རིག་འཛིན་རྒོད་ལྡེམ་གྱི་ཡང་སྲིད་དཔལ་ལྡན་འཇམ་དབྱངས་བླ་མ་ཡིན་མིན་ལ་རོབ་ཙམ་དཔྱད་པ་བྲེ་མོའི་གཏམ།

བརྗོད་བྱ་གནད་བསྡུས།

རྩོམ་ཡིག་འདིར་རྙིང་མ་བྱང་གཏེར་གྱི་སྲོལ་གཏོད་ཆེན་པོ་རིག་འཛིན་རྒོད་ཀྱི་ལྡེམ་ཕྲུ་ཅན་སྐུ་འདས་པའི་རྗེས་སུ་ཁོང་ལ་ཡང་སྲིད་འགའ་ཞིག་བྱུང་བའི་ནང་ནས་དུས་རབས་བཅོ་ལྔའི་མགོ་སྟོད་ཙམ་དུ་བྱོན་པ་དཔལ་ལྡན་འཇམ་དབྱངས་བླ་མའི་མཚན་ཅན་དང་ཁོང་གིས་བཏོན་པའི་གཏེར་ཆོས་ཀྱི་ངོ་སྤྲོད། ལྷག་དོན་གཏེར་སྟོན་འདི་པ་རིག་འཛིན་རྒོད་ཀྱི་ལྡེམ་ཕྲུ་ཅན་གྱི་ཡང་སྲིད་དུ་བཞེད་མཁན་དང་། བཞེད་མི་བཞེད་གང་མང་མི་གསུང་མཁན་དང་། དེ་བཞིན་བྱང་གཏེར་པ་ཚོས་ཁོང་ལ་གཟིགས་སྟངས་ཅི་འདྲ་ཡོད་མེད་བཅས་མདོར་བསྡུས་ཙམ་གླེང་ཡོད།  

བརྡ་ཆད་གཙོ་བོ། དཔལ་ལྡན་འཇམ་དབྱངས་བླ་མ། རིག་འཛིག་རྒོད་ཀྱི་ལྡེམ་ཕྲུ་ཅན། ཡང་སྲིད། བྱང་གཏེར།  གཏེར་ཆོས།

གླེང་གཞི།

སྤྱིར་བོད་ཀྱི་ཆོས་བརྒྱུད་ཆེ་ཁག་གི་བླ་བརྒྱུད་དང་རུས་ཆེན་དཔེར་ན། འཁོན་དང་། རླངས་དང་། རྔོག་དང་། གནུབས་དང་། དེ་བཞིན་ཟུར་ལ་སོགས་པའི་མེས་པོ་རྣམས་ནི་དུས་རབས་བརྒྱད་པའི་ནང་བོད་དུ་བྱོན་པའི་ཨོ་རྒྱན་གྱི་སློབ་དཔོན་པདྨ་འབྱུང་གནས་ཀྱི་བཀའ་འབངས་སུ་གཏོགས་པ་འབའ་ཞིག་ཡིན་པ་སྨོས་མེད་ཐོག་ བསྟན་པ་ཕྱི་དར་ནས་བཟུང་ད་བར་གྱི་གསར་རྙིང་གི་གཏེར་སྟོན་ཕལ་མོ་ཆེའང་སློབ་དཔོན་པདྨའི་ཐུགས་སྲས་རྗེ་(ཆོས་རྒྱལ་ཁྲི་སྲོང་ཡབ་སྲས)འབངས་ཉེར་ལྔའི་རྣམ་སྤྲུལ་ལམ་སྐུ་སྐྱེ་ཡིན་པ་ལུང་བསྟན་ཅི་རིགས་ལ་བརྟེན་ནས་ངོས་འཛིན་བྱེད་བཞིན་ཡོད།[[1]] དེའི་ཁྲོད་ནས་དུས་རབས་བཅུ་བཞིའི་ནང་ལ་སྟོད་བྱང་ངམ་རིང་གི་ཉེ་འགྲམ་ཟང་ཟང་ལྷ་བྲག་ནས་བློན་པོ་ལྟ་བུའི་གཏེར་མཛོད་ལྔ་བཞེས་ཏེ་བྱང་གཏེར་གྱི[[2]]་བསྟན་པའི་སྲོལ་གཏོད་པ་པོ་གཏེར་སྟོན་དངོས་གྲུབ་རྒྱལ་མཚན་ནམ་རིག་འཛིན་རྒོད་ལྡེམ་ཅན་(༡༣༣༧-༡༤༠༨)ཡང་སློབ་དཔོན་པདྨའི་དངོས་སློབ་དང་། རྡོ་རྗེ་ཕུར་པའི་ཉམས་ལེན་པ་སྣ་ནམ་རྡོ་རྗེ་བདུད་འཇོམས་[[3]]ཀྱི་རྣམ་སྤྲུལ་ལམ་སྐུ་སྐྱེ་ཡིན་པ་གཏེར་སྟོན་བཟང་པོ་གྲགས་པའི་གཏེར་ལུང་[[4]]དང་རང་ཉིད་ཀྱི་གཏེར་ལུང་[[5]]སོགས་ནས་གསུངས།

རིག་འཛིན་རྒོད་ལྡེམ་ཅན་གྱི་ཡབ་མེས་ཚོར་ཆ་མཚོན་ན། བསྟན་པ་ཕྱི་དར་སྐབས་ཀྱི་ཟུར་ཆུང་ཤེས་རབ་གྲགས་པ། (༡༠༡༤–༡༠༧༤) དང་ཉང་རལ་ཉི་མ་འོད་ཟེར་(༡༡༢༤–༡༡༩༣) དེ་བཞིན་གུ་རུ་ཆོས་ཀྱི་དབང་ཕྱུག་ (༡༢༡༢– ༡༢༧༠) ལྟར་རྟེན་སྔགས་འཆང་རྡོ་རྗེ་འཛིན་པ་འབའ་ཞིག་དང་གདུང་རྒྱུད་ལ་གཙིགས་ཆེརའཛིན་མཁན་ཡིན།[[6]]

