ་བློ་བཟང་གྲགས། སྐྱེས་བུ་དེ་བྱོན་བོད་ལ་བདེ་སྐྱིད་འཆར། །བུམ་ཐང་ཕྱོགས་ནས་ཁྲི་ཡི་ཟུར་ཆ་གནོན། །རྒྱལ་སྲིད་ཆོས་ཁྲིམས་སྐྱོང་བའི་ང་སྤྲུལ་བྱོན། །ང་ཡི་སྤྲུལ་བ་ཨོ་རྒྱན་གླིང་བ་བྱོན། །ཞེས་པ་དག་བོད་ཁམས་ཡོངས་སུ་ཐ་ན་ཡིག་རྨོངས་པའི་ཁྲོད་དུའང་བློ་ངོར་འབྱམས་ཏེ་ཁ་འདོན་དུ་གྱུར་བ་མ་ཟད། ཁོང་ཚོའི་ཡིད་ཆེས་དང་དད་པའི་ཀློང་དུ་འབྱམས་ཡོད།[7] བཀའ་ཐང་གི་རྩོམ་རིག་རང་བཞིན་ཐད་བོད་ཀྱི་རྩོམ་རིག་ལོ་རྒྱུས་ཁག་ཏུ་གླེང་སློང་སྣ་མང་བྱས་ཡོད་ཀྱང་འདིར་མ་སྤྲོས་སོ། །

* * *

བཀའ་ཆེམས་ཀ་ཁོལ་མ། བོད་བཙན་པོའི་དུས་ཀྱི་རྒྱལ་བློན་དག་གིས་བྲིས་པ་ཕྱིས་སུ་གཏེར་ནས་བཏོན་པར་གྲགས་པ་ལས། བཀའ་ཆེམས་ཀ་ཁོལ་མའམ། བོད་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་སྲོང་བཙན་སྒམ་པོའི་རྣམ་ཐར་བཀའ་ཆེམས་གསེར་གྱི་ཕྲེང་བ་ཞེས་པ་འདི་བོད་ཀྱི་སྤྲུལ་སྐུའི་བྱུང་རབས་ཀྱི་རྒྱབ་ལྗོངས་དང་འབྲེལ་བའི་ཡིག་ཆ་གལ་ཆེན་ཞིག་ཡིན། [8] བཀའ་ཆེམས་ཀྱི་རྩོམ་རིག་གི་རང་བཞིན་ཐད་བོད་ཀྱི་རྩོམ་རིག་ལོ་རྒྱུས་ཁག་ཏུ་གླེང་སློང་མང་དུ་བྱས་ཡོད་པས་འདིར་མ་སྤྲོས། ཡིག་ཆ་འདིའི་ཁྲོད་དུ་ཆོས་རྒྱལ་སྲོང་བཙན་ནི། འཕགས་པ་སྤྱན་རས་གཟིགས་ཀྱི་སྤྲུལ་བའི་རྣམ་པ་ཅན་དང་། ཐ་ན་བཙུན་མོ་བལ་མོ་བཟའ་དང་། རྒྱ་བཟའ་གཉིས་ཀྱང་ལྷ་མོ་ཁྲོ་གཉེར་ཅན་དང་རྗེ་བཙུན་སྒྲོལ་མའི་སྤྲུལ་བ་ཡིན་ཚུལ་རྒྱས་གླེང་བྱས་ཡོད། འདི་དག་གིས་གཅིག་ནས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྐྱེས་རབས་དང་འབྲེལ་བའི་གནས་ཚུལ་བཤད་པ་དང་། གཉིས་ནས་འདས་པའི་དུས་སུ་བྱོན་པའི་སྐྱེས་བུ་དག་གི་སྐྱེས་རབས་དང་འབྲེལ་བའི་བའི་གནས་ཚུལ་བཤད་པ་དག་ཡིན་མོད། སྤྲུལ་སྐུའི་རྣམ་གཞག་དང་འབྲེལ་བའི་བརྩམས་ཆོས་གལ་ཆེན་དང་། ཤུགས་རྐྱེན་ཆེ་ཤོས་ཀྱི་གྲས་ཡིན། བོད་ཀྱི་བཙན་པོ་དེ་སྤྱིར་བཏང་གི་སྐྱེས་བུ་ནས་བྱང་ཆུབ་སེམས་པའི་རྣམ་སྤྲུལ་དུ་འགྲེལ་བརྗོད་བྱེད་པའི་ཡིག་ཆ་ཞིག་ཏུའང་གྱུར་ཡོད་ཅིང་། འདི་ལ་བརྟེན་ནས་བོད་མིའི་སེམས་དབུས་ཀྱི་སྲོང་བཙན་སྒམ་པོའི་གོ་གནས་ལ་འགྱུར་ལྡོག་ཆེན་པོ་བྱུང་ཞིང་། བོད་ཀྱི་རྣམ་ཐར་ཆེ་བརྒྱད་ཁྲོད་ཀྱི་རྒྱ་བཟའ་བལ་བཟའི་རྣམ་ཐར་ལྟ་བུའི་སྒྱུ་རྩལ་བརྩམས་ཆོས་འབྱུང་བའི་རྨང་གཞིར་གྱུར།

* * *

བཀའ་གདམས་བུ་ཆོས། བཀའ་གདམས་བུ་ཆོས་ནི་འབྲོམ་སྟོན་པ་རྒྱལ་བའི་འབྱུང་གནས་ཀྱི་སྐྱེས་རབས་ཡིན་པ་དང་། དེར་འབྲོམ་གྱི་སྐྱེས་རབས་ཉི་ཤུ་རྩ་གཉིས་བསྟན་ཡོད། དེ་ཡང་ཇོ་བོ་རྗེས་གསང་ཕུ་བ་ལ། འབྲོམ་སྟོན་པ་ཁོང་གི་ཡོན་ཏན་འདི་ཀུན་རིན་པོ་ཆེའི་གཏེར་དང་འདྲ། ཡོན་ཏན་ཤིན་ཏུ་ཆེ་སྟེ་གཞན་གྱི་བློར་ཤོང་བར་དཀའ། ཁྱོད་ཀྱིས་གཞན་ལ་བཤད་དུ་མི་རུང་། ཁྱོད་རང་བཟུང་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཅུང་ཟད་བཤད་ཀྱིས་ཉོན་གསུངས་པ་དང་། ཡང་རང་རེ་ཡབ་སྲས་གསུམ་གྱི་སྙིང་གཏམ་ཁོ་ན་ཡིན་པས་གཞན་ལ་མ་མཆེད་པར་མཛོད། [9] ཅེས་གསང་བའི་ཚུལ་དུ་གསུང་བ་དག་ཀྱང་འབྲོམ་གྱི་སྐུའི་སྐྱེ་བ་གཞན་དག་གི་མཛད་པ་དག་ཡིན། འདི་ཉིད་ནང་དོན་དང་རྣམ་པའི་ཆ་ནས་ཀྱང་སྐྱེས་རབས་ཀྱི་རྩོམ་འགྲོས་དང་ཕྱོགས་མཚུངས་ཤིང་། སྐབས་དེའི་བོད་ཀྱི་རྩོམ་རིག་གི་དཔེ་མཚོན་བརྩམས་ཆོས་ཤིག་ཀྱང་ཡིན། ཇོ་བོ་བོད་དུ་ཕེབས་ནས་བོད་ཀྱི་ཆོས་རྒྱལ་སྲོང་བཙན་སོགས་འདས་ཟིན་པའི་སྐྱེས་བུ་དང་། འབྲོམ་སྟོན་པ་སོགས་སྐབས་དེར་བཞུགས་པའི་སྐྱེས་བུ་མང་པོ་ཞིག་གི་སྐྱེས་རབས་དང་མཛད་པའི་ཚུལ་སྐུ་སྐྱེ་སྔ་ཕྱིའི་ཕྲེང་བའི་ངོས་ནས་གླེང་བ་འདི་བོད་དུ་སྤྲུུལ་སྐུ་དང་འབྲེལ་བའི་བསམ་བློ་དང་འདུ་ཤེས་ཀྱི་རྒྱབ་རྟེན་ཆེན་པོ་ཞིག་ཏུ་གྱུར་པ་མ་ཟད། སྐབས་ཐོག་གི་བོད་ཀྱི་སྐྱེས་བུ་ཞིག་བྱང་ཆུབ་སེམས་པའི་སྤྲུལ་བའི་ཟློས་གར་གྱི་རྣམ་ཅན་ཡིན་པར་བཤད་པའི་བསྟན་བཅོས་གལ་ཆེན་ཞིག་ནི་བཀའ་གདམས་བུ་ཆོས་ལས་བསྟན་པའི་འབྲོམ་སྟོན་པ་རྒྱལ་བའི་འབྱུང་གནས་ཀྱི་སྐོར་དེ་གྱུར་ཡོད་པ་དང་། འབྲོམ་སྟོན་པ་འཕགས་པ་སྤྱན་རས་གཟིགས་ཀྱི་སྤྲུལ་བའི་རྣམ་རོལ་དུ་བཤད་པ་དེ་ལས་སྤྲོས་ཏེ་རྒྱལ་བ་སྐུ་ཕྲེང་རིམ་བྱོན་གྱི་འཁྲུངས་རབས་དང་རྒྱུན་གཅིག་ཏུ་འབྲེལ་ཡོད་[10]པས་ན། བསྟན་བཅོས་འདི་ལས་བྱུང་བའི་ངོས་འཛིན་དང་འགྲེལ་བརྗོད་དག་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་བྱུང་རབས་བསྐྱར་གླེང་ཙམ་མ་ཡིན་པར་ད་ཡོད་ཀྱི་གནས་ཚུལ་དང་འབྲེལ་ཡོད།

