བོད་མི་རིགས་ནི་རིག་གནས་ཡོད་པའི་མི་རིགས་ཤིག་ཡིན།
མི་རིགས་འདིའི་མི་ཚང་མས་མི་རབས་བརྒྱ་ཙམ་འབད་འབུངས་བྱས་ཤིང་ནུས་ཤུགས་ཡོད་རྒུ་བཏོན་ནས་བྱུང་བའི་རིག་གནས་ནི། བོད་ཀྱི་རིག་གནས་ཡིན་ལ་དེང་སྐབས་འཛམ་བུའི་གླིང་ལ་བོད་རིག་པ་ཞེས་མི་མང་པོས་གླེང་དུ་ཡོད་པ་བོད་མི་རིགས་ཀྱིས་དཀའ་ཉེན་གང་ལ་ཡང་མ་སྐྲག་པར་གདོང་ལེན་བྱས་པའི་འབྲས་བུ་ཡིན། དེ་ཡང་ཆེད་ལས་
དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་སྐུ་པར་ཞིབ་འཇུག
ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༤ ལོའི་ཟླ་ ༩ པའི་ཚེས་ ༧ ཉིན་གྱི་ཕྱི་དྲོར། ཁོ་བོས་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གཏམ་རྒྱུད་གསེར་ཐང་གི་ཚན་པ་རེ་ཟུང་ཡང་བསྐྱར་བཀླགས་རྗེས། དམ་པ་འདིའི་ལོ་རྒྱུས་སྐོར་ཞིག་ཕྱིར་དྲན་བྱས་པ་ཡིན། དེང་སང་ཁོང་གི་སྐུ་ཚེའི་ལོ་རྒྱུས་སྐོར་བྲིས་པའི་དེབ་དང་རྩོམ་ཡིག བཅར་འདྲི་སོགས་ཀྱིས་མཚོན་པའི་དཔྱད་གཞིའི་ཡིག་ཆ་སྣ་ཚོགས་ཤིག་ཡོད་པས།
སིངྒལའི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རང་བཙན་སྣེ་ཁྲིད་པ་བོད་མི་སྤེན་པ་དོན་གྲུབ། ( Tibet Jathika S.Mahind Thero 1901-1951)
སྤེན་པ་དོན་གྲུབ་ནི་ཕྱི་ལོ་(༡༩༠༡)ལོར་བོད་ཀྱི་ལྷོ་ཕྱོགས་སུ་ཆགས་པའི་འབྲས་མོ་ལྗོངས་སུ་བོད་རིགས་ཀྱི་ཁྱིམ་ཚང་ཞིག་ཏུ་ཞལ་ངོ་ཉི་མ་དཔལ་འབྱོར་གྱི་བཟའ་ཟླ་གཉིས་པའི་སྲས་སུ་འཁྲུངས། ཁོང་ལ་ཕ་མ་གཅིག་པའི་བུ་སྤུན་གཉིས་དང་སྲིང་མོ་གཉིས།ཨ་མ་མི་གཅིག་པའི་སྤུན་ཀ་ཛི་ཟླ་བ་བསམ་གྲུབ་བཅས་འདུག ཁོང་ཆུང་དུས་ཀྱི་མིང་ལ་སྤེན་པ་དོན་གྲུབ་དང་།
རྟ་སྒོ་དྭང་རའི་ལོ་རྒྱུས་ཞང་ཞུང་གི་གནའ་ཤུལ་དང་སྐྱིད་གསུམ་བླ་བྲང་གླེང་བ།