དེར་བརྟེན་རིག་འཛིན་རྒོད་ལྡེམ་ཉིད་ཀྱང་རྟེན་སྔགས་འཆང་ཡིན་ལ་དགོངས་པ་མ་རྫོགས་གོང་དུ་རང་ཉིད་ཀྱི་བསྟན་པའི་བདག་པོར་རིགས་སྲས་རྣམ་རྒྱལ་མགོན་པོ་(༡༣༩༩–༡༤༢༤) བཀོས། སྲས་རྣམ་རྒྱལ་མགོན་པོས་བདག་མོ་བཞེས་ཀྱང་སྲས་མ་འཁྲུངས་པས་རིག་འཛིན་རྒོད་ལྡེམ་གྱི་གདུང་རྒྱུད་ཆད་པར་མངོན་ནོ།[[7]]གལ་སྲིད་སྲས་རྣམ་རྒྱལ་མགོན་པོར་སྲས་འཁྲུངས་ཡོད་ཚེ་རིག་འཛིན་རྒོད་ལྡེམ་གྱི་གདུང་རྒྱུད་དེད་པ་ལས་ཡང་སྲིད་བརྩི་སྲོལ་བྱུང་མེད་པའང་སྲིད་། གང་ལྟར་རིགས་སྲས་རྣམ་རྒྱལ་མགོན་པོ་དགུང་ལོ་༢༥་ལ་དགོངས་པ་རྫོགས་པར་བརྟེན་དུས་རབས་ཀྱི་འགྲོས་(དུས་རབས་བཅུ་གསུམ་ནང་གྲུབ་ཆེན་ཨོ་རྒྱན་པས་(༡༢༢༩-༡༣༠༩) ཀརྨ་པ་རང་བྱུང་རྡོ་རྗེ་ (༡༢༨༤-༡༣༣༩) ཀརྨ་པཀྴིའི་(༡༢༠༤–༡༢༨༣) ཡང་སྲིད་དུ་ངོས་འཛིན་ཡོངས་གྲགས་གནང་བ་ནས་བཟུང་བོད་དུ་སྤྲུལ་སྐུ་ངོས་འཛིན་གྱི་སྲོལ་ཤུགས་ཆེར་དར)[[8]]དང་བསྟུན་ནས་རིག་འཛིན་རྒོད་ལྡེམ་ལའང་ཡང་སྲིད་འཚོལ་བའི་སྲོལ་བྱུང་།

རྒོད་ལྡེམ་སྐུ་ཕྲེང་གཉིས་པ་ལེགས་ལྡན་རྡོ་རྗེའི་ (༡༥༡༢-༡༦༢༥)[[9]]དང་དེའི་ཡང་སྲིད་དུ་རྡོ་རྗེ་བྲག་གི་དགོན་པ་ཕྱག་བཏབ་མཁན་བྱང་བདག་བཀྲ་ཤིས་སྟོབས་རྒྱལ་ (༡༥༥༠? –༡༦༠༣) གྱི་སྲས་ངག་གི་དབང་པོ་(༡༥༨༠–༡༦༣༩) ངོས་འཛིན་བྱུང་པ་ནས་བཟུང་རྒོད་ལྡེམ་པའི་ཡང་སྲིད་ན་རིམ་ལ་རྡོ་རྗེ་བྲག་རིག་འཛིན་ཞེས་པའི་མཚན་འདི་བྱུང་།

ད་བར་ཡོངས་གྲགས་སུ་རིག་འཛིན་རྒོད་ལྡེམ་ཅན་ནས་ཐུབ་བསྟན་འཇིགས་མེད་རྣམ་གྲོལ་རྒྱ་མཚོ་(༡༩༣༣–༢༠༢༤)་བར་རྡོ་རྗེ་བྲག་གི་རིག་འཛིན་སྐུ་ཕྲེང་བཅུ་བྱུང་ཡོད།