* * *

འཁྲུངས་རབས། བོད་དུ་སྐྱེ་སྤྲུལ་ངོས་འཛིན་ལམ་ལུགས་བྱུང་རྗེས། བླ་སྤྲུལ་ཆེ་གྲས་མང་ཆེ་བར་འཁྲུངས་རབས་གསོལ་འདེབས་འབྲི་རྩོམ་ཤུགས་ཆེན་དར་འདུག འཁྲུངས་རབས་གསོལ་འདེབས་ནི་སྤྲུལ་སྐུ་དང་དང་འབྲེལ་བ་ཆེས་ཆེ་བའི་རྩོམ་རིག་གི་རྣམ་པ་ཞིག་ཡིན། འཁྲུངས་རབས་གསོལ་འདེབས་སྤྱི་ཡོངས་ཀྱི་འགྲོས་ནི། སྐྱེས་བུ་གང་དེའི་སྒྱུ་འཕྲུལ་རྣམ་པར་རོལ་བའི་སྤྲུལ་གཞི་སར་གནས་བྱང་སེམས་ཀྱི་རིགས་ངོས་འཛིན་དང། དེ་ཉིད་འཕགས་པའི་ཡུལ་དུ་སྤྲུལ་བའི་རྣམ་པ་དུ་མར་རོལ་ཚུལ། དེ་ཉིད་བོད་གངས་ཅན་དུ་སྤྲུལ་བའི་རྣམ་པ་དུ་མར་རོལ་ཚུལ། དེ་དག་གི་མཛད་པ་གཙོ་བོ། ལྷག་པར་སྐབས་ཐོག་དེར་བཞུགས་པ་གང་དེའི་ཡོན་ཏན་དང་། དེ་ལ་རྗེས་འཛིན་གསོལ་འདེབས་བཅས་ཀྱིས་གྲུབ་ཡོད། ཤོ་ལོ་ཀ་གཅིག་གིས་དོན་གཅིག་རྫོགས་པར་སྟོན་པའི་གྲོལ་བའི་རང་བཞིན་གྱི་རྩོམ་སྟངས་དང་། ཤོ་ལོ་ཀ་རེ་རེའི་མཇུག་ཚིག་མཚུངས་པར་སྦྱར་བའི་བསྐོར་བའི་རྒྱན་དང་། རྩོམ་ཧྲིལ་པོར་ཤིས་བརྗོད་ཀྱི་རྒྱན་གྱི་འགྲོས་ཆགས་པའི་རྩོམ་གྱི་འགྲོས་དང་དར་སྲོལ་དམིགས་བསལ་བ་ཞིག་ཡིན་ལ། བླ་སྤྲུལ་ཆེ་གྲས་ཀྱི་འཁྲུངས་རབས་གསོལ་འདེབས་མང་ཆེ་བ་ཁོང་དང་འབྲེལ་ཡོད་སོ་སོའི་དགོན་སྡེ་ཁག་གི་ཚོགས་ཀྱི་འདོན་ཆའི་གྲས་སུ་ཡོད་པ་མ་ཟད། འགའ་རེ་དད་ལྡན་མང་ཚོགས་ཁྲོད་རྒྱུན་འདོན་གྱི་ཚུལ་དུའང་ཡོད་པ་རེད།[11] འཁྲུངས་རབས་གསོལ་འདེབས་བོད་ཀྱི་བླ་སྤྲུལ་ཀུན་ལ་ཁྱབ་ཆེ་བའི་དཔེ་མཚོན་ཞིག་ནི་བོད་ཀྱི་སྐྱེས་མ་སྤྲུལ་སྐུ་བསམ་སྡིངས་རྡོ་རྗེ་ཕག་མོ་དང་། གུང་རུ་མཁའ་འགྲོ་གཉིས་ཀྱི་འཁྲུངས་རབས་གསོལ་འདེབས་ཀྱི་ཐོག་ནས་ཀྱང་གསལ་རྟོགས་ཐུབ་པ་ཞིག་རེད། དེ་ཡང་མདོ་ཁམས་ཀྱི་བཙུན་པ་རྒྱལ་བའི་སྲས་པོ་གཞན་ཕན་མཐའ་ཡས་ཀྱིས་བྲག་ཡེར་བ་ནས་མཛད་པའི་སྐུ་ཞབས་རྡོ་རྗེ་ཕག་མོའི་འཁྲུངས་རབས་གསོལ་འདེབས་བྱིན་རླབས་ཆར་རྒྱུན་ཞེས་ཤོ་ལོ་ཀ་སུམ་ཅུ་མ་ཟིན་ཙམ་དང་། འཇམ་དབྱངས་ཐུབ་བསྟན་ཉི་མ་ཞེས་པས་མཛད་པའི་གུང་རུ་མཁའ་འགྲོ་མའི་སྤྲུལ་བའི་སྐུ་དཀོན་མཆོག་རིག་འཛིན་དཔལ་མོའི་འཁྲུངས་གསོལ་ཤོ་ལོ་ཀ་བཅུ་གཅིག་ཅན་གཉིས་ཡོད། འཁྲུངས་རབས་གསོལ་འདེབས་དེ་གཉིས་སུ་སྐྱེ་སྤྲུལ་མ་དེ་གཉིས་ཀྱི་སྤྲུལ་གཞི་དང་། སྐུའི་ཕྲེང་བ་རིམ་པས་བསྟན་འགྲོའི་དོན་མཛད་ཚུལ། འབྲེལ་ཡོད་སློབ་བརྒྱུད་ཀྱི་དད་གདུང་དང་རྗེས་འཛིན་གསོལ་འདེབས་སོགས་བརྗོད་དོན་དུ་བཟུང་འདུག[12] སྤྲུལ་སྐུ་གང་ཞིག་གི་སྐྱེ་ཕྲེང་ཡར་འདེད་དང་དེ་ཉིད་སྙན་ཚིག་གི་ལམ་ནས་མཚོན་པ་འཁྲུངས་རབས་ཀྱི་རྩོམ་སྲོལ་སྤྱི་འགྲོས་ལྟར་གྱུར་ཡོད། འདིའི་སྐོར་ལ་བོད་ཀྱི་རྩོམ་རིག་ལོ་རྒྱུས་ལ་མཁྱེན་རྒྱ་ཡངས་པ་དགེ་འདུན་རབ་གསལ་ལགས་ནས་འདི་འདྲ་ཞིག་བརྗོད་འདུག་སྟེ། “བོད་ཀྱི་སྤྲུལ་སྐུའི་ལམ་སྲོལ་རྒྱ་ཁྱབ་ཏུ་སོང་བ་དང་མཉམ་དུ་བོད་ཀྱི་སྤྲུལ་སྐུ་ཚོ་རྒྱ་གར་དུ་འཁྲུངས་པའི་འཁྲུངས་རབས་ཡོད་པར་གྱུར་ཅིང་། དེ་ལ་བརྟེན་ནས་བོད་ཀྱི་བླ་མ་དང་མཁས་གྲུབ་ཚོའི་རྟོགས་བརྗོད་འབྲི་མགོ་ཚུགས་སྐབས་རྟོགས་བརྗོད་དེ་དག་ཀྱང་འཁྲུངས་རབས་དང་འབྲེལ་ནས་འབྲི་སྲོལ་ཡོད་པར་གྱུར་ཅིང། དེ་ཡང་བླ་མ་ཆེ་གེ་མོ་ཞིག་རྒྱ་གར་གྱི་ས་ཆ་ག་གེ་མོ་ཞིག་ཏུ་འཁྲུངས་སྐབས་ནས་མགོ་བཙུགས་ཏེ། མཐར་བོད་ཁམས་ཀྱི་སེམས་ཅན་འདུལ་སླད་ཕེབས་པའི་འཁྲུངས་རབས་སྐོར་ཞིག་བརྗོད་བྱར་གྱུར་ཡོད།” [13]ཅེས་ཕྱོགས་བསྡོམས་མཛད་འདུག་པ་དངོས་བདེན་ཡིན། ཐ་ན་སྤྲུལ་སྐུ་ངོས་འཛིན་བྱེད་སྲོལ་མ་བྱུང་བའི་སྔོན་དུ་བྱུང་བའི་སྐྱེས་ཆེན་ཚོའི་རྣམ་ཐར་འབྲི་སྐབས་ཀྱང་འདི་བཞིན་བྱུང་ཡོད་དེ། རྒྱལ་ཐང་པ་བདེ་བའི་རྡོ་རྗེས་མཛད་པའི་མར་བ་ལོ་ཙཱ་བའི་རྣམ་ཐར་དུ། སྤྲུལ་བའི་བླ་མ་མར་སྟོན་ཆོས་ཀྱི་རྗེ། །སྐུ་ཚེ་སྔ་མ་བྲམ་ཟེ་བཟང་ལྡན་དུ། །སྐྱེ་བ་བཞེས་ནས་ཆོས་ཀྱི་བདག་པོ་མཛད། །སྐྱེས་མཆོག་རང་དབང་ཐོབ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། ། །[14]བྱུང་བ་ལྟ་བུ་རེད།

* * *

བཤད་པ། སྤྲུལ་སྐུ་དང་འབྲེལ་བའི་རྩོམ་རིག་ལས་བཤད་པའི་རིགས་མང་པོ་བྱུང་ཞིང་། དེ་ལས་ཁྱབ་ཆེ་བ་དང་ཁྱད་ཆོས་དམིགས་བསལ་ཅན་ཞིག་ནི་མཎྜལ་བཤད་པའི་རིགས་རེད།  བཤད་པ་འདི་ནི་བླ་སྤྲུལ་གང་ཞིག་མངོན་པར་རྫོགས་པར་སངས་རྒྱས་ཟིན་པའི་ཚུལ། བསམ་བཞིན་དུ་སྤྲུལ་བའི་སྐུའི་རྣམ་པར་བྱོན་པའི་ཚུལ། གང་འདུལ་གྱི་འགྲོ་དོན་མཛད་པའི་ཚུལ། སྐུ་ཡི་ཕྲེང་བ་རིམ་བྱོན་གྱི་མཛད་པ། སྐུ་ཚེ་འདིའི་མཛད་པ། ལྟོས་བཅས་ལ་བཀའ་དྲིན་ལྷག་པར་ཆེ་ཚུལ། བསྟན་འགྲོའི་དོན་དུ་སྐུ་ཚེ་བསྐལ་བརྒྱར་བཞུགས་པའི་འདོད་གསོལ་སོགས་སྤྲུལ་བའི་སྐུ་དག་གི་དམིགས་བསལ་ཁྱད་ཆོས་མཚོན་ཞིང་། བཅད་ལྷུག་སྤེལ་མའི་རྣམ་པ་ཅན། བླ་སྤྲུལ་གང་དེའི་སྙན་སར་ཐད་ཀར་ཚོགས་དབུས་སུ་དབྱངས་འགྲོས་དམིགས་བསལ་བ་དང་བཅས་ཏེ་བཤད་འདོན་བྱེད་པའི་རྩོམ་རིག་གི་རྣམ་པ་དམིགས་བསལ་བ་ཞིག་རེད།[15] མཎྜལ་བཤད་པ་ལའང་རིགས་སྣ་ཚོགས་ཡོད་ཅིང་། བསྟན་བཞུགས་སྐབས་ཀྱི་བཤད་པ་དང་། ཟབ་ཆོས་ཀྱི་གཏང་རག་སྐབས་ཀྱི་བཤད་པ་གཉིས་ཀྱི་འགྲོས་མི་འདྲ། དེ་ཡང་ཟབ་ཆོས་ཀྱི་གཏང་རག་གི་སྐབས་ཀྱི་བཤད་པ་སོགས་སུ། གང་དུ་ཆོས་གསུངས་པའི་གནས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ། གང་གིས་ཆོས་གསུངས་པའི་སྟོན་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ། སུ་ཡིས་ཆོས་ཞུ་བའི་ཞུ་པ་པོ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ། གང་ཞིག་གསུངས་པའི་ཆོས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ། སུ་དང་གང་གིས་ཆོས་ལ་ཉན་པའི་ཉན་པ་པོ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་བཅས་ཀྱི་སྒྲོམ་གྱི་སྒོ་ནས་བཤད་པ་སྤེལ་ཞིང་། ལྷག་པར་སྟོན་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་སྐབས་སུ་ཆོས་གསུང་མཁན་གང་དེ་སྐྱེས་པ་སྤྲུལ་བའི་སྐུའི་རྣམ་པར་ཇི་ལྟར་དང་ཅིའི་ཕྱིར་རོལ་བའི་ཚུལ་རྒྱས་བཤད་ཆེ་བསྟོད་གནང་[16]བ་འདི་ཡང་སྤྲུལ་སྐུ་དང་འབྲེལ་བའི་རྩོམ་རིག་བརྩམས་ཆོས་དམིགས་བསལ་ཞིག་རེད། སྤྱིར་བླ་སྤྲུལ་དང་འབྲེལ་བའི་བཤད་པའི་ཁོངས་སུ་མཎྜལ་བཤད་པ་ཙམ་མ་ཡིན་པར་ཁྲི་བཤད་དང་འབུལ་བཤད་སོགས་བཤད་པ་སྣ་མང་ཡོད་ཅིང་། བཤད་པ་དེ་དག་དམ་པའི་ཆོས་ཀྱི་བྱུང་རབས་སྤྱིའི་རྒྱབ་ལྗོངས་དང་། དམིགས་བསལ་བཤད་པ་གང་ལ་འབུལ་བའི་བླ་སྤྲུལ་གང་དེའི་སྐུའི་ཕྲེང་རིམ་དང་། བྱེ་བྲག་སྐུ་ངོ་མ་གང་དེའི་ཆེ་བའི་ཡོན་ཏན་དག་བཅད་ལྷུག་སྤེལ་མའི་འགྲོས་སུ་ཡིག་ངོར་བརྩམས་ཤིང་། ཚོགས་ཀྱི་དབུས་སུ་བསྒྲགས་འདོན་བྱ་བའི་རྩོམ་རིག་གི་རྣམ་པ་དམིགས་བསལ་བ་ཞིག་ཀྱང་ཡིན།

* * *

མྱུར་བྱོན་གསོལ་འདེབས་ནི། བོད་ཀྱི་ཡང་སྤྲུལ་ངོས་འཛིན་ལམ་ལུགས་ཁྲོད་ཀྱི་དམིགས་བསལ་ཁྱོད་ཆོས་ཅན་གྱི་རྩོམ་རིག་གི་རྣམ་པ་ཞིག་ཡིན། སྐུ་ཕྲེང་རིམ་བྱོན་ཅན་གྱི་སྤྲུལ་སྐུ་མང་ཆེ་བར་ཡང་སྤྲུལ་མྱུར་བྱོན་གསོལ་འདེབས་ཡོད་ཅིང་། ཡང་སྤྲུལ་མྱུར་བྱོན་གསོལ་འདེབས་ལྗགས་རྩོམ་གནང་མཁན་མང་ཆེ་བའང་བླ་སྤྲུལ་ཆེ་གྲས་ཁག་ཡིན། རྒྱལ་བ་སྐུ་ཕྲེང་ལྔ་བ་ངག་དབང་བློ་བཟང་རྒྱ་མཚོའི་གསུང་འབུམ་ཁྲོད་དུ་ཡང་སྤྲུལ་སྨྱུར་བྱོན་སྣ་ཚོགས་བཞུགས་ཤིང་། [17]རྒྱལ་བ་འཇམ་དཔལ་དཔལ་རྒྱ་མཚོས། ཀུན་གཟིགས་པཎ་ཆེན་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་སྐུ་ཕྲེང་སྔ་ཕྱིས་གཙོས་པའི་རིས་མེད་བསྟན་འཛིན་དུ་མའི་ཞབས་བརྟན་དང་དང་ཡང་སྲིད་མྱུར་ཕྱོན་སོགས་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་བསྡེབས་པ་དགེ་མཚན་ཉི་གཞོན་གསར་བའི་འོད་སྣང་ཞེས་ལྡེབ་བརྒྱ་མ་ཟིན་ཙམ་བཞུགས།[18] དེ་བཞིན་དུ་སི་ཏུ་པདྨ་ཉིན་བྱེད་ཀྱིས་མཛད་པའི་ཡང་སྤྲུལ་མྱུར་བྱོན་གསོལ་འདེབས་མང་པོ་དང་། སྐྱེ་སྤྲུལ་ངོས་འཛིན་ལ་དེ་ཙམ་ཐུགས་མོས་མེད་པར་བརྩི་བའི་རྗེ་གུང་ཐང་དཀོན་མཆོག་བསྟན་པའི་སྒྲོན་མེས་ཀྱང་མྱུར་བྱོན་གསོལ་འདེབས་བཅུ་ཙམ་མཛད་ཡོད། དེ་ཡང་རྗེ་འཇིགས་མེད་དབང་པོ་དང་། ཡོངས་འཛིན་ཡེ་ཤེས་རྒྱལ་མཚན། གྲུབ་ཆེན་སྐལ་ལྡན་རྒྱ་མཚོ། དཔལ་ལྡན་བླ་མ་དམ་པ་དགེ་འདུན་རྒྱ་མཚོ། དུས་འཁོར་སློབ་ཟུར་དཀོན་མཆོག་དར་རྒྱས། བློ་བཟང་མཁས་མཆོག ར་ངན་སྤྲུལ་སྐུ་དགེ་འདུན་བསྟན་པ་དར་རྒྱས། དཀོན་མཆོག་བདེ་ཆེན། སྤྲུལ་བའི་སྐུ་བསྟན་པ་ཆོས་ལྡན། ངག་དབང་བློ་བཟང་འཕྲིན་ལས་སོགས་ཀྱི་མྱུར་བྱོན་གསལ་འདེབས་མཛད་འདུག [19]