དེ་ཡང་འཛམ་བུ་གླིང་གི་ལྟེ་བ་གནའ་བོའི་ཡ་གླིང་མཐོ་སྒང་དུ་སྟོབས་འབྱོར་མངའ་ཐང་རྒྱས་མྱོང་བའི་གནའ་བོའི་ཞང་ཞུང་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་མངའ་ཁོངས་ཏེ། ཞང་ཞུང་སྒོ་ཕུགས་བར་གསུམ་ལའང་གསུམ་གསུམ་མོ། །[1] དེ་གང་ཞེ་ནའང་། ཞང་ཞུང་གཡས་སྒོ་དང་གཡོན་སྒོ་དབུས་སྒོ་གསུམ་དུ་ཡོད་པ་ལ། དེ་ཡང་གཡས་ནི་སྟག་རི་ཁྲ་བོ་སྨན་གྱི་རི་དང་།
སོག་པོ་ཇུན་གར་བས་བོད་ལ་བཙན་འཛུལ་གྱིས་སྔ་འགྱུར་རྙིང་མའི་བསྟན་པ་བསྣུབས་པའི་རྒྱུ་མཚན་དང་དེའི་རྒྱབ་ལྗོངས་ལ་དཔྱད་པ།
དེ་ཡང་ཇི་སྐད་དུ། མིས་རང་གི་སྐྱེ་ཁུངས་མ་ཤེས་ན། །ནགས་ནང་གི་སྤྲེའུ་དང་འདྲ། །མི་རང་གི་ཆོ་འབྲང་མ་ཤེས་ན།།སྒོ་ཁའི་ཕྱུགས་ཟོག་དང་འདྲ།།ཡབ་མེས་ཀྱི་ཆེ་དགེ་ཡིག་ཚང་མ་ཤེས་ན། །མཛོ་རྒྱན་འཁྱམ་པོ་དང་འདྲ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་འདས་ཟིན་པའི་རང་ཅག་གི་མེས་པོ་ཚོས་བཞག་པའི་འོད་སྟོད་ལྡན་པའི་མཛད་རྗེས་དང་། སྐྱོ་བ། ཡིད་ཕངས་པའི་ལོ་རྒྱུས་མངར་སྐྱུར་གང་བྱུང་ཡོད་ཀྱང་
གནས་བརྟན་སྒང་རྟེན་མཆོག་འགྱུར་མེད་གླིང་གི་གྱང་རིས་རྙིང་པར་བརྟག་པ།
མདོ་ཁམས་རི་བོ་ཆེ་ལྕགས་ཟམ་ཡུལ་ཤོག་གི་གནས་བརྟན་སྒང་དུ་ཡོད་པའི་གཏེར་ཆེན་མཆོག་གྱུར་གླིང་པའི་(༡༨༢༩-༡༨༧༠)གདན་ས་བར་མ་བོད་ཡུལ་བཀྲ་ཤིས་རྟེན་མཆོག་འགྱུར་མེད་གླིང་དུ། ཀརྨའི་མཁན་ཆེན་རིན་ཆེན་དར་རྒྱས་(༡༨༣༥-༡༩༡༠)ཀྱིས་ཕྱག་བྲིས་མཛད་པའི་གྱང་རིས་རྙིང་པ་འགའ་ཞིག་རིག་གནས་གསར་བརྗེའི་རླུང་དམར་དྲག་པོའི་
རིག་འཛིན་རྒོད་ལྡེམ་གྱི་ཡང་སྲིད་དཔལ་ལྡན་འཇམ་དབྱངས་བླ་མ་ཡིན་མིན་ལ་རོབ་ཙམ་དཔྱད་པ་བྲེ་མོའི་གཏམ།