འོན་ཀྱང་དུས་རབས་བཅུ་བདུན་དང་ཕྱིས་ཀྱི་ཡིག་ཆ་འགའ་ཞིག་ལྟར་ན་དུས་རབས་བཅོ་ལྔའི་[[10]]ནང་གཙང་མྱང་སྟོད་ཕྱོགས་སུ་དཔལ་ལྡན་འཇམ་དབྱངས་བླ་མའམ་གུ་རུ་འཇམ་དབྱངས་བླ་མ་ཞུ་བའི་གཏེར་སྟོན་ཞིག་བྱོན་ཅིང་། ཁོང་པ་རིག་འཛིན་རྒོད་ལྡེམ་གྱི་ཡང་སྲིད་དང་རྣམ་སྤྲུལ་ཡིན་པ་གསུངས་འདུག དེ་ལྟར་ན་ཁོང་པ་ཡོངས་གྲགས་སུ་ཁས་ལེན་པའི་རྒོད་ལྡེམ་སྐུ་ཕྲེང་གཉིས་པ་ལེགས་ལྡན་རྡོ་རྗེ་[[11]]དང་དུས་མཉམ་པའམ་ཅུང་སྔ་བར་བྱོན་པ་མངོན་པས་རྒོད་ལྡེམ་སྐུ་ཕྲེང་གཉིས་པ་ནི་དཔལ་ལྡན་འཇམ་དབྱངས་བླ་མ་ཡིན་དགོས་མོད་ཡོངས་གྲགས་སུ་དེ་ལྟར་འདོད་མཁན་མེད། ལྷག་དོན་དཔལ་ལྡན་འཇམ་དབྱངས་བླ་མའི་རྣམ་ཐར་མཇལ་རྒྱུ་མེད་ཅིང་ཁོང་གི་གཏེར་ཆོས་རྣམས་ཀྱང་ཕྱོགས་རེ་བ་ཙམ་དང་ཁ་བྱང་ཙམ་ལས་མཇལ་དུ་མེད་པས་སྐྱེས་བུ་སུ་ཞིག་གིས་འཇམ་དབྱངས་བླ་མའི་མཚན་ཅན་གྱི་སྐྱེས་བུ་འདི་པ་རྒོད་ལྡེམ་གྱི་ཡང་སྲིད་དུ་ངོས་འཛིན་མཛད་པའམ་གཏེར་ལུང་ཅི་འདྲ་ཞིག་ནས་རྒོད་ལྡེམ་པའི་ཡང་སྲིད་དུ་ལུང་བསྟན་པ་སོགས་ཁ་མཚོན་གཅོད་ཁ་ལ་ཐུབ།  དེར་བརྟེན་ཁོ་བོས་དུས་རབས་བཅུ་དྲུག་ནས་བཅུ་དགུ་དབར་གྱི་ཡིག་ཆ་<<ཟབ་ཁྱད་གཏེར་མའི་ལོ་རྒྱུས་གཏེར་སྟོན་ཆོས་འབྱུང་ནོར་བུའི་འཕྲེང་བ།>> <<གཏེར་སྟོན་བརྒྱ་རྩའི་མཚན་སྡོམ་གསོལ་འདེབས་>>དང་དེའི་འགྲེལ་པ་ལོ་རྒྱུས་<<གཏེར་བཏོན་ཆོས་འབྱུང་།>> <<མྱང་ཆོས་འབྱུང་>> << སྐུ་གསུམ་བརྒྱུད་པ་དྲུག་ལྡན་གཏེར་སྟོན་བཀྲ་ཤིས་གྲངས་མེད་ཀྱི་གསོལ་འདེབས་ཀྱི་འགྲེལ་པ་གཏེར་སྟོན་ཆོསའབྱུང་>> <<གུ་བཀྲ་ཆོས་འབྱུང་>> <<གཏེར་སྟོན་བརྒྱ་རྩའི་རྣམ་ཐར>>ལ་སོགས་པའི་ནང་གཏེར་སྟོན་འདིའི་ཐོག་ཇི་ལྟར་གསལ་བ་རྣམས་མཚུངས་བསྡུར་གྱིས་དཔལ་ལྡན་འཇམ་དབྱངས་བླ་མའི་འཁྲུངས་ཡུལ་དང་གཏེར་ཆོས་སྐོར་མདོར་ཙམ་དང་། རིག་འཛིན་རྒོད་ལྡེམ་པའི་ཡང་སྲིད་དང་རྣམ་སྤྲུལ་ཡིན་གསུང་མཁན་དང་། ཡིན་མིན་གང་ཡང་མི་གསུང་མཁན་དང་། བྱང་གཏེར་ལུགས་གཙང་མ་འཛིན་པ་དག་གི་བཞེད་ཕྱོགས་བཅས་དོན་ཚན་བཞིའི་ཐོག་ལ་དཔྱད་པ་རོབ་ཙམ་བྱ་རྒྱུ་ཡིན།

དང་པོ། དཔལ་ལྡན་འཇམ་དབྱངས་བླ་མའི་འཁྲུངས་ཡུལ་དང་ཁོང་གི་གཏེར་ཆོས་སྐོར།

༧གོང་ས་ལྔ་པ་ཆེན་པོ་ལ་སོགས་པའི་གསན་ཡིག་ནང་འཇམ་དབྱངས་བླ་མའི་མཚན་སྨྲོས་མོད། ད་ཕན་ཁོ་བོས་མཐོང་བའི་ཡིག་ཆའི་ནང་ནས་དཔལ་ལྡན་འཇམ་དབྱངས་བླ་མའི་མཚན་སྨྲོས་པ་ཐོག་མ་ནི་བྱང་བདག་བཀྲ་ཤིས་སྟོབས་རྒྱལ་གྱིས་མཛད་པའི་<<སྤྲུལ་སྐུ་གཏེར་སྟོན་བཀྲ་ཤིས་གྲངས་ངེས་ཀྱིམཚན་བསྡོམས་གསོལ་འདེབས་ཐུགས་རྗེའི་ཉིན་བྱེད>>ཡིན།

དེ་ཡང་ཁོང་གིས།

བདུད་འཇོམས་སྐྱེ་སྤྲུལ་རྒོད་ཀྱི་ལྡེམ་འཕྲུ་ཅན། །
བ་ཁལ་སྨུག་པོ་འཇམ་དབྱངས་བླ་མ་དང་།
དཔྱིལ་སྟོན་ཡེ་ཤེས་ཁྱུང་གྲགས་སངས་རྒྱས་འབར། །
སྤྱི་སྟོན་མགོན་རྒྱལ་རྣམས་ལ་གསོལ་བ་འདེབས། །[[12]]