སྤྱིར་ཡང་སྤྲུལ་མྱུར་བྱོན་མང་ཆེ་བ་བླ་སྤྲུལ་གང་ཞིག་དགོངས་པ་རྫོགས་པའི་ཚེ་ན། བླ་སྤྲུལ་གང་དེ་དང་འབྲེལ་ཡོད་ཀྱིས་ཞུ་སྐུལ་བྱས་ཏེ་མཛད་པ་ཞིག་དང་། བླ་སྤྲུུལ་གང་དེའི་རིང་ནས་ཐུགས་བསྐྱེད་མཛད་པ། རྗེས་འཇུག་དག་གིས་དད་གདུང་རེ་ལྟོས། མཆོག་གསུམ་དང་བསྟན་སྲུང་གི་ཐུགས་རྒྱུད་བསྐུལ་བ་སོགས་བརྒྱུད་བསྟན་པ་དང་འགྲོ་བའི་དོན་དུ་མྱུར་བར་སྐུ་འཁྲུངས་པའི་འདོད་གསོལ་དུ་ངེས་པས། མྱུར་བྱོན་གསོལ་འདེབས་ནི་བོད་ཀྱི་སྤྲུལ་སྐུ་ངོས་འཛིན་ཞུ་བའི་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་རྒྱབ་ལྗོངས། ཆོས་ལུགས་ཀྱི་རྒྱབ་ལྗོངས། དེའི་རིག་གཞུང་དང་མང་ཚོགས་རང་བཞིན་ཤེས་རྟོགས་དང་ཞིབ་འཇུག་བྱ་བར་དཔྱད་གཞི་གལ་ཆེན་དུ་གྱུར་པའི་རྩོམ་རིག་གི་རྣམ་པ་དམིགས་བསལ་ཞིག་ཡིན།

* * *

ཞབས་བརྟན་གསོལ་འདེབས་ནི། བོད་ཀྱི་བླ་སྤྲུལ་དག་ལ་ཆེད་དུ་དམིགས་པའི་གསར་རྩོམ་མཛད་པའི་བརྩམས་ཆོས་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་ཞིག་ཡིན། བོད་ཀྱི་སྤྲུལ་སྐུ་ཆེ་གྲས་ཤིག་ལ་ཞབས་བརྟན་གསོལ་འདེབས་མེད་པ་ཧ་ལམ་དཀོན་ཞིང་། བླ་སྤྲུལ་ཆེས་མཐོའི་རིགས་ཞབས་བརྟན་གསོལ་འདེབས་ཧ་ཅང་མང་པོ་ཡོད།[20] ཞབས་བརྟན་གསོལ་འདེབས་ནི་སྤྲུལ་སྐུ་གང་ཡང་རུང་བ་ཞིག་གི་སྐུ་ཚེ་གཅིག་གི་མཛད་པ་གཙོ་བོར་བཟུང་དང་། ཡང་ན་གང་དེའི་སྐུ་ཕྲེང་རིམ་པའི་མཛད་པ་རྒྱབ་ལྗོངས་སུ་བཞག་ཏེ། གཅིག་ནས་སྤྲུལ་སྐུ་གང་དེའི་ཡོན་ཏན་དང་། དེ་འབྲེལ་གྱི་སྐྱབས་འོག་པ་རྣམས་ཀྱི་རེ་འདུན་དང་དད་མོས་ཤུགས་དྲག་གིས་མཚོན་པ་ཞིག་དང་། ལྷག་པར་སྤྲུལ་བའི་སྐུ་གང་དེ་སྐུ་ཚེ་རིང་པོར་བཞུགས་པའི་འདོད་གསོལ་གྱི་སྨོན་ལམ་ཞིག་ཡིན། དེ་ཉིད་སྤྲུལ་སྐུ་གང་དེ་འཁྲུངས་ནས་དགོངས་པ་མ་རྫོགས་པའི་བར་དུ་རྒྱུན་འདོན་དང་། ཞལ་འདོན། དམིགས་བསལ་གྲངས་བསོག་བཅས་བྱེད་བཞིན་པ་རེད། ཞབས་བརྟན་གསལ་གསོལ་འདེབས་འདི་ཡང་བོད་ཀྱི་སྐྱེས་པ་སྤྲུལ་བའི་སྐུ་དག་ཙམ་མ་ཟད་སྐྱེས་མ་སྤྲུལ་བའི་སྐུ་ལའང་བྱུང་ཡོད་དེ། ཀིརྟི་བློ་བཟང་འཕྲིན་ལས་ཀྱིས་གུང་རུ་མཁའ་འགྲོ་མའི་ཞབས་བརྟན་གསོལ་དེབས་སུ། དཀོན་པའི་མཆོག་གྱུར་གསང་ཆེན་བསྟན་པའི་བཅུད། །འཛིན་ཅིང་སྤེལ་བའི་རླབས་ཆེན་སྨོན་པའི་མཐུ། །ཡོངས་རྫོགས་མཁའ་འགྲོའི་དབང་མོ་མི་ཡི་གཟུགས། །དྲིན་ཅན་བླ་མ་མཆོག་ལ་གསོལ་བ་འདེབས། །ཅེས་སོགས་ཚིགས་བཅད་གསུམ་ཅན་ཞིག་མཛད་པ་ལྟ་བུ་རེད། ཞབས་བརྟན་གསོལ་འདེབས་དག་དེ་ངག་ཐོག་ནས་འདོན་དགོས་པའི་དབང་གིས་ཁ་གསལ་བ་དང་། ཚིག་སྣ་ཐུང་བ། ཤོ་ལོ་ཀའི་གྲངས་ལྟོས་བཅས་ཀྱིས་ཉུང་བའི་རྩོམ་རྣམ་ཞིག་ཡིན།

* * *

གཞན་དག བོད་ཀྱི་རྩོམ་རིག་གི་རྒྱ་ཁྱོན་ཧ་ཅང་ཆེ་བ་དང་། དེར་རྩོམ་ལུས་ཀྱི་རྣམ་པའང་ཧ་ཅང་མང་། གོང་དུ་བོད་ཀྱི་སྤྲུལ་སྐུ་དང་དམིགས་བསལ་གྱིས་འབྲེལ་བའི་རྩོམ་རིག་གི་རྣམ་པ་འགའ་ཞིག་མཚམས་སྦྱོར་ཙམ་བྱས་པ་ལས། བོད་ཀྱི་རྟོགས་བརྗོད་རྩོམ་རིག་གི་ཁོངས་སུ་སྐྱེ་སྤྲུལ་མང་པོའི་རྟོགས་བརྗོད་ཡོད་ཅིང་། རྟོགས་པ་བརྗོད་པ་ཞེས་པ་དེ་སྐྱེས་བུ་ཆེན་པོ་དག་གི་དཔེ་མཚོན་རང་བཞིན་གྱི་མཛད་པ་ངག་རིག་སྒྱུ་རྩལ་གྱི་ལམ་ནས་མངོན་པར་བྱས་པ་ཞིག་ཡིན་པས། སྐྱེ་སྤྲུལ་མང་པོའི་མཛད་པ་རྟོགས་བརྗོད་དུ་བྲིས་པ་ཆེས་མང་བ་དང་། བོད་ཀྱི་རྩོམ་རིག་ལས་བསྟོད་ཚོགས་ཀྱི་བརྩམས་ཆོས་ཀྱི་ཁྲོད་དུ་བོད་ཀྱི་སྐྱེ་སྤྲུལ་དག་ལ་བསྟོད་པའི་སྙན་རྩོམ་གྱིས་ཁེངས་ནས་ཡོད་པ་མ་ཟད། ཁོང་ཚོས་སྐྱེ་རབས་ཕྲེང་བའི་རྒྱུན་གྱི་མཛད་པ་དང་ཆེ་བ་དག་ངག་རིག་སྒྱུ་རྩལ་གྱི་ལམ་ནས་མངོན་པར་བྱས་ཡོད། དེ་བཞིན་དུ་ཆབ་ཤོག་ཅེས་སྔར་འཕྲིན་ཡིག་སྙན་ངག་གི་ལམ་ནས་འབྲི་སྲོལ་ཆེས་དར་བ་དེ་ཡང་མཐའ་གཅིག་ཏུ་སྤྲུལ་སྐུ་ནང་ཕན་ཚུན་གྱི་འཕྲིན་འབྲེལ་ཁོ་ན་ཞིག་མིན་རུང་། དེར་སྐྱེ་སྤྲུལ་ནང་ཕན་ཚུན་དུ་འཕྲིན་འབྲེལ་ནི་ཤུགས་ཆེ་བ་སྟེ། གྲགས་ཆེ་བའི་བོད་ཀྱི་ཆབ་ཤོག་སྙན་ངག་ཕོ་ཉ་གཞོན་ནུ་དོན་གྲུབ་དང་། ཞུ་འཕྲིན་རིག་བྱེད་དབྱངས་ཀྱི་སྙིང་པོ་ཞེས་པ་ལྟ་བུ་ནི་དཔེ་མཚོན་རང་བཞིན་དུ་བཞག་ཆོག་པ་ཞིག་རེད། [21] དེ་བཞིན་དུ་བོད་ཀྱི་རྣམ་ཐར་རྩོམ་རིག་དེ་བོད་དུ་སྐྱེ་སྤྲུལ་ངོས་འཛིན་ལམ་ལུགས་བྱུང་བ་ལ་བརྟེན་ནས་འཕེལ་རྒྱས་ཆེན་པོ་བྱུང་ཡོད། ད་བར་སྐྱེ་སྤྲུལ་ངོས་འཛིན་ཡོད་པའི་བླ་མ་ཆེ་ཁག་ཕུད་བླ་སྤྲུལ་ཆུང་ཁག་ལའང་སྐུ་ཕྲེང་རིམ་བྱོན་གྱི་རྣམ་ཐར་རྒྱས་བསྡུས་སྣ་ཚོགས་ཡོད་པས། བོད་ཀྱི་རྩོམ་རིག་ལོ་རྒྱུས་ཁྲོད་ཀྱི་མི་སྒེར་གྱི་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་འབོར་ཚད་ནས་བཤད་ན་ཧ་ལམ་སྐྱེ་སྤྲུལ་ཁག་གི་རྣམ་ཐར་འབོར་ཆེ་ཤོས་སུ་འགྱུར་ངེས་པ་མ་ཟད། དེར་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་རྩོམ་འགྲོས་ཤིག་ཀྱང་ཆགས་ཡོད། རྣམ་ཐར་གྱི་སྒྲོམ་གཞི་མི་འདྲ་བ་སྣ་ཚོགས་ཡོད་ཀྱང་། ཕྱིས་སུ་སྐྱེས་རབས་དང་ཡང་སྤྲུལ་ཡོད་རིགས་ཀྱི་རྣམ་ཐར་ཁག་གི་སྒྲོམ་གཞིར། སྤྲུལ་གཞི་དང་བཅས་པའི་སྔོན་བྱུང་གི་སྐྱེས་རབས། རིགས་རུས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པར་སྐྱེས་པར་བཞེས་པ། རྟེན་དེ་ལ་ཡོན་ཏན་བརྙེས་ཤིང་གཞན་དོན་མཛད་པ། མྱང་འདས་སྒྱུ་མ་ཆེན་པོའི་མཛད་པ་བསྟན་པ་སོགས་ཀྱི་སྒྲོམ་གཞི་སློང་ཚུལ་དེ་སྐྱེ་སྤྲུལ་གྱི་རྣམ་ཐར་འབྲི་སྟངས་ཀྱི་སྒྲོམ་གཞིའི་དཔེ་མཚོན་དུ་བཟུང་ཆོག་པ་ལྟ་བུ་རེད། [22]