རྩོམ་ཡིག་འདིར་རྙིང་མ་བྱང་གཏེར་གྱི་སྲོལ་གཏོད་ཆེན་པོ་རིག་འཛིན་རྒོད་ཀྱི་ལྡེམ་ཕྲུ་ཅན་སྐུ་འདས་པའི་རྗེས་སུ་ཁོང་ལ་སྲིད་འགའ་ཞིག་བྱུང་བའི་ནང་ནས་དུས་རབས་བཅོ་ལྔའི་མགོ་སྟོད་ཙམ་དུ་བྱོན་པ་དཔལ་ལྡན་འཇམ་དབྱངས་བླ་མའི་མཚན་ཅན་དང་ཁོང་གིས་བཏོན་པའི་གཏེར་ཆོས་ཀྱི་ངོ་སྤྲོད། ལྷག་དོན་གཏེར་སྟོན་འདི་པ་རིག་འཛིན་རྒོད་ཀྱི་ལྡེམ་ཕྲུ་ཅན་གྱི་
བོད་ཀྱི་རྡོ་ཆས་གསར་མའི་གནའ་ཤུལ་གྲགས་ཅན་ཆབ་མདོ་མཁར་རོའི་སྐོར་གླེང་བ།
སྤྱིར་བོད་མདོ་དབུས་མཐོ་སྒང་དུ་གནའ་རྫས་རྟོག་ཞིབ་རིག་པ་བྱུང་ནས་བཟུང་བོད་སྐད་ཡིག་ཏུ་དེའི་སྐོར་ཞིབ་འཇུག་བྱས་པའི་དཔྱད་རྩོམ་ཧ་ཅང་ཉུང་བ་དང་། ད་དུང་བོད་ཀྱི་མཁས་པ་རྣམས་ཀྱིས་གནའ་རྫས་རྟོག་ཞིབ་ལ་དོ་སྣང་དང་རྒྱུས་ལོན་བྱས་པའི་ཚད་ཧ་ཅང་དམའ་བར་སྙམ། དེ་ལས་ཀྱང་བྱེས་ཀྱི་་ཤེས་ཡོན་པའི་སྡེ་རུ་བོད་ཀྱི་གནའ་རྫས་རྟོག་ཞིབ་སྐོར་ལ་ཞིབ་འཇུག་དཔྱད་རྩོམ་སྤེལ་པའང་ཤིན་ཏུ་དཀོན།
བཙད་པོ་ཁྲི་སྲོང་ལྡེ་བཙན་རྒྱ་ཚ་ཡིན་མིན་གླེང་བ།
བོད་ཀྱི་བཀའ་གཙིགས་དཔེ་རྙིང་དག་གི་ཁྲོད་དུ་ཤིན་ཏུ་སྐྱིད་པའི་རྒྱལ་རབས་ལྔའི་གྲངས་སུ་བགྲང་བའི་བོད་རྒྱལ་གདུང་རབས་སོ་བརྒྱད་པ་ཁྲི་སྲོང་ལྡེའུ་བཙན་འདི་ཉིད་ཀྱིས་ཆབ་དཔལ་རིག་གསུམ་གྱི་ཐད་ལ་སྔར་བྱུང་མ་མྱོང་ལ་ཕྱིན་ཆད་འབྱུང་མི་སྲིད་པའི་མཛད་རྗེས་བླ་ན་མཐོ་བ་བཞག་ཡོད། ཡིན་ཡང་དེ་ལྟ་བུའི་བཙད་པོ་འདིའི་ཡུམ་དང་ཁོང་རྒྱ་ཚ་ཡིན་མིན་སོགས་ལ་
ནུབ་སོག་ཇུན་གར་བས་རྡོར་སྨིན་གཙོས་རྙིང་དགོན་ཁག་གཏོར་དགོས་པའི་རྒྱུ་རྐྱེན་ལ་དཔྱད་པ།
དེ་ཡང་དུས་རབས་བཅུ་བདུན་པའི་སྨད་དང་བཅོ་བརྒྱད་པའི་སྟོད་ཙམ་ལ། ཇུན་གར་བའི་དྲག་པོའི་དཔུང་གིས་དབང་སྒྱུར་བཞིན་པའི་ཨེ་ཤ་ཡའི་དབུས་ཁུལ་ཏེ་ལི་ཡུལ་ལམ་དེང་གི་ཤར་ཏུར་ཁེ་སི་ཐན་དང་། དགའ་ལྡན་ཕོ་བྲང་བའི་ཁྱབ་ཁོངས་ཀྱི་བོད་དང་། ཕྱི་སོག་ཧལ་ཧ་དང་ནང་སོག་ཆ་ཧར་ཐུ་མེད་སོགས་ཀྱི་ཁྱབ་ཁོངས་སོག་ཡུལ་ལྷོ་བྱང་བཅས་སུ།