ཅེས་གསུངས། གང་ལྟར་གཏེར་སྟོན་འདི་ནི་གཙང་གི་མྱང་སྟོད་རྒྱད་ཕྱེད་གཡུ་ཤེར་གྱི་སོ་བ་ཞེས་པ་རུ་སྐུ་འཁྲུངས། ཆུང་དུས་གནས་རྙིང་དགོན་པའི་གྲྭ་པ་མཛད། དེ་ནས་མྱང་སྟོད་ཁྲོ་གངས་ཀྱི་གཙུག་ལག་ཁང་གི་འགྲམ་ནས་རྩ་གསུམ་དྲིལ་ནས་སྒྲུབ་པའི་གདམས་པ་ཕྱི་སྒྲུབ། ནང་སྒྲུབ། གསང་སྒྲུབ། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཀྱི་སྒྲུབ་པ་པ་སོ་སོའི་བཀོལ་བྱང་དང་བཅས་པ། ཆེ་མཆོག་བདེ་ཆེན་འཁོར་ལོའི་སྐོར། བཀའ་སྲུད་སྒྲོལ་བྱེད་ནག་པོའི་སྐོར་ལ་སོགས་པ་གཏེར་ནས་སྤྱན་དྲངས་ཤིང་ཁོང་གི་གཏེར་ཆོས་རྣམས་གཙང་གི་མྱང་སྟོད་སྨད་སོགས་སུ་དར་ཁྱབ་ཆེན་པོ་བྱུང་། དེ་ལྟར་འཇམ་དབྱངས་བླ་མའི་འཁྲུངས་ས་དང་གཏེར་ཆོས་ཀྱི་སྐོར་ལ་གོང་དུ་དྲངས་པའི་ཡིག་ཆ་རྣམས་བཞེད་པ་མཐུན།

དེ་ཡང་དུས་རབས་བཅུ་བདུན་ནང་བྱོན་པའི་ཟབ་བུ་ལུང་[[13]] གི་གདན་ས་པ་ཀརྨ་མི་འགྱུར་དབང་གི་རྒྱལ་པོའི་གཏེར་སྟོན་ཆོས་འབྱུང་ལས། “དཔལ་ལྡན་འཇམ་དབྱངས་བླ་མ་ནི་མྱང་སྟོད་དུ་འཁྲུངས། སྐུ་གཞོན་ནུ་ནས་གནས་རྙིང་ཚོགས་པའི་གྲྭ་པ་མཛད།

མྱང་སྟོད་ཁྲོ་གངས་ཀྱི་གཙུག་ལག་ཁང་དུ་ཆོས་གྲྭ་ལ་བྱོན་དུས་གཙུག་ལག་ཁང་གི་འགྲམ་ཞིག་ནས་སོ་ཕག་གའུ་ཁྱི་གང་པ་གཅིག་ཁ་ཕྱེ་བས། རྩལ་པོ་ནང་གི་གཏེར་གྱི་ཁ་བྱང་བྱུང་ངོ་། སྒྲོལ་བྱེད་ནག་པོའི་མཁར་གསང་མཛོད་མཁའ་འགྲོའི་ཕུག་པ་རུས་སྦལ་དམར་པོའི་ཁོག་པ་ནས། རྩ་གསུམ་དྲིལ་ནས་སྒྲུབ་པའི་གདམས་པ་ཕྱི་སྒྲུབ། ནང་སྒྲུབ། གསང་སྒྲུབ། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཀྱི་སྒྲུབ་པ་པ་སོ་སོའི་བཀོལ་བྱང་དང་བཅས་པ། ཆེ་མཆོག་བདེ་ཆེན་འཁོར་ལོའི་སྐོར། བཀའ་སྲུད་སྒྲོལ་བྱེད་ནག་པོའི་སྐོར་ལ་སོགས་པ་གཏེར་ནས་སྤྱན་དྲངས་སོ། འདི་ཉིད་ཀྱི་གྲོལ་ཚད་ལས། གང་ཟག་བྱེ་བ་དགུ་དང་དགུ་ཁྲི་དང་། འབུམ་ཕྲག་ལྔ་རྣམས་གསོལ་འདེབས་འདིས་གྲོལ་ལོ་ཞེས་གསུངས། ཆོས་འདི་ཡི་དར་རྒྱས་མྱང་ཕྱོགས་སུ་ཆེ། དེང་སང་གི་བར་དུཡང་མྱང་། ཤབ། ཤངས། རྟ་ནག། འོ་ཡུག་ཕྱོགས་ལ་ཤིིན་ཏུ་འཕྲིན་ལས་ཆེ་ཞིང་། འགྲོ་དོན་རྒྱ་ནམ་མཁའ་དང་མཉམ་པའོ།”[[14]]