* * *

དགག་སྒྲུབ་ཀྱི་ཆ། བོད་ཀྱི་རྩོམ་བྱུང་ལོ་རྒྱུས་ཁྲོད་ཀྱི་སྤྲུལ་སྐུའི་སྐོར་གྱི་རྩོམ་ཡིག་ཚང་མ་བསྟོད་རྩོམ་འབའ་ཞིག་ཀྱང་མིན། ཡོངས་གྲགས་སུ་འབྲུག་པ་ཀུན་ལེགས་ཞེས་པའི་རྣལ་འབྱོར་བ་དེར། ཁྱེད་ཅི་ཞིག་གི་སྤྲུལ་བ་ཡིན་ནམ་ཞེས་པའི་ལན་དུ། འདོད་ཆགས་འདི་ཡི་ཆེ་ལུགས་ཀྱིས། །བྱ་ཡི་སྤྲུལ་བ་ཡིན་པར་ངེས། །ཞེ་སྡང་འདི་ཡི་ཆེ་ལུགས་ཀྱིས། །སྦྲུལ་གྱི་སྤྲུལ་བ་ཡིན་པར་ངེས། །གཏི་མུག་འདི་ཡི་ཆེ་ལུགས་ཀྱིས། །ཕག་གི་སྤྲུལ་བ་ཡིན་པར་ངེས། །ཞེས་ལྡོག་ཕྱོགས་ཀྱི་ལན་འདེབས་གནང་བའི་ལོ་རྒྱུས་ཡོད་ལ། གུང་ཐང་དཀོན་མཆོག་བསྟན་པས་མཛད་པར་གྲགས་པ། རད་ན་ཨཱ་ནན་ཏས་ཡི་གེར་བཀོད་པར་གྲགས་པའི་ཡངས་སྤྲུལ་དེ་ཉིད་གསལ་བྱེད[23]་ཅེས་པ་ནི་གཏམ་རྒྱུད་དམིགས་བསལ་བ་དཔེ་མཚོན་དུ་བཟུང་ནས་སྐྱེ་སྤྲུལ་ངོས་འཛིན་ལམ་ལུགས་ལ་དགག་པ་གནང་བའི་རྩོམ་རིག་བརྩམས་ཆོས་ཤིག་ཡིན། སྤྱིར་གུང་ཐང་དཀོན་མཆོག་བསྟན་པའི་སྒྲོན་མེ་མཆོག་ནི་སྐྱེ་སྤྲུལ་རྣམས་ལ་ཞལ་ཚིག་རྣོན་པོས་དགག་རྩོམ་གྱི་རྣམ་པ་སྤེལ་གནང་མཁན་ཞིག་ཡིན། ཁོང་གིས་སྤྲུལ་སྐུ་དག་ལ་གནང་བའི་བསླབ་བྱ་ཞེས་པར། མཆོད་གྲལ་ལྡེར་བཟོ་ལྟ་བུའི་བླ་ཆེན་དང་།།བཅོས་མའི་མེ་ཏོག་འདྲ་བའི་སྐུ་སྐྱེའི་རིགས།།མཁས་དང་གྲུབ་པའི་འབག་གྱོན་གར་མཁན་རྣམས།།གཞན་མགོ་འདོན་པའི་སྔོན་ལ་རང་མགོ་ཐོན། །[24]ཞེས་སོགས་ཚིག་རྐང་བདུན་ཅུ་ལྷག་ཅན་གྱི་བརྩམས་ཆོས་འདི་ནི། ཡང་སྤྲུལ་མྱུར་བྱོན། ཞབས་བརྟན་གསོལ་འདེབས་སོགས་ཀྱི་ནང་གི་བསྟོད་པའི་སྙན་ཚིག་ཏུ་སྤྲུལ་སྐུ་མངོན་ཚུལ་དང་མི་འདྲ་བར། སྤྲུལ་སྐུ་དག་ལ་དགག་ཕྱོགས་ནས་སྐྱོན་བརྗོད་ཀྱི་རྣམ་པ་གཙོ་བོར་བཟུང་འདུག

དུས་ཀྱི་བཞུར་རྒྱུན་ཁྲོད་སྤྱི་ཚོགས་དང་རིག་གཞུང་གི་འགྱུར་འགྲོས་ཁྲོད། རྩོམ་རིག་སྒྱུ་རྩལ་གྱི་ནང་དོན་དང་རྣམ་པ་ལའང་འགྱུར་ལྡོག་སྣ་ཚོགས་འབྱུང་གིན་ཡོད་ཅིང་། བོད་ཀྱི་རྩོམ་རིག་གི་བརྗོད་བྱའི་ཁྲོད་ཀྱི་སྤྲུལ་སྐུའི་མངོན་ཚུལ་ལའང་འགྱུར་ལྡོག་འབྱུང་གིན་ཡོད་པས། ཉེ་བའི་དུས་ཚོད་ནང་ཐོན་པའི་སྒྱུ་རྩལ་བརྩམས་ཆོས་ཁག་ཏུ་སྤྲུལ་སྐུ་མངོོན་ཚུལ་དང་།  དགག་སྒྲུབ་རྩོམ་ཡིག་ཏུ་སྤྲུལ་སྐུ་གླེང་ཚུལ་གཉིས་ཀ་བོད་ཀྱི་དེ་སྔའི་རྩོམ་རིག་ཏུ་མངོན་ཚུལ་མི་འདྲ་ཞིག་ཏུ་གྱུར་དང་འགྱུར་བཞིན་ཡོད། [25] དེ་ལས་ཀྱང་མངོན་གསལ་དོད་ཤོས་ཤིག་ནི་དེང་རབས་བརྩམས་སྒྲུང་ཁྲོད་ཀྱི་སྤྲུལ་སྐུའི་སྣང་བརྙན་རེད། བོད་ཀྱི་དེང་རབས་བརྩམས་སྒྲུང་གི་སྤྲུལ་སྐུའི་སྣང་བརྙན་མངོན་བཞེངས་བྱས་ཡོད་པའི་བརྩམས་སྒྲུང་ཁག་ནི། དོན་གྲུབ་རྒྱལ་གྱི་<<སྤྲུལ་སྐུ>>དང། ཚེ་རིང་དོན་གྲུབ་གྱི། <<ཤི་གསོན>> <<རླུང་ནག་འཚུབ་མ>><<Dསྡེ་བའི་ཀླན་ཀ>>རྟོགས་བསྙོན་དང་དཀོན་མཆོག་སྐྱབས་གཉིས་ཀྱི་<<རིག་མ་བདེ་མཚོ>>པདྨ་ཚེ་བརྟན་གྱི་<<ཨོ་རྒྱན་གྱི་སོ>>བཅས་ཡིན་པ་གནད་དུ་བཟུང་ནས་དཔྱད་གླེང་ཀྱང་བྱེད་མགོ་ཚུགས་ཡོད།

ཕྱོགས་གཞན་ཞིག་ནས་བོད་ཀྱི་གལ་གནད་ཆེ་བའི་བླ་སྤྲུལ་འགའ་ཞིག་ནི་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་དད་མོས་ཙམ་ལས་འདས་ཏེ། ལོ་རྒྱུས་དང་སྤྱི་ཚོགས་དང་འབྲེལ་ཆེ་ཞིང་། དམིགས་བསལ་མི་རིགས་ཀྱི་འདུ་ཤེས་དང་ཡང་འབྲེལ་བར་གྱུར་བས། མྱུར་བྱོན་གསོལ་འདེབས་ཀྱང་བླ་མ་སྐྱེས་ཆེན་གྱི་དད་མོས་ཀྱིས་མཛད་པ་ལས་འདས་ཏེ། མི་སྐྱ་རྩོམ་པ་པོ་དག་གིས་དགའ་ཞེན་གྱིས་བྲིས་པའང་འབྱུང་བཞིན་ཡོད། དེའི་དཔེ་མཚོན་གསལ་བོ་ཞིག་ནི་པཎ་ཆེན་སྐུ་ཕྲེང་བཅུ་པའི་སྐོར་ལ་བྲིས་པའི་ཡང་སྤྲུལ་མྱུར་བྱོན་གྱི་རྣམ་པ་ཅན་གྱི་རྩོམ་ཡིག་དང་། གླུ་ཚིག སྙན་ངག་སོགས་སྒྱུ་རྩལ་རྩོམ་རིག་གི་ཁྱབ་ཁོངས་ཀྱི་བརྩམས་ཆོས་རྣམས་ཡིན། [26]

* * *

ཕྱོགས་བསྡོམས། ཉེ་བའི་ཆར་ཞིག་ནས་བོད་དུ་སྐྱེ་སྤྲུལ་ངོས་འཛིན་ལམ་ལུགས་འདི་སྲིད་དོན་གྱི་གནས་ཚུལ་དང་། དཔལ་འབྱོར་གྱི་ཁེ་ཕན། ཐ་ན་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་གྲལ་རིམ་མི་འདྲ་བའི་དབང་སྒྱུར་བའི་དགོས་མཁོ་ཁོ་ནའི་དབང་གིས་བྱུང་བར་སྨྲ་བའི་གླེང་སློང་གི་ཚ་རླབས་ཤིག་འཕྱུར་ཞིང་། གནད་དོན་དེར་བོད་མི་རིགས་དང་ལོ་རྒྱུས་ལ་བློ་དཀར་ཞིང་། བོད་ཀྱི་རིག་གཞུང་དང་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་གནས་བབ་ལ་རྒྱུས་མངའ་ཆེ་ཞིང་གཟུ་བོར་གནས་པའི་དཔྱད་གླེང་གི་གྲུབ་དོན་གསར་པས་གསལ་སྟོན་མ་བྱས་པའི་སྔོན་ལ། སླར་ཡང་སྲིད་དོན་གྱི་དགོས་མཁོ་ཁོ་ན་སྨྲ་བའི་རང་གཞན་གྱི་གླེང་སྟེགས་སུ་བསླེབས་པའི་སྣང་བ་བྱུང་། གླེང་སྟངས་དེ་ནི་ཆེས་ཕྱོགས་རིས་པ་དང་བསྐྱར་ཟློས་ཀྱི་རང་བཞིན་ལྡན་པ་ཞིག་རེད།

བོད་ཀྱི་རྩོམ་རིག་ནི་བོད་པའི་ལྟ་གྲུབ་དང་ཡིད་ཆེས་ཀྱི་གཏིང་ནས་བྱུང་བ་དང་། རིག་གཞུང་དང་སྤྱི་ཚོགས་ཁྱོངས་ལ་ཁྱབ་པ། བསམ་འདུན་དང་རེ་བའི་རྩེ་མོར་མཆེད་ཅིང་། བློ་གྲོས་དང་ངག་རྩལ་གྱི་ཡང་རྩེར་འགྲོགས་པའི་སྒོ་བཞི་ལྡན་གྱི་རིག་པའི་དཀྱིལ་འཁོར་ཆེན་པོ་ཞིག་ཡིན། བོད་ཀྱི་སྐྱེ་སྤྲུལ་དང་འབྲེལ་བའི་བརྩམས་ཆོས་མང་པོ་ཞིག་དཀྱིལ་འཁོར་དེའི་ར་བ་རུ་ཡོད་པས་ན། སྤྲུལ་སྐུ་དང་འབྲེལ་བའི་ཉམས་ཞིབ་དང་གླེང་སློང་གི་ཁོར་ཡུག་གི་རྒྱ་ཁྱོན་དེ་ལོ་རྒྱུས་དང་སྲིད་དོན་ཙམ་ལ་ལྷག་མི་རུང་བར་རིག་གཞུང་གི་གཏིང་རིམ་དང་འབྲེལ་བའི་གླེང་སློང་བྱེད་པར་དེ་འབྲེལ་གྱི་རྩོམ་རིག་གི་ཁྱབ་ཁོངས་ལ་ཞིབ་འཇུག་བྱེད་པ་གལ་ཆེན་དུ་གྱུར་ཡོད།