འདི་ལས་ཅུད་ཟད་རྒྱས་ཙམ་ཞིག་རྗེ་བཙུན་ཏཱ་ར་ན་ཐས་ (༡༥༧༥–༡༦༣༥) མྱང་སྟོད་མྱང་སོགས་སུ་ཡོད་པའི་དགོན་སྡེ་དང་མི་སྣ་གལ་ཆེན་གྱི་ལོ་རྒྱུས་འཁོད་པའི་<<མྱང་ཆོས་འབྱུང་>>ནང་གཏེར་སྟོན་འཇམ་དབྱངས་བླ་མའི་འཁྲུངས་ཡུལ་དང་། ཁོང་གིས་ཆོས་གཏེར་ཙམ་དུ་མ་ཟད་ལྕགས་ཕུར་བཞེས་པ་དང་མཐར་ཁོང་དགོངས་པ་རྫོགས་རྗེས་རྟ་ནག་སྒྲོལ་མ་བ་ལ་ཡང་སྲིད་བྱུང་བ་སོགས་གསུངས་འདུག་པ་ནི། “ཆགས་མའི་ལྷོ་ཕྱོགས་ན་ལུང་པའི་མིང་ལ་གཡུ་ཤེལ་རི་དཀར་པོ་གླང་རི་རྒྱལ་ཆེན་རྒྱལ་པོ་གདན་ལ་བཞུགས་པ་འདྲ། རི་འདིར་བཀྲ་ཤིས་རྟགས་བརྒྱད་ཚང༌། སློབ་དཔོན་པདྨའི་བཞུགས་ཕུག་སྒྲུབ་ཁང་ཟེར་བ་ཡང་ཡོད། འདིར་སློབ་དཔོན་པདྨས་རྩ་གསུམ་དྲིལ་སྒྲུབ་གཏེར་དུ་སྦས་པ། གུ་རུ་འཇམ་དབྱངས་བླ་མས་བཏོན་ཏེ། དེའི་ལོ་རྒྱུས་ཟུར་ཙམ་གླེང་བ། གཟོང་ཆུང་ཕུག་གི་མདའ་ན་ཆོས་དབང་རྒྱུད་པས་འཛིན་པའི་གྲའུ་ལུང་ཞེས་པའི་དགོན་པའི་བྲག་ཕུག་ན་སྒྲུབ་པ་པོ་བཞུགས་པས་གཏོར་མ་མ་ཆག་པར་གཏོང་བ་ལ་རྒྱ་ཕྱེད་བྲག་ནག་པ་སྒྲོལ་བྱེད་ནག་པོ་གཏོར་མ་ལ་ཡོང་བ་ལ་འཇམ་དབྱངས་བླ་མས་ཁྱེད་ཀྱི་གཏོར་མས་མགོ་སྐོར་ཞིག་ང་ཡིས་གཏེར་སྦྱིན་འབྱིན་ཞེས་བགྲོས་ནས་བྲག་ནག་པ་གཏོར་མགྲོན་ལ་ཡོད་སྐབས་གཏེར་སྩལ་བས། ཁོས་ཟག་བཅས་ཀྱི་མངོན་ཤེས་ཀྱིས་ཤེས་ཏེ། འོད་ཟེར་དེ་མྱུར་བར་ལོག་པས་གཏེར་མཇུག་ལུས་པར་བྱེད། འདི་གསོལ་འདེབས་ལས་བྱང་གི་ཚུལ་དུ་སྒྲུབ་པ་དེ་ཡིན་པར་འདུག། འདི་ལ་ཆོས་ཚན་མང་བར་ཡོད་པར་ཤེས་ཏེ་མ་གྲགས་འདུག། ལྕགས་ཕུར་བྱིན་རླབས་ཅན་ཞིག་ད་ལྟ་གྲའུ་ལུང་ན་ཡོད་པ་འཁྱར་ནས་འགའ་ཞིག་གི་ལག་ཏུ་འཁྱར། གུ་རུ་འཇམ་དབྱངས་བླ་མའི་སྐུ་སྐྱེ་འམ་སྤྲུལ་པ་ཞིག་རྟ་ནག་སྒྲོལ་མ་བ་ལ་འབྱོན་པར་འདུག །རྒྱད་ཕྱེད་གཡུ་ཤེར་གྱི་སོ་བ་ཞེས་པའི་གྲོང་ན་དཔལ་ལྡན་འཇམ་དབྱངས་བླ་མ་འཁྲུངས། ཕྱིས་ཀྱི་གྲོང་དེར་གནས་སྙིང་གི་ཤར་ན་ཆོས་དབང་བརྒྱུད་པས་འཛིན་པའི་བསམ་གཏན་སྒང་གི་དགོན་པ་ཟླ་ཆར་གྱི་ཕུར་པའི་སྒྲུབ་པ་མཛད་པའི་སྒྲུབ་ཕུག་གི་སྒོའི་རུ་བཞི་ཞིག་པོ་པའི་སྒོ་སྒྲིབ་ལ་ཡོད་པ། ཕྱིས་འཁྱར་བས་རི་ཐག་ཉེ་བས་ཀྱོག་རར་ལུག་བཞག་པ་ལ་སྤྱང་ཀི་སྡང་བར་བྱུང༌། སྒོ་སྒྲིབ་ཡོད་དུས་དགྲ་ཇག་ཆོམ་རྐུན་གཅན་གཟན་སོགས་མ་བྱུང་ཞེས་ཟེར། ད་ལྟ་ཕུར་པ་འདོམ་པ་གང་ལ་རད་པ་བསྐོན་ནས་བསམ་གཏན་སྒང་ལ་བཞུགས། སོ་སོའི་ཁང་ལྟག་ན་འབན་གུང་རྒྱལ་གྱི་བེར་སྲོ་མ་ཅན་བཞུགས་པའི་འབུམ་པ་ཡོད། དེ་ལྟར་འཁྱར། འབན་པས་བདེ་ཆེན་ཆོས་རིན་ཆེན། གྲོ་ས་ན་གསེར་གྱི་གཉའ་ཤིང་ཡོད་པས་གྲོ་ས་གསེར་རིན་པོ་ཆེ། ཉི་ཐི་ན་གཡུ་གཡང་ཞག་འཁྱིལ་བ་ཡོད་པས་ཉི་ཐི་གཡུ་རིན་པོ་ཆེ་ཞེས་གྲགས། མྱང་སྟོད་གཞུང་གི་རི་བཀྲ་ངན་པ་རྣམས་འདིས་ནོན་ཞིང་རི་བཀྲ་ཤིས་ཤིང་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཡིན། །” [[15]]

གོང་དུ་གཏེར་སྟོན་ཁོང་གི་འཁྲུངས་ཡུལ་དང་གཏེར་ཆོས་སྐོར་རོབ་ཙམ་གླེང་ཟིན་མོད་གཏེར་ཆོས་ཀྱི་ཆོས་ཚན་རྣམ་ཇི་བཞིན་དྲངས་མེད། དེར་བརྟེན་ལྔ་པ་ཆེན་པོའི་ (༡༦༡༧–༡༦༨༢) གསན་ཡིག་གངྒའི་ཆུ་རྒྱུན་[[16]]དང་སྔགས་འཆང་མཐུ་སྟོབས་གྲགས་པའི་(?–༡༦༧༤)གསན་ཡིག་[[17]]ནང་དཔལ་འཇམ་དབྱངས་བླ་མའི་གཏེར་ཆོས་ཐོབ་ཚུལ་དང་ཆོས་ཚན་གྱི་མཚན་རྒྱས་ཙམ་སྨྲོས་འདུག་པ་ཕན་ཚུན་བསྡུར་སྐབས་གཏེར་ཆོས་ཀྱི་མཚན་སྨྲོས་ཚུལ་ཏོག་ཙམ་མི་འདྲ་བ་ལས་ཁ་གྲངས་གཅིག་པར་འདུག་པ་འདིར་དྲངས་ན།