སྤྲུལ་སྐུ་ཞེས་པ་དེ་སྤྱི་བམ་པ་ཞིག་གི་ངོས་ནས་གླེང་བ་མ་ཡིན་པར། བོད་ཀྱི་སྤྲུལ་སྐུའི་ལམ་ལུགས་ཀྱི་ལྟ་གྲུབ་དང་སེམས་ཁམས་ཀྱི་རྒྱབ་ལྗོངས་དང་། ལྷག་པར་སྐྱེ་སྤྲུལ་རེ་རེའི་སྐྱེས་རབས། ཁོང་ཚོ་སྤྲུལ་བའི་རྣམ་རོལ་དུ་ཇི་ལྟར་ཅིའི་ཕྱིར་བྱོན་པ། དེ་དག་སྐུ་འདའ་ཐེངས་རེ་རེའི་འབྲེལ་ཡོད་དད་འབངས་ཀྱི་སྐྱོ་གདུང་། ངོས་འཛིན་དང་ཁྲི་འདོན་གྱི་སྤྲོ་བ། སྐུ་ཚེ་རིང་འཚོའི་རེ་འདུན་སོགས་བོད་ཁམས་སྤྱི་དང་། འབྲེལ་ཡོད་ཀྱི་ཆོས་བརྒྱུད་དང་སློབ་བརྒྱུད། དགོན་སྡེ་རུ་སྡེ། བླ་གྲྭ་སློབ་འབངས་དང་བཅས་པའི་སེམས་ཁོང་གི་སྤྲུལ་སྐུའི་གནས་བབ་དངོས་འཚོལ་ཞིབ་བསྔོགས་འདོན་དང་། ད་དུང་སྐྱེས་རབས་དང་མྱུར་བྱོན་གསོལ་འདེབས། བསྟོད་པ་དང་ཞབས་བརྟན། རྟོགས་བརྗོད་དང་རྣམ་ཐར་འབྲི་མཁན་མང་པོ་ཞིག་ཀྱང་སྤྲུལ་སྐུར་ངེས་པས་སྤྲུལ་སྐུ་དང་སྤྲུལ་སྐུའི་འབྲེལ་བ། རྩོམ་པ་པོ་དེ་དག་གི་ལྟ་ཚུལ་དང་གདེང་འཇོག བློ་གྲོས་དང་ངག་རྩལ་གྱིས་སྤྲུལ་སྐུ་དེ་བོད་མི་རིགས་ཀྱི་སེམས་ངོར་ཇི་ལྟར་གལ་ཆེའི་གོ་བབ་ཅན་དུ་གྱུར། དེ་དག་ལ་འགྱུར་ལྡོག་ཇི་ལྟར་བྱུང་དང་འབྱུང་བཞིན་པའི་རིམ་སོགས་ནི་སྤྲུལ་སྐུ་དང་འབྲེལ་བའི་རྩོམ་རིག་བརྩམས་ཆོས་ཁོ་ན་ལས་གསལ་རྟོགས་ཐུབ་པ་ཞིག་ཡིན་ལ། ཐ་ན་གནའ་དེང་གི་བོད་ཀྱི་རྩོམ་རིག་ཁྲོད་སྤྲུལ་སྐུའི་སྐོར་ལ་དགག་སྒྲུབ་ཀྱི་བསམ་བློ་དང་སྐད་ཆ་ག་འདྲ་བྱུང་མིན་ཡང་རྩོམ་རིག་གི་ཁྱབ་ཁོངས་སུ་ཧ་ཅང་གསལ། དེ་བས་ན་བོད་ཀྱི་རྩོམ་རིག་གི་མཐོང་སྣེ་ནས་སྤྲུལ་སྐུ་ལ་དཔྱད་གླེང་བྱེད་རྒྱུ་དེ་ཞིབ་འཇུག་བྱ་ཡུལ་དང་བྱ་ཐབས་ཆེན་དུ་གྱུར་ཡོད་ཅིང་། དཔྱད་ཡུལ་གྱི་མཐོང་སྣེ་འདི་ནས་བལྟས་ན་སྐྱེ་སྤྲུལ་ངོས་འཛིན་གྱི་བྱུང་བ་དང་གནས་བབ་དག་ནི་ལམ་ལུགས་ཀྱི་གནད་དོན་ཙམ་མ་ཡིན་པར། རིག་གཞུང་གི་གནད་དོན་ཞིག་ཡིན་པ་དང་། སྐྱེ་སྤྲུལ་ངོས་འཛིན་གྱི་ལམ་ལུགས་ཐད་སྲིད་དོན་གྱི་དགོས་མཁོའི་འགྲེལ་བརྗོད་དང་ལོག་སྤྱོད་ག་འདྲ་བྱས་ཀྱང་། དེའི་རིག་གཞུང་གི་རང་བཞིན་དང་འགལ་ན་བོད་མི་རིགས་ཀྱིས་དང་མི་བྱེད་པ་མ་ཟད། དེའི་རྩ་བའི་རིན་ཐང་ཡང་བརླག་ཡོད།

འོན་ཀྱང་འདི་ལྟ་བུའི་ཞིབ་འཇུག་དེ་སྲིད་དོན་གྱི་དགོས་མཁོ་ན་སྨྲ་བ་དང་།བོད་ཀྱི་ཆོས་རིག་དང་སྐད་ཡིག་གི་གཏིང་ལ་འཛུལ་ཏེ་ལྟ་བ་རྣམ་དག་དང་། རིགས་པ་ཡང་དག་གིས་དཔྱད་ཞིབ་བྱེད་པ་སྟེ། རིག་གཞུང་ཞིབ་འཇུག་གི་ནུས་པ་དང་ཆ་རྐྱེན་མེད་པ་དག་གིས་བསྒྲུབ་ཐུབ་པའི་ལས་ཤིག་མིན་ནོ། །དེ་བས་ན་འདིར་བློ་གྲོས་དང་ལྷག་བསམ་དགེ་བ་བོད་ཀྱི་སྲིད་བྱུས་ཉམས་ཞིབ་ཁང་གི་འགན་འཛིན་བསྟན་འཛིན་ལེགས་བཤད་མཆོག་གིས་བསྐུལ་ངོ་མ་ལྡོག་ཙམ་དང་། རང་ཉིད་བོད་ཀྱི་རྩོམ་རིག་ལ་ཞིབ་འཇུག་བྱེད་མཁན་ཞིག་ཡིན་པའི་ངོས་ནས་གནད་འདི་དང་འབྲེལ་བའི་གླེང་གཞི་ཙམ་འབྲི་བར་ཞུགས་ཀྱང་། དཔྱད་གཞིའི་ཡིག་ཆ་དང་དུས་ཚོད་ཀྱི་དབང་གིས་ཐོར་བརྗོད་ཙམ་ལས་མ་འཁྱོངས་པས་འབྲེལ་ཡོད་བློ་དང་ལྡན་པ་རྣམས་ལ་བཟོད་པར་གསོལ་ལོ། །

དཔྱད་ཡིག་དང་ཞབས་མཆན། 

[1] བོད་སྲོལ་ངོས་འཛིན་བྱེད་པའི་ཡང་སྲིད་རྣམས་ལ་སྤྲུལ་སྐུ་ཞེས་པའི་ཐ་སྙད་རྒྱུན་འཇགས་སུ་སོང་བ་ནི་དད་ལྡན་རྣམས་ཀྱི་བཀུར་ཚིག་ངག་རྒྱུན་དུ་འཇགས་པར་སྣང༌། སྤྱིར་སྤྲུལ་སྐུ་ཞེས་པ་ཕར་ཕྱིན་ཐེག་པའི་གཞུང་ལས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྐུའི་རྣམ་གྲངས་གསུམ་མམ་བཞི་བཤད་པའི་སྐབས་ཀྱི་སྐུ་བྱེ་བྲག་པ་ཞིག་གི་དངོས་མིང་ཡིན་པ་དང༌། དེ་ཡང་འཆིང་བ་ཀུན་ལྡན་གྱི་སྐྱེ་བོ་ཞིག་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་ལམ་དུ་ཞུགས་ཏེ་བསོད་ནམས་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་ལ་བརྟེན་ནས་སེམས་སྟེང་གི་དྲི་མ་གློ་བུར་བ་ཉོན་མོངས་པ་དང་ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་བག་ཆགས་དང་བཅས་པ་སྤངས་ཏེ་དྲི་མ་དང་བྲལ་བའི་སེམས་དེས་ཆོས་ཐམས་ཅད་མངོན་སུམ་དུ་གཟིགས་པ་དེ་ལ་ཡེ་ཤེས་ཆོས་སྐུ་དང༌། དེ་འདྲའི་སེམས་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་དེར་ངོ་བོ་ཉིད་སྐུར་འབོད་ཅིང༌། དེ་ནི་རང་དོན་མཐར་ཕྱིན་པའི་མཐར་ཐུག་གི་སྐུའམ་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ཡིན། འོན་ཀྱང་སྐུ་དེ་ནི་སངས་རྒྱས་ནང་ཕན་ཚུན་ཙམ་ལས་གཞན་ལ་སྣང་དུ་མི་རུང་བས་གཞན་དོན་སྒྲུབ་པའི་ཆ་རྐྱེན་དུ་གཞན་ལ་སྣང་རུང་གི་གཟུགས་སྐུ་མེད་དུ་མི་རུང་བས། སར་གནས་ཀྱི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ལ་སྣང་དུ་རུང་ཞིང༌། འོག་མིན་གྱི་གནས་སུ་བཞུགས་པ་སོགས་ངེས་པ་ལྔ་ལྡན་གྱི་གཟུགས་སྐུ་མཐར་ཐུག་ལ་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པའི་སྐུ་དང༌། དེས་སྤྲུལ་པའི་སོ་སྐྱེ་རང་ག་བར་ཡང་སྣང་དུ་རུང་བའི་ལྷ་དང་མི་སོགས་ལུས་རྟེན་ཅི་རིགས་པར་སྤྲུལ་སྒྱུར་མཛད་པ་ལ་སྤྲུལ་སྐུ་སྟེ་སྐུ་འདི་གཉིས་ལ་གཞན་དོན་གཟུགས་སྐུའི་ཐ་སྙད་བྱས། སྤྲུལ་སྐུ་ལའང་མཚན་དང་དཔེ་བྱད་ཀྱིས་བརྒྱན་ཞིང༌། ཡུལ་དུས་ཁྱད་པར་བར་སྐྱེ་བ་མངོན་པར་སྐྱེ་བ་སོགས་མཛད་པ་བཅུ་སྟོན་མཁན་གྱི་མཆོག་གི་སྤྲུལ་སྐུ་བདག་ཅག་གི་སྟོན་པ་ཤཱཀྱའི་རྒྱལ་པོ་ལྟ་བུ་དང༌། བཟོ་ཡི་གནས་ཀྱིས་འགྲོ་དོན་མཛད་པའི་བཟོ་བོའི་སྤྲུལ་སྐུ། ལྷ་མི་དུད་འགྲོ  ཆུ་དང་ཟམ་པ།  སྨན་དང་ལྗོན་ཤིང་སོགས་ཅི་རིགས་པའི་སྤྲུལ་པས་འགྲོ་དོན་མཛད་པའི་སྐྱེ་བ་སྤྲུལ་ སྐུ་གསུམ་དུ་ཡོད་པ་ལས་བོད་དུ་ཡང་སྲིད་དུ་ངོས་འཛིན་བྱས་པའི་དམ་པ་རྣམས་ལ་སྤྲུལ་སྐུའི་མིང་གིས་བསྙད་པ་ནི་སྐྱེ་བ་སྤྲུལ་སྐུའི་ཁོངས་སུ་འདུ་དགོས། ༢༠༡༡ ཟླ་ ༩ ཚེས་ ༢༤ ཉིན་སྩལ་བའི་ཡང་སྲིད་སྐོར་གྱི་ཡོངས་ཁྱབ་གསལ་བསྒྲགས། རྡོ་རྗེ་འཆང་ཏཱ་ལའི་བླ་མའི་སྐྱེ་ཕྲེང་བཅུ་བཞི་པ་ཤཱཀྱའི་དགེ་སྦྱོང་ཆོས་སྨྲ་བ་བསྟན་འཛིན་རྒྱ་མཚོར་འབོད་པའི་གཏམ་དུ་གསལ།

[2] རྩོམ་རིག ཁྱབ་ཆེས་ཆེ་བའི་དབང་དུ་བྱས་ན་ཡི་གེར་བྲིས་པའི་རིགས་ཐམས་ཅད་ལ་གོ་ཞིང་། གོ་བ་འབྲིང་བའི་དབང་དུ་བྱས་ན་སྒྱུ་རྩལ་གྱི་རྣམ་པའམ་རང་བཞིན་ཅན་གྱི་བརྩམས་ཆོས་ཀྱི་རིགས་ལ་གོ སྒྲ་ཤིན་ཏུ་དོག་པའི་དབང་དུ་བྱས་ན་ཡི་གེའི་ལམ་ནས་རྟོག་བཟོ་དང་འཁྱོག་བརྗོད་ཀྱིས་མངོན་སུམ་སྣང་གཟུགས་སུ་བསྐྲུན་པའི་སྒྱུ་རྩལ་དང་དེར་འཇུག་པའི་ཐབས་སོགས་གནའ་དེང་དང་ཤར་ནུབ་ཀྱི་མཁས་པ་ཚོའི་འདོད་ཚུལ་སྣ་ཚོགས་ཡོད་ཀྱང་། འདིར་གོ་བའི་ཁྱབ་ཚང་འབྲིང་བའི་དབང་དུ་བྱས།

[3] འཕགས་པ་རྒྱ་ཆེར་རོལ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་མདོ། རྒྱ་གར་གྱི་མཁན་པོ་ཛི་ན་མི་ཏྲ་དང་། དཱ་ན་ཤཱི་ལ་དང་། མུ་ནི་བར་མ་དང་། ཞུ་ཆེན་གྱི་ལོཙྪ་བ་བན་དེ་ཡེ་ཤེས་སྡེས་བསྒྱུར་ཅིང་ཞུས་ཏེ། སྐད་གསར་ཆད་ཀྱིས་ཀྱང་བཅོས་ནས་གཏན་ལ་ཕབ་པ།། འདི་ཉིད་ད་བར་བོད་ཀྱི་རྩོམ་རིག་ལོ་རྒྱུས་ཁྲོད་དེ་ཙམ་གླེང་སློང་གནང་མཁན་མི་འདུག་ཀྱང་། རྒྱ་གར་གྱི་ནང་པའི་རྩོམ་རིག་གླེང་སྐབས་མདོ་འདི་གླེང་བྱ་གཙོ་བོ་ཞིག་ཡིན་པས། (Maurice Wnternitz  A history of Indian Literature) ཞེས་པའི་རྒྱ་གར་རྩོམ་རིག་གི་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་ནང་བའི་རྩོམ་རིག་གི་སྐབས་སུ་མདོ་འདི་རྒྱས་གླེང་བྱས་ཡོད།

[4] སྐྱེས་རབས་སོ་བཞི། བམ་པོ་བཅུ་གཉིས་དང་རབས་སོ་བཞིའི་བདག་ཉིད་ཅན་གྱི་སྙན་ངག་གི་བསྟན་བཅོས་ཆེན་པོ་འདི་ཉིད་ནི། རྒྱ་གར་གྱི་སློབ་དཔོན་དཔའ་བོས་མཛད་པའི་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་སྐྱེས་རབས་རྩོམ་འཕྲོར་ལུས་པ་ཞིག་ཡིན། གོང་མ་ཁྲི་ལྡེ་སྲོང་བཙན་གྱི་དུས་སུ་ལོ་ཙཱ་བ་དབས་མཉྫུ་ཤྲི་ལྤརྨ་སྟེ་འཇམ་དཔལ་གོ་ཆས་རྒྱ་གར་གྱི་སྐད་ནས་བོད་སྐད་དུ་བསྒྱུར་བ་ཡིན་ཅིང་། བམ་པོ་བཅུ་གཉིས་དང་། ཤོ་ལོ་ཀ་སུམ་སྟོང་དྲུག་བརྒྱ། ཡིག་འབྲུ་ཆིག་འབུམ་ཆིག་ཁྲི་ལྔ་སྟོང་ཉིས་བརྒྱ་ཡོད་པ། བསྟན་འགྱུར་སྡེ་དགེ་དཔར་མའི་སྣ་ཚོགས་པོད་[ཧུ]པར་ཡོད་ཅིང་། དེང་སྐབས་པར་གཞི་སྣ་ཚོགས་པ་ཡོད་དོ། །

[5]  བཀའ་གདམས་གཞུང་དྲུག་ཏུ་གྲགས་པ་ནི། ས་རྒྱན་གཉིས། བསླབ་སྤྱོད་གཉིས། སྐྱེས་ཚོམས་གཉིས་ཏེ་དྲུག་ཡིན་ལ། དེ་ལས་བསླབ་སྤྱོད་གཉིས་ལྟ་སྤྱོད་ཟུང་འབྲེལ། གཞན་རྣམས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྤྱོད་པ་གཙོ་བོར་སྟོན་པའི་གཞུང་ཡིན་ནོ།ཐུའུ་བཀྭན་གྲུབ་མཐའི་ཚིག་རིས་བཞིན་བཀོད།

[6] བཀའ་ཐང་སྡེ་ལྔ་། <<བཀའ་ཐང་སྡེ་ལྔ>>ཞེས་པ་ནི། རྒྱལ་པོ་ཁྲི་སྲོང་ལྡེའུ་བཙན་དང་སློབ་དཔོན་པད་མ་འབྱུང་གནས་རྣམ་གཉིས་ཀྱིས་བོད་ཕྱི་རབས་པའི་ཆེད་དུ་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་ཡིག་ཆ་གཏེར་དུ་སྦས་པ། ཕྱིས་སུ་སྐལ་ལྡན་ལས་འཕྲོ་ཅན་ཨུ་རྒྱན་གླིང་པས་གཏེར་ནས་བཏོན་པར་གྲགས་པའི་གཏེར་ཡིག་ཆེན་པོ་ལྔ་སྟེ། བསམ་ཡས་བུ་ཚལ་རུས་སྦལ་འོག་ནས་བཏོན་པའི་<ལྷ་འདྲེ་བཀའི་ཐང་ཡིག> དགེ་བ་མཐར་རྒྱས་གླིང་ནས་བཏོན་པའི་<རྒྱལ་པོ་བཀའི་ཐང་ཡིག> ཡར་ཀླུང་ཤེལ་གྱི་བྲག་ཕུག་ནས་བཏོན་པའི་<བློན་པོ་བཀའི་ཐང་ཡིག> ཁམས་གསུམ་ཟངས་གླིང་ནས་བཏོན་པའི་<བཙུན་མོ་བཀའི་ཐང་ཡིག> གཏེར་ཁུངས་མི་གསལ་བའི་<<ལོ་པཎ་བཀའི་ཐང་ཡིག>>བཅས་སོ།། དེ་ཡང་<ལྷ་འདྲེ་བཀའི་ཐང་ཡིག>ནི། སློབ་དཔོན་པད་མ་འབྱུང་གནས་ཀྱིས་སྤྱིར་འགྲོ་དྲུག་གི་དོན་མཛད་ཚུལ་དང༌། སྒོས་སུ་ལྷ་འདྲེ་མང་པོ་དམ་ལ་བཏགས་ཚུལ། བསྟན་པའི་ཞབས་འདེགས་སུ་གཏེར་རིགས་སྦས་ཚུལ་སོགས་གསང་རྣམ་ལེའུ་ཉེར་བཞིའི་བདག་ཉིད་ཅན་ཞིག<རྒྱལ་པོ་བཀའི་ཐང་ཡིག>ནི། བོད་ཀྱི་སྣོད་བཅུད་བྱུང་ཚུལ་དང༌། ནང་ཆོས་དར་ཚུལ་སོགས་ཕྱི་ནང་གི་རྣམ་གཞག་མང་པོ་བཀོད་པའི་ཆོས་འབྱུང་དང་རྒྱལ་རབས་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ལེའུ་བཅུ་དགུའི་བདག་ཉིད་ཅན་ཞིག<བཙུན་མོ་བཀའི་ཐང་ཡིག>ནི། གཙོ་བོ་བཙུན་མོ་ཚེ་སྤོང་བཟའ་དམར་རྒྱན་དང་སྲས་མོ་ཁྲོམ་པ་རྒྱན་གཉིས་ཀྱིས་གཙོས་པའི་ཆོས་སྲིད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ལེའུ་ཉེར་གཉིས་གྱི་བདག་ཉིད་ཅན་ཞིག<བློན་པོ་བཀའི་ཐང་ཡིག>ནི། བློན་པོའི་འབྱུང་ཁུངས་དང་སྟོང་སྡེའི་དམག་རྟ། ཆོས་ཁྲིམས་དང་རྒྱལ་ཁྲིམས།ཡུལ་ཁམས་རྒྱ་བསྐྱེད་དང་མཐའ་དམག་དགྲ་སྡེ་བཏུལ་ཚུལ་སོགས་སྲིད་དོན་ལོ་རྒྱུས་གཙོ་བོར་བཀོད་པའི་ལེའུ་སུམ་ཅུའི་བདག་ཉིད་ཅན་ཞིག<ལོ་པཎ་བཀའི་ཐང་ཡིག>ནི། རྒྱ་བོད་ལོ་པཎ་ལྷན་འཛོམས་ཐོག་སློབ་དཔོན་པད་མ་འབྱུང་གནས་ཀྱིས་བཀའ་མདོ་རྒྱུད་གཉི་གའི་དགོངས་དོན་གྱི་གནད་རྣམས་གོ་བདེར་བསྡུས་ནས་གསུངས་པའི་ཆོས་གཞུང་ལེའུ་སོ་ལྔའི་བདག་ཉིད་ཅན་ཞིག་བཅས་སོ།།དེ་ལྟར་ལོ་རྒྱུས་ཡིག་ཆ་འདི་རྣམས་སློབ་དཔོན་དང་ཆོས་རྒྱལ་དག་གི་བཀའ་གསུང་རྣམས་དང་བཀའ་བཞིན་བསྒྲུབས་པའི་ལོ་རྒྱུས་གནད་བསྡུས་ཀྱི་ཟིན་ཐོ་ཞིག་ཡིན་པས་བཀའི་ཐང་ཡིག་ཅེས་བཏགས་སྙམ། དེ་ཡང<ལྷ་འདྲེ་བཀའི་ཐང་ཡིག>ནི་ལྷ་ལྕམ་མན་ད་ར་བས་ཡི་གེར་བཏབ་ཚུལ་དང༌། <རྒྱལ་པོའི་དཀར་ཆག་ཐང་ཡིག་ཆེན་མོ>ནི་ལྡན་མ་རྩེ་མང་གིས་དཀར་ཤོག་ལོགས་ལ་བཏབ་ཚུལ་ཐང་ཡིག་སོ་སོའི་མཇུག་བྱང་དུ་གསལ་ལོ།མདོར་ན།<<བཀའ་ཐང་སྡེ་ལྔ>>ནི། སློབ་དཔོན་པད་མ་འབྱུང་གནས་ཀྱི་མཛད་རྣམ་དང༌། བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ཡིག་ཆ་གལ་ཆེན་ཞིག་ཡིན་པར་མ་ཟད། རྩོམ་སྟངས་ཀྱི་རྣམ་པ་ཡང་ཚིགས་བཅད་ཀྱི་སྡེབ་སྦྱོར་ལེགས་ཤིང་རྒྱན་ཡང་གང་འཚམ་འཛོམས་པ། སྒྱུ་རྩལ་གྱི་སྣང་བརྙན་རང་བཞིན་ཡང་ལྡན་པའི་བོད་ཀྱི་གནའ་རབས་རྩོམ་རིག་བརྩམས་ཆོས་ཀྱི་དཔེ་མཚོན་ལེགས་ཤོས་ཤིག་ཀྱང་ཡིན།། དབུས་གཙང་རིག་མཛོད་ཅེས་པར་བཀོད་པའི་ཚིག་རིས་བཞིན་བཀོད།

[7] ཨོ་རྒྱན་པདྨས་མཛད་པའི་བཀའ་ཐང་བསྡུས་པ་གཏེར་སྟོན་ཨོ་རྒྱན་གླིང་པས་བསམ་ཡས་མཆིམས་ཕུ་ནས་གཏེར་ནས་སྤྱན་དྲངས་པར་གྲགས།