S. N	གསན་ཡིག་གངྒའི་ཆུ་རྒྱུན།	S. N	སྔགས་འཆང་མཐུ་སྟོབས་པའི་གསན་ཡིག
1.	རྩ་གསུམ་དྲིལ་སྒྲུབ་གཏེར་ནས་སྤྱན་དྲངས་པའི་ལོ་རྒྱུས།	1.	གཏེར་བཏོན་པའི་ལོ་རྒྱུས།
2.	སྒྲུབ་ལུང་ཡི་དམ་ལྷ་ལ་བླང་བའི་མན་ངག་ཁྱད་པར་ཅན་ཨོ་རྒྱན་པདྨས་མཛད་པ།	2.	གུ་རུ་པདྨའི་གསང་སྐོར་ལས་དབང་ལུང་ལེན་ཐབས།
3.	རྩ་གསུམ་གསོལ་འདེབས་མཁའ་སྤྱོད་རིགས་འཛིན་མ།	3.	རྩ་བ་གསུམ་གྱི་དབང་ཆོག་རྗེས་གནང་སྔོན་འགྲོ་དངོས་གཞི་རྗེ་གནང་་དང་བཅས་པ།
4.	དབང་མཆོག་རྗེས་གནང་གི་ཡི་གེ་རྩ་གསུམ་དྲིལ་ནས་སྒྲུབ་པ་རིག་པ་རྩལ་གྱི་དབང་ཨོ་རྒྱན་ཆེན་པོའི་གསུང་བཞིན་མཁར་ཆེན་བཟས་ཡི་གེར་བཀོད་པ།	4.	བླ་མ་ཕྱི་སྒྲུབ་སྤྲུལ་སྐུ་རྡོ་རྗེ་འཕྲིན་ལས་ཀྱི་ལས་བྱང་རིག་འཛིན་མཁའ་འགྲོ་འདུས་པ།
5.	བླ་མ་ཕྱི་སྒྲུབ་སྤྲུལ་སྐུ་རྡོ་རྗེའི་ལས་བྱང་རིགས་འཛིན་གཙོ་བོ་མཁའ་འགྲོ་འདུས་པ།	5.	བླ་མ་ལོངས་སྐུ་གསུང་རྡོ་རྗེ་འཕྲིན་ལས་ཀྱི་ལས་བྱང་མཁའ་འགྲོ་ཀུན་འདུས།
6.	བླ་མ་སྐུ་གསུང་རྡོ་རྗེ་འཕྲིན་ལས་ཀྱི་ལས་བྱང་མཁའ་འགྲོ་ཀུན་འདུས།	6.	བླ་མ་གསང་སྒྲུབ་ཆོས་སྐུ་ཐུགས་རྗེའི་ལས་བྱང་རིག་འཛིན་བླ་མ་འདུས་པ།
7.	བླ་མ་གསང་སྒྲུབ་ཆོས་སྐུ་ཐུགས་རྗེའི་ལས་བྱང་རིགས་འཛིན་བླ་མ་འདུས་པ།	7.	ལམ་ཟབ་མོ་གུ་རུ་ཡེ་ཤེས་རྡོ་རྗེ་རིག་འཛིན་གྱི་གསང་སྒྲུབ་བླ་མེད་བདུད་རྩིའི་ཐིགས་པ་གསང་བའི་མཆོག་ཀུན་བཟང་དོན་གྱི་འཕྲིན་ལས།
8.	ལམ་ཟབ་མོ་གུ་རུ་ཡེ་ཤེས་རྡོ་རྗེ་རིགས་འཛིན་གྱི་གསང་སྒྲུབ་བླ་མེད་བདུད་རྩིའི་ཐིགས་པ་གསང་མཆོག་ཀུན་བཟང་དོན་གྱི་འཕྲིན་ལས་རྣམས།	8.	བྱིན་དབབ་བཀོལ་པ།
9.	བྱིན་དབབ་བཀོལ་བ་གནས་མཆོག་ཨོ་རྒྱན་མ།	9.	བགེགས་བསྐྲད་བཀོལ་བ།
10.	བགེགས་བསྐྲད་བཀོལ་བ་བླ་མ་ཡི་དམ་མ།	10.	སྤྱན་འདྲེན་བཀོལ་བ།
11.	སྤྱན་འདྲེན་བཀོལ་བ་དབུས་ཕྱོགས་འཁོར་ལོ་མ།	11.	གཏོར་བྱང་བཀོལ་བ།
12.	གཏོར་བྱང་བཀོལ་བ་སྣོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་མ།	12.	གཏོར་བྱང་བཀོལ་བ།
13.	བསྒྲལ་མཆོད་བཀོལ་བ་འཇིགས་ཚོགས་ལྟ་འཇོམས་མ།	13.	བསྟོད་བྱང་བཀོལ་བ།
14.	བསྟོད་བྱང་བཀོལ་བ་ཡུལ་མིང་ཆོས་དབྱིངས་མ།	14.	མར་མེའི་བཀོལ་བ།
15	མར་མེ་བཀོལ་བ་བནྡྷ་རིན་ཅེན་མ།	15.	གཏེར་བསྲུངས་སྒྲོལ་བྱེད་ནག་པོའི་ཆོག
16.	སྨོན་ལམ་བཀྲ་ཤིས་བཀོལ་བའི་སྐུ་བཞིའི་དབང་ཕྱུག་མ།	16.	གཏེར་སྲུང་རྣམས་ཀྱི་གཏོར་ཟོར་འཕེན་པའི་བྱང་བུ།