[8] བཀའ་ཆེམས་ཀ་ཁོལ་མ། བོད་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་སྲོང་བཙན་སྒམ་པོའི་རྣམ་ཐར་བཀའ་ཆེམས་གསེར་གྱི་འཕྲེང་བ་ཞེས་བྱ་བ། རྒྱ་གར་གྱི་པཎྜི་ཏ་དཱི་པཾ་ཀཱ་ར་ཤྲཱི་ཛྙཱ་ན་ཞེས་བྱ་བའམ་ཇོ་བོ་རྗེ་དཔལ་ལྡན་ཨ་ཏི་ཤ་སྟེ་བོད་སྐད་དུ་དཔལ་མར་མེ་མཛད་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་བོད་རབ་བྱུང་དང་པོའི་བགྲང་བྱ་ཉེར་གཉིས་པ་ས་བྱི། སྤྱི་ལོ༡༠༤༩ལོར་ར་ས་འཕྲུལ་སྣང་གི་གཙུག་ལག་ཁང་ཆེན་མོའི་ཀ་བ་བུམ་པ་ཅན་ནས་གཏེར་དུ་དྲངས་པའོ། །བརྗོད་བྱ་གཙོ་བོ་ནི་ཆོས་རྒྱལ་སྲོང་བཙན་སྒམ་པོའི་མཛད་པ་གཙོ་བོ་བཀོད་ཅིང་མཇུག་བསྡུ་བའི་དོན་དང་ལེའུ་བཅུ་བདུན་གྱི་བདག་ཉིད་ཅན་ནོ། ། ལེའུ་དང་པོ། ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པའི་སྐུས་འདུལ་བ། ལེའུ་གཉིས་པ། སྐུ་ལུས་ཀྱི་བཀོད་པ་མཛད་པ། ལེའུ་གསུམ་པ། སྤྲུལ་སྐུས་འདུལ་བ། ལེའུ་བཞི་པ། ཟབ་ཟིང་གིས་བཏུལ་བ། ལེའུ་ལྔ་པ། རིགས་རྒྱུད་དང་རྒྱལ་པོའི་གདུང་རྒྱུད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས། ལེའུ་དྲུག་པ། ལྷ་ཐོ་ཐོ་རི་སྙན་ཤལ་གྱིས་སྐུ་རིང་ལ་ཕོ་བྲང་ཡུམ་བུ་བླ་སྒང་དུ་དམ་པའི་ཆོས་ཀྱི་དབུ་བརྙེས་པ། ལེའུ་བདུན་པ། ཡབ་རྒྱལ་པོ་གནམ་རི་སྲོང་བཙན་གྱི་ལོ་རྒྱུས། ལེའུ་བརྒྱད་པ། རྒྱལ་པོ་སྲོང་བཙན་སྒམ་པོ་ལ་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱིས་སྐུ་གསུང་ཐུགས་ཀྱི་དབང་ཡོངས་སུ་བསྐུར་པ། ལེའུ་དགུ་པ། སྤྲུལ་པའི་དགེ་སློང་ཨ་ཀར་མ་ཏིས་ཡི་དམ་གྱི་ལྷ་སྤྱན་དྲངས་པ། ལེའུ་བཅུ་པ། ལྷ་གཅིག་ཁྲི་བཙུན་སྤྱན་དྲངས་པ། ལེའུ་བཅུ་གཅིག་པ། ལྷ་གཅིག་ཨོང་ཅོང་སྤྱན་དྲངས་པ། ལེའུ་བཅུ་གཉིས་པ། ལྩ་ཅིག་ཨོང་ཅོང་གིས་ས་དཔྱད་རིན་ཆེན་སྤུངས་པ་མཛད་པ། ལེའུ་བཅུ་གསུམ་པ། ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ་བཅུ་གཅིག་ཞལ་བཞེངས་པ་དང་ཁ་བ་ཅན་གྱི་འདྲེ་སྲིན་བཏུལ་བ། ལེའུ་བཅུ་བཞི་པ། ལྷ་གཅིག་བལ་བཟའ་ཁྲི་བཙུན་གྱིས་ར་སའི་གཙུག་ལག་ཁང་གི་འོག་ཁང་བཞེངས་པ། ལེའུ་བཅུ་ལྔ་པ། སྲོང་བཙན་སྒམ་པོས་དགེ་བའི་མཛད་པ་རྣམས་ཚར་བ་དང་། བཙུན་མོ་དྲུག་གིས་ཕྱག་རྗེས་ཀྱི་མཛད་པ་ལྷ་ཁང་འབྱོངས་པ། ལེའུ་བཅུ་དྲུག་པ། ཆོས་འཁོར་ལྷ་ས་བཞེངས་པའི་ལོ་རྒྱུས་དང་མ་འོངས་བསླབ་བྱའི་བཀའ་ཆེམས། བཀའ་ཆེམས་ཀྱི་མཇུག་བསྡུ་བ་བཅས་སོ། ། ངོ་སྤྲོད་འདི་ཝེ་པེ་རིག་མཛོད་ནས་བཤུས།

[9] འབྲོམ་རྒྱལ་བའི་འབྱུང་གནས་ཀྱི་སྐྱེས་རབས་བཀའ་གདམས་བུ་ཆོས། མཚོ་སྔོན་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། ཕྱི་ལོ ༢༠༡༢ ཤོག་ངོས ༠༢། ༠༣ ན་གསལ།

[10] འབྲོམ་སྟོན་པ་རྒྱལ་བའི་འབྱུང་གནས་དེ་འཕགས་པ་སྤྱན་རས་གཟིགས་སྤྲུལ་བའི་རྣམ་པར་རོལ་བ་ཡིན་པ་དང་། དེ་ཉིད་༸གོང་ས་རྒྱལ་བ་སྐུ་ཕྲེང་རིམ་བཞིན་དང་འབྲེལ་ཚུལ་རྒྱལ་བའི་རྣམ་ཐར་ཕྱི་ཡུལ་དུ་རང་དབང་ཞེས་པར། དེ་ཡང་སྤྱན་རས་གཟིགས་ཀྱི་འཁྲུངས་རབས་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ན་དང་པོ་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་སྐུ་དུས་བྲམ་ཟེའི་ཁྱེའུ་སྣང་བ་ཞེས་པ་བྱུང་ཡོད་པ་དེ་ནས་འགོ་ཚུགས་རྗེས་སྤྲུལ་བ་རིམ་པ་ཅན་མུ་ཏིག་བརྒྱུས་པ་ལྟ་བུ་བྱོན་ཚུལ་ཡོད། སྤྱན་རས་གཟིགས་ཀྱི་སྤྲུལ་བ་བདུན་ཅུ་དོན་བཞི་པ་དེ་ང་ཡིན་པར་ངོས་འཛིན་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་ཅེས་གསུངས། ལྷ་ལུང་བ་བློ་བཟང་ཕུན་ཚོགས་ཀྱིས་བསྒྱུར་བ། ཕྱི་ཡུལ་དུ་རང་དབང་དབང་། ལྡི་ལི་བོད་ཁང་ནས་པར་སྐྲུན་ཞུས ཤོག་ངོས ༡༤ གསལ། སྤྱན་རས་གཟིགས་ཀྱི་རྣམ་སྤྲུལ་གྱི་བརྩི་རིམ་འདིར་འབྲོམ་སྟོན་པ་བརྩི་བ་ཡོངས་གྲགས་ཡིན།

[11] འཁྲུངས་རབས་གསོལ་འདེབས་ཧ་ཅང་མང་ཡང་ཁྱད་ཆོས་འདི་དག་ཕྱོགས་བསྡོམས་བྱེད་པའི་གཞི་འཇོག་ས་ནི། འཇམ་དབྱངས་མཁྱེན་བརྩེ་བློ་གྲོས་ཀྱིས་མཛད་པའི་སྲིད་ཞིའི་རྣམ་འདྲེན་༸གོང་ས་སྐྱབས་མགོན་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་ཅིང་གཟིགས་པ་ཆེན་པོ་མཆོག་གི་འཁྲུངས་རབས་གསོལ་འདེབས་བྱིན་རླབས་བདུད་རྩིའི་སྤྲིན་ཕུང་དང་། རྒྱལ་བ་ལྔ་བས་མཛད་པའི་བུ་སྟོན་རིན་པོ་ཆེའི་འཁྲུངས་རབས་གསོལའདེབས། ཡོངས་འཛིན་ཡེ་ཤེས་རྒྱལ་མཚན་གྱིས་མཛད་པའི་ཁལ་ཁ་ཞབས་དྲུང་ཡེ་ཤེས་བསྟན་འཛིན་འཕྲིན་ལས་ཀྱི་འཁྲུངས་རབས་གསོལ་འདེབས། ཀིརྟི་བློ་བཟང་འཕྲིན་ལས་ཀྱིས་མཛད་པའི་རོང་པོ་མཁས་གྲུབ་ཆེན་པོའི་འཁྲུངས་རབས་གསོལ་འདེབས་པདྨ་དཀར་པོའི་ཕྲེང་མཛེས་སོགས་ཡིན།

[12] སྐུ་ཞབས་རྡོ་རྗེ་ཕག་མོའི་འཁྲུངས་རབས་གསོལ་འདེབས་བྱིན་རླབས་ཆར་རྒྱུན། རྒྱལ་བའི་སྲས་པོ་གཞན་ཕན་མཐའ་ཡས། གུང་རུ་མཁའ་འགྲོ་མའི་སྤྲུལ་བའི་སྐུ་དཀོན་མཆོག་རིག་འཛིན་དཔལ་མོའི་འཁྲུངས་གསོལ། འཇམ་དབྱངས་ཐུབ་བསྟན་ཉི་མ།

[13] དགེ་འདུན་རབ་གསལ། བོད་ཀྱི་རྩོམ་རིག་གི་བྱུང་བ་རབ་གསལ་མེ་ལོང་། འབར་ཞུན་དྲ་བའི་འཕྲུལ་དེབ།(༡༠༠) ཤོག་ངོས ༢༨༩ ན་གསལ།

[14] མར་བའི་རྣམ་ཐར་ཕྱོགས་བསྒྲིགས། བོད་ལྗོངས་མི་དམངས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། ཤོག་ངོས ༡ ན་གསལ།

[15] སྤྱིར་དཔེ་མཚོན་མང་དུ་ཡོད་ཀྱང་། འདིར་སློབ་དཔོན་ཟམ་གདོང་རིན་པོ་ཆེས་ ཕྱི་ལོ་ ༡༩༨༤ ཟླ་ ༡ ཚེས་ ༢༢ ཉིན་གནས་མཆོག་རྡོ་རྗེ་གདན་དུ་༸གོང་ས་སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོར་མདོ་སྟོད་མང་ཚོགས་ཀྱིས་བརྟན་བཞུགས་བསྟར་འབུལ་སྐབས་གནང་བ་དེ་དཔེ་རུ་བཟུང་ནས་ཕྱོགས་བསྡོམས་བྱས།

[16] ཕྱོགས་བསྡོམས་འདི་ནི་གུང་ཐང་དཀོན་མཆོག་བསྟན་པའི་སྒྲོན་མེའི་གསུང་འབུམ་དུ་བཤད་པ་སྣ་ཚོགས་ཕྱོགས་བསྡུས་སུ་བཀོད་གནང་འདུག་པ་དེ་དང་ཡོངས་འཛིན་བློ་བཟང་དཔལ་ལྡན་(སྒིས་སྟེང་)ཚང་གིས་གོང་ས་སྐྱབས་མགོན་(རེབ་གོང་སྐྱབས་མགོན)མཆོག་ནས་སེམས་བསྐྱེད་ཀྱི་མཆོད་པ་གནང་སྐབས་ཀྱི་མཎྡལ་བཤད་པར་གནང་བ་སོགས་ཁོང་གི་གསུང་འབུམ་ཁྲོད་ཀྱི་དཔེ་མཚོན་རང་བཞིན་གྱི་བཤད་པ་བྱུང་བ་དག་ལ་གཞི་བཅོལ་བ་ཡིན།

[17] དཔེ་མཚོན། རྒྱལ་བ་ལྔ་བས་མཛད་པའི་ཡང་སྤྲུལ་མྱུར་བྱོན་ཁག ། ཤཀྱའི་དགེ་སློང་བློ་བཟང་འཇམ་དཔལ་རྒྱ་མཚོས་མཛད་པ། ཀུན་གཟིགས་པཎ་ཆེན་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་སྐུ་ཕྲེང་སྔ་ཕྱིས་གཙོས་རིས་མེད་བསྟན་འཛིན་དུ་མའི་ཞབས་བརྟན་དང་ཡང་སྲིད་མྱུར་གསལ་གསོལ་འདེབས་སོགས་ཀྱི་སྐོར་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་བསྡེབས་པ་དགེ་མཚན་ཉིན་བྱེད་གསར་པའི་འོད་སྣང་ཞེས་པར་ལྡེབ་གྲངས་ཞེ་ལྔ་དང་ཞབས་བརྟན་དང་ཡང་སྤྲུལ་མྱུར་གསལ་གསོལ་འདེབས་རིང་ཐུང་རིགས་མི་འདྲ་བ་བརྒྱད་ཅུ་ཙམ་བཞུགས། སི་ཏུ་པདྨ་ཉིན་བྱེད་ཀྱིས་མཛད་པ། སྤྲུལ་སྐུ་མྱུར་འབྱོན་གྱི་རིམ་པ་རྣམས་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་བསྡེབས་པ་མཆོག་སྣང་བདུད་རྩིའི་གཏེར་མཛོད་ཅེས་བྱ་བར་བཀོད་པའི་ཡང་སྤྲུལ་མྱུར་བྱོན་གསོལ་འདེབས་རིང་ཐུང་ལྔ་བཅུ་ང་དགུ།ཀིརྟི་བློ་བཟང་འཕྲིན་ལས་ཀྱིས་མཛད་པའི་ཡང་སྤྲུལ་མྱུར་བྱོན་ཁག བློ་བཟང་ཆོས་ཀྱི་ཉི་མས་མཛད་པའི་སྤྲུལ་སྐུ་མྱུར་བྱོན་གསོལ་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་བཀོད་པ། ཨ་ལགས་ཤར་གདོང་རིན་པོ་ཆེས་མཛད་པའི་ཀུན་གཟིགས་པཎ་ཆེན་རིན་པོ་ཆེས་དབུས་པའི་ཡང་སྤྲུལ་མྱུར་བྱོན་མི་འདྲ་བ་བདུན་སོགས་མྱུར་བྱོན་གསོལ་འདེབས་མ་འདྲ་བ་བ་བརྒྱ་ཕྲག་འགར་གཞི་བཅོལ།

[18] རྒྱལ་བ་འཇམ་དཔལ་རྒྱ་མཚོས་ཡང་སྤྲུལ་མྱུར་བྱོན་མང་པོ་མཛད་པ་མ་ཟད། ཁོང་ནི་བོད་ཀྱི་སྤྲུལ་སྐུ་ངོས་འཛིན་ལམ་ལུགས་ནང་གསེར་བུམ་དཀྲིགས་འདོན་མཛད་སྐབས་ཀྱི་ཆོ་ག་མཛད་པ་པོའང་་ཡིན་པར་གྲགས།