གོང་དུ་དྲངས་པའི་གཏེར་སྟོན་འཇམ་དབྱངས་བླ་མའི་གཏེར་ཆོས་འདི་དག་ལ་ལུང་རྒྱུན་མི་འདྲ་བ་འགའ་ཞིག་བྱུང་ཡོད་པ་ནི་གཤམ་གྱི་རེའུ་མིག་ནང་བཀོད་པའི་༧་ལྔ་པ་ཆེན་པོ་དང་། སྔགས་འཆང་མཐུ་སྟོབས། དེ་བཞིན་ལྷ་བཙུན་ནམ་མཁའ་འཇིགས་མེད་ (༡༥༩༧–༡༦༥༠) [[18]]ཀྱི་གསན་ཡིག་ལས་ཤེས་ཐུབ།

S.N.	༧གོང་ས་ལྔ་པ་ཆེན་པོའི་གསན་ཡིག	S. N	སྔགས་འཆང་མཐོ་སྟོབས་གྲགས་པའི་གསན་ཡིག	S.   S. N	ལྷ་བཙུན་ནམ་མཁའ་འཇིགས་མེད་ཀྱི་གསན་ཡིག
1.	ཁྱབ་བདག་ཐུགས་ཀྱི་རྡོ་རྗེ།	1.	ཁྱབ་བདག་ཐུགས་ཀྱི་རྡོ་རྗེ།	1.	ཆོས་སྐུ་སྣང་བ་མཐའ་ཡང་
2.	ཡམ་ཆེན་ཡེ་ཤེས་མཁའ་འགྲོ།	2.	ཡམ་ཆེན་ཡེ་ཤེས་མཁའ་འགྲོ།	2.	ལོངས་སྐུ་ཆེ་མཆོག་བདེ་ཆེན་འཁོར་ལོ།
3.	གུ་རུ་མཚོ་སྐྱེས་རྡོ་རྗེ།	3.	གུ་རུ་མཚོ་སྐྱེས་རྡོ་རྗེ།	3.	སྤྲུལ་སྐུ་མཚོ་སྐྱེས་རྡོ་རྗེ།
4.	མཁའ་འགྲོ་ཡེ་ཤེས་མཚོ་རྒྱལ།	4.	སྣ་ནམ་རྡོ་རྗེ་བདུད་འཇོམས།	4.	གཏེར་སྟོན་འཇམ་དབྱངས་བླ་མ།
5.	སྣ་ནམ་རྡོ་རྗེ་བདུད་འཇོམས།	5.	གཏེར་སྟོན་འཇམ་དབྱངས་བླ་མ།	5.	སྤྲུལ་སྐུ་ཚེ་དབང་རྒྱལ་པོ།
6.	གཏེར་སྟོན་འཇམ་དབྱངས་བླ་མ།	6.	མཚན་ལྡན་སྤྲུལ་པའི་ཡུམ་ཆེན།	6.	ཕ་རྒོད་འཇམ་དབྱངས་ཆོས་རྗེ་གྲགས་པ་དཔལ་འབྱོར།
7.	མཁས་གྲུབ་སངས་རྒྱས་ཆོས་རྗེ།	7.	གྲྭ་རྩེ་སྒང་པ་ཟིལ་གནོན་རྡོ་རྗེ།	7,	མཁས་གྲུབ་རབ་འབྱམས་ཆོས་རྗེ།
8.	གནུབས་སྟོན་རྒྱལ་སྲས་པདྨ།	8.	ལྗངས་པ་ཆོས་རྗེ་ཀུན་དགའ་རྒྱལ་མཚན།	8.	བླ་ཆེན་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ།
9.	ནམ་མཁའ་ངག་དབང་གྲགས་པ།	9.	རིག་འཛིན་ཞིག་པོ་གླིང་པ།	9.	གྲུབ་མཆོག་གཏད་མེད་ཡོངས་གྲོལ།
10.	དགེ་སློང་བཀྲ་ཤིས་རྣམ་རྒྱལ།	10.	གོང་ར་བ་མཁས་གྲུབ་ཉི་ཟླ་གྲགས་པ།	10.	དཔལ་སྐད་གཉིས་སྨྲ་བ།
11.	གཟུ་སྟོན་རྒྱལ་བའི་སྲས་པོ།	11.	གོང་ར་བ་ལོ་ཆེན་ངག་གི་དབང་ཕྱུག	11.	དྲིན་ཅན་སྣ་ཚོགས་རང་གྲོལ།
12.	རིག་འཛིན་བདུད་འདུལ་རྡོ་རྗེ།	12.	གོང་ར་བ་གཞན་ཕན་རྡོ་རྗེ།	12.	ལྷ་བཙུན་ནམ་མཁའ་འཇིགས།
13.	བླ་མ་ཆོས་རྒྱལ་རྡོ་རྗེ།	13.	གྲུབ་དབང་འཕྲིན་ལས་ལྷུན་གྲུབ།
14.	ཁྱབ་བདག་ཁྲ་ཚང་པ།	14.	སྔགས་འཆང་མཐུ་སྟོབས་གྲགས་པ།
15.	ལྔ་པ་ཆེན་པོ།

 

༧གོང་ས་ལྔ་པ་ཆེན་པོ་དང་སྔགས་འཆང་མཐུ་སྟོབས་གྲགས་པ་གཉིས་ཀྱིས་དཔལ་ལྡན་འཇམ་དབྱངས་བླ་མའི་གཏེར་ཆོས་ཀྱི་ལུང་ཐོབ་ཚུལ་རྣམས་སྣ་ནམ་རྡོ་རྗེ་བདུད་འཇོམས་ནས་མར་བརྒྱུད་པར་གསུངས་པ་ཞལ་འཆམ་མོད། གཏེར་སྟོན་ཉིད་ནས་མར་བརྩིས་པའི་ལུང་ཐོབ་ཚུལ་རྣམས་བླ་མ་འགའ་རེ་ཙམ་མ་གཏོགས་ཁག་ཁག་ཡིན། དེ་ལས་ལྡོག་ཏེ་ལྷ་བཙུན་པས་གཏེར་སྟོན་འཇམ་དབྱངས་བླ་མའི་གཏེར་ཆོས་ཀྱི་ལུང་མནོས་ཚུལ་རྣམས་རྦད་དེ་ཁག་ཁག་ཡིན། ལྷ་བཙུན་པས་ཐད་ཀར་སློབ་དཔོན་པདྨ་འབྱུང་གནས་ལ་གཏུགས་པ་ལས་སྣ་ནམ་རྡོ་རྗེ་བདུད་འཇོམས་ལ་གཏུགས་མེད་ཅིང་། དེ་ནས་གཏེར་སྟོན་དཔལ་ལྡན་འཇམ་དབྱངས་བླ་མ་ནས་མར་བརྩིས་ན། བསྟན་གཉིས་གླིང་པ་ཚེ་དབང་རྒྱལ་པོ་(༡༤༨༠–༡༥༣༥)ནས་རྩེ་ལེ་སྣ་ཚོགས་རང་གྲོལ་(༡༦༠༨–༡༦༧༧)ལ་གཏུགས་འདུག །

གཉིས་པ། དཔལ་ལྡན་འཇམ་དབྱངས་བླ་མ་རྒོད་ལྡེམ་གྱི་རྣམ་སྤྲུལ་དང་། སྐྱེ་བ་དེ་བཞིན་ཡང་སྲིད་བཞེད་མཁན་གྱི་ཕྱོགས་བཤད་པ། 

སྤྱིར་ཆོས་གང་ཡིན་ཀྱང་རྒྱུ་འབྲས་ཀྱི་ཚུལ་དུ་སྔ་མ་སྔ་མ་བརྟེན་ནས་ཕྱི་མ་ཕྱི་མ་བྱུང་བ་ནི་སྤྱི་འགྲོས་ཙམ་ཡིན། འཛམ་གླིང་གི་ཆབ་དཔལ་རིག་གསུམ་ཡང་སྔ་མ་བརྟེན་ནས་ཕྱི་མ་འཕེལ་རྒྱས་བྱུང་བ་ལྟར་གཏེར་སྟོན་དཔལ་ལྡན་འཇམ་དབྱངས་བླ་མ་ཡང་རིག་འཛིན་རྒོད་ལྡེམ་གྱི་རྣམ་སྤྲུལ་དང་སྐྱེ་བ་དེ་བཞིན་ཡང་སྲིད་ཡིན་གསུང་མཁན་ཁོ་བོས་མཐོང་བའི་ཡིག་ཆ་ཐོག་མ་ནི། དུས་རབས་བཅུ་བདུན་གྱི་འགོར་བྱོན་པ་རིག་འཛིན་ངག་གི་དབང་པོའི་ཞལ་སློབ་ཤ་གཟུགས་པ་བཀྲ་ཤིས་རྣམ་རྒྱལ་ཡིན། དེ་ཡང་ཁོང་གིས་མཛད་པའི་<<ཟབ་ཁྱད་གཏེར་མའི་ལོ་རྒྱུས་གཏེར་སྟོན་ཆོས་འབྱུང་ནོར་བུའི་འཕྲེང་བ>>ལས།“རིག་འཛིན་རྒོད་ལྡེམ་ཅན་གྱི་རྣམ་སྤྲུལ་དཔལ་ལྡན་འཇམ་དབྱངས་བླ་མ་ནི་ཉང་སྟོད་དུ་འཁྲུངས། སྐུ་གཞོན་དུས་གནས་རྙིང་ཚོགས་པའི་གྲྭ་པ་མཛད། ཉང་སྟོད་ཁྲོ་གངས་ཀྱི་གཙུག་ལག་ཁང་དུ་ཆོས་གྲྭ་ལ་བྱོན་དུས། གཙུག་ལག་ཁང་དེའི་འགྲམ་ན་སོ་ཕག་གི་གའུ་འཁྱིས་གང་བ་ཞིག་འདུག་པ་གཅིག་བཅག་ནས་ཁ་ཕྱེ་བས། རྩལ་པོ་ནང་གི་གཏེར་གྱི་ཁ་བྱང་བྱུང་སྟེ། སྒྲོལ་བྱེད་ནག་པོའི་མཁར་གསང་མཛོད་མཁའ་འགྲོ་ཕུག་པ་རུས་སྦལ་དམར་པོའི་ཁོག་པ་ནས། རྩ་གསུམ་དྲིལ་ནས་སྒྲུབ་པའི་གདམས་པ་ཆེ་མཆོག་བདེ་ཆེན་འཁོར་ལོའི་སྐོར། ཕྱི་ནང་གསང་བ་དེ་ཁོ་ཉིད་ཀྱི་སྒྲུབ་སྐོར། སོ་སོའི་བཀོལ་བྱང་། བཀའ་སྲུང་སྒྲོལ་བྱེད་ནག་པོའི་སྐོར་དང་བཅས་པ་སྤྱན་དྲངས་སོ། འདི་ཉིད་ཀྱི་གྲོལ་ཚད་ལ། གང་ཟག་བྱེ་བ་དགུ་དང་དགུ་ཁྲི་དང་། འབུམ་ཕྲག་ལྔ་རྣམས་གསོལ་འདེབས་འདིས་