[19] གུང་ཐང་དཀོན་མཆོག་བསྟན་པའི་སྒྲོན་མེའི་གསུང་འབུམ། གླེགས་བམ་བརྒྱད་པ། དཔལ་ལྡན་འབྲས་སྤྲུངས་བཀྲ་ཤིས་སྒོ་མང་དཔེ་མཛོད་ཁང་། ༢༠༡༦

[20] ཕྱི་ལོ ༢༠༠༥ ལོར་ཨ་མྱེ་རྨ་ཆེན་བོད་ཀྱི་རིག་གཞུང་ཞིབ་འཇུག་ཁང་གིས་བསྒྲིགས་པའི་རྩོམ་རིག་སྒྱུ་རྩལ་དེབ་ཕྲེང་བདུན་པར་༸གོང་ས་སྐྱབས་མགོན་སྐུ་ཕྲེང་བཅུ་བཞི་པ་དང་འབྲེལ་བའི་ཞབས་བརྟན་གསོལ་འདེབས་གྲངས་བརྒྱ་དང་སུམ་ཅུ་ཙམ་བསྡུས་ཡོད་པ་ནི་དཔེ་མཚོན་ཞིག་ཡིན་ལ། བོད་ཀྱི་བླ་སྤྲུལ་གྱི་གསུང་འབུམ་མང་ཆེ་བར་ཞབས་བརྟན་གསོལ་འདེབས་ཀྱི་རིགས་ཧ་ཅང་མང་བ་ཡིན། སྤྱིར་ཞབས་བརྟན་གསོལ་འདེབས་དེ་ཞབས་བརྟན་གསོལ་བ་འདེབས་ཡུལ་དེ་ལས་གཞན་པའི་བླ་ཆེན་ཞིག་གིས་འབྲི་སྲོལ་དར་སྲོལ་ཆེ་ནའང་། མཐའ་གཅིག་ཏུ་དེར་མ་ངེས་པ་ནི། རྒྱལ་བ་འཇམ་དཔལ་རྒྱ་མཚོས༸ཤཱཀྱའི་དགེ་སྦྱོང་བློ་བཟང་འཇམ་དཔལ་རྒྱ་མཚོས་བདག་གི་རིང་འཚོའི་སྨོན་ཚིག་དང་རྗེས་འཛིན་གསོལ་འདེབས་སོགས་ཀྱི་རིམ་པ་ཕྱོགས་བསྡེབས་སུ་བགྱིས་པ་ནོར་བུའི་ཕྲེང་མཛེས་ཞེས་པ་ཞིག་མཛད་གནང་འདུག་པ་ལས་རྟོགས་ཐུབ།

[21] སྒིས་སྟེང་བློ་བཟང་དཔལ་ལྡན་གྱིས་མཛད་པ། ཀུན་མཁྱེན་གྲུབ་པའི་དབང་པོ་འཇམ་མགོན་སངས་རྒྱས་གཉིས་པའི་སྐུ་ཞབས་སུ་ཟུར་གསལ་ལྟར་གྱི་ཞུ་འཕྲིན་འདེགས་པ་ལ་ཆེད་མངགས་ཀྱི་ཕོ་ཉ་བ་གཞོན་ནུ་དོན་རབ་ཏུ་གྲུབ་པ་སྐབས་བབ་ཀྱི་གཏམ་དང་བཅས་པ་འཕེལ་ཞེས་པ།  ཁོང་རྣམ་གཉིས་གྱི་འབྲེལ་བ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། རྗེ་འཇིགས་མེད་དམ་ཆོས་རྒྱ་མཚོའི་སྐུ་ཚེ་སྔ་མ་གྲུབ་དབང་འཇིགས་མེད་བསམ་གཏན་གྱི་མདུན་དུ་ཡོངས་འཛིན་བློ་བཟང་དཔལ་ལྡན་དགུང་ལོ་བཅུ་དྲུག་ཡིན་དུས་རྡོ་རྗེ་འཇིགས་མེད་དཔའ་བོ་གཅིག་པ་བདུད་ལས་རྣམ་རྒྱལ་གྱི་དབང་སྟ་གོན་དང་བཅས་པ་སོགས་ཆོས་བཀའ་མང་དུ་གསན་པས། 《རྟོགས་བརྗོད་ངོ་མཚར་སྤྲིན་གྱི་སྒྲ་དབྱངས་》ལས།   “དེའི་ཚེ་ཚད་མེད་སྙིང་རྗེའི་དབྱིངས་ལས་སྲིད་གསུམ་འཇིགས་པར་བྱེད་པའི་སྐུར། །མངོན་བཞེངས་ལྷ་ཆེན་ཉི་མའི་སྲས་པོ་དུག་རི་ནག་པོ་ཆེར་འབར་བའི། །སྤྱི་བོར་བཀའ་རྟགས་རྡོ་རྗེས་བྱིན་ཕབ་འཇིགས་མེད་དཔག་བསམ་མྱུ་གུ་དེ། །ལེགས་བཤད་བདུད་རྩིའི་ཆར་གྱིས་སྐྱོང་ཚེ་བཞེད་དགུ་སྒྲུབ་པའི་གྲོགས་སུ་སྦྲན།།”ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་ཆོས་བཀའ་མང་དུ་གསན་ཏེ་བཀའ་དྲིན་ཤིན་ཏུ་ཆེ་བས་ཁོང་ལ་འགྲན་གྱི་དོ་མེད་ཀྱི་རྩ་བའི་བླ་མ་གསུམ་གྱི་ནང་ཚན་གཅིག་ཏུ་འཛིན་པ་དང་།  ཡང་རྗེ་བཙུན་འཇིགས་མེད་བསམ་གྱི་ཡང་སྤྲུལ་རྗེ་འཇིགས་མེད་དམ་ཆོས་རྒྱ་མཚོ་མཆོག་ནི་ཡོངས་འཛིན་བློ་བཟང་དཔལ་ལྡན་གྱི་སློབ་མ་ཆེས་མཆོག་ཏུ་གྱུར་པར་འཛིན་པས། སྙན་རྩོམ་འདིར། “འདི་ནས་བྱང་དུ་དཔག་ཚད་ཁྲི་ཕྲག་ན། །རྒྱལ་ཀུན་ཡེ་ཤེས་ཐིག་ལེ་ལྟར་ཆགས་པ། །བདག་གི་དཔྲལ་བའི་མིག་དང་ཁོང་བའི་སྙིང་། །མཚན་ཙམ་གྱིས་ཀྱང་རྣ་བའི་བཅུད་ལེན་ཡོད།” ཅེས་དཔྲལ་བའི་མིག་དང་ཁོང་བའི་སྙིང་དང་འདྲ་བར་གསུངས་ཏེ་གདེང་འཇོག་མཐོན་པོ་གནང་བ་འདིས་ཁོང་རྣམ་གཉིས་ཀྱི་འབྲེལ་བ་རྟོགས་ཐུབ་ཅེས། རྩོམ་པ་པོ་འཇམ་དབྱངས་གྲགས་པས་དཔྱད་གཏམ་ཞིག་ཏུ་གསལ་སྟོན་གནང་བ་ལྟར་ཡིན།

[22] ཕྱོགས་བསྡོམས་འདི། བསེ་ཚང་བློ་བཟང་དཔལ་ལྡན་གྱིས་མཛད་པའི་ཨ་རོལ་བློ་བཟང་ལུང་རྟོགས་བསྟན་པའི་རྒྱལ་མཚན་གྱི་རྣམ་ཐར་གྱི་སྒྲོམ་གཞི་སློང་ཚུལ་གཞིར་བཟུང་བ་ཡིན། འདི་ནི་རྗེ་མི་ལའི་རྣམ་ཐར་ཐར་བ་དང་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ལམ་སྟོན་ལྟ་བུའི་སྒྲོམ་དང་མི་འདྲ་བར་ཡང་སྤྲུལ་སྐུ་ཕྲེང་ན་རིམ་ཅན་དག་གི་རྣམ་ཐར་འབྲི་སྟངས་ཀྱི་ཁྱད་ཆོས་ཀྱི་གྲས་སུ་བརྩི་ཆོག་པར་སྣང་།

[23] འདི་ཉིད་གུང་ཐང་དཀོན་མཆོག་བསྟན་པའི་སྒྲོན་མེས་མཛད་པར་གྲགས་ཀྱང་། ཁོང་གི་གསུམ་འབུམ་ཕྱོགས་བསྒྲིགས་ཀྱི་ཁོངས་ནས་མ་མཇལ། འོན་ཀྱང་རྩོམ་ཡིག་འདིའི་མཇུག་ཏུ། འདི་ནི་ཤིང་ཁྱིའི་ལོར་དབེན་གནས་ཡིད་དགའ་ཆོས་འཛིན་ནས་དབྱར་ཞལ་བཞེས་གནང་སྟེ། དབྱར་ལྗོངས་ཀྱི་ཉིན་སྐྱོ་བསངས་ལ་ཕེབས་ས་ནས་རོ་སྒྲུང་འདོན་བཅུག་སྟེ་གསན། དགོང་མོ་ཕྱིར་ཕེབས་ཕྲལ་དེའི་ནང་གི་ལོ་རྒྱུས་ལེ་ཚན་ལ་འཁྲིས་ཏེ་འདི་སམ་ཊའི་ངོས་ལ་ཕྱག་བྲིས་གནང་འདུག་པ། མཚང་ལ་རྒོལ་བའི་གདམས་པ་ཁྱད་འཕགས་ཤིག་ཏུ་སྣང་བས། བདག་རད་ན་ཨཱ་ནན་ཏས་ཡི་གེར་བཀོད་པའོ་ཞེས་པ་ཞིག་བྱུང་བས་དཔྱད།

[24]རྩེ་དབུ་སྤྲུལ་སྐུ་འཇམས་དབྱངས་བཤེས་གཉེན་གྱིས་བསླབ་བྱ་ཞིག་དགོས་ཚུལ་བྱུང་བ་ལྟར་བྲི་བར་བརྩམས་པའི་ཚེ།གཞན་ལ་སློབ་པ་ལ་རང་ཇི་འདྲར་སོང་འདུག་སྙམ་དུ་རྣམ་རྟོག་གི་རྒྱུ་ཚུལ་འདི་འདྲ་ཞིག་བྱུང་པ་ལྟར་སྐྱོ་ཀླུའི་ཚུལ་དུ།༑བཙུན་པ་དཀོན་མཆོག་བསྟན་པའི་སྒྲོན་མེས་འཕྲལ་དུ་སྨྲས་པའོ།།

[25]དགེ་ལེགས་ཅེས་པས་བྲིས་པའི་བོད་ཀྱི་དེང་རབས་བརྩམས་སྒྲུང་གི་སྤྲུལ་སྐུའི་སྣང་བརྙན་གྱི་བྱུང་འཕེལ་ལ་དཔྱད་པ་ཞེས་པར་གསལ།བོད་ཀྱི་རྩོམ་རིག་ཞིབ་འཇུག འདོན་ཐེངས་དང་པོ། བོད་ལྗོངས་སློབ་ཆེན་རིག་གཞུང་སློབ་གླིང་བོད་ཀྱི་རྩོམ་རིག་ཚན་ཁག་གིས་བསྒྲིགས། མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་།  དེ་བཞིན་དུ་དགག་སྒྲུབ་རྩོམ་ཡིག་གི་ཁོངས་སུ་མང་ཙམ་འདུག་ཀྱང་སྐབས་འདིའི་རྩོམ་ཡིག་དང་ཆེར་མི་འབྲེལ་བས་མ་བཀོད་དོ། །

[26] པཎ་ཆེན་སྐུ་ཕྲེང་བཅུ་པའི་ཡང་སྤྲུལ་མྱུར་བྱོན་གསོལ་འདེབས་བྱུང་བ་མ་ཟད། ཁོང་གི་མ་ཡུམ་ལ་ལང་མྱུར་བྱོན་གསོལ་འདེབས་ཚིགས་བཅད་གཅིག་བྲིས་འདུག་པ་མཐོང་། ལྷག་པར་པཎ་ཆེན་སྐུ་ཕྲེང་བཅུ་བ་འདས་ནས་ལོ་ངོ་སུམ་ཅུ་ལྷག་འདས་ཟིན་མོད། བོད་མི་སྤྱི་དང་། ལྷག་པར་གཞིས་ལུས་བོད་མི་ཚོས་པཎ་རིན་པོ་ཆེ་སྙན་ངག་དང་། གླུ་གཞས་སོགས་སྒྱུ་རྩལ་གྱི་ཁྱབ་ཁོངས་ནས་ཕྱིར་དྲན་དང་། མྱོང་ཚོར་གྱི་ཀློང་ནས་ནམ་ཡང་གསོན་པོར་ཉར་བཞིན་པ་ནི་བོད་ཀྱི་བླ་སྤྲུལ་ཞིག་ལ་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་དད་མོས་ཀྱི་རིམ་པ་ལས་བརྒལ་བ་ཞིག་ཡིན། འདིའི་སྐོར་ལ་བརྩམས་ཆོས་ཧ་ཅང་མང་ངོ་། །

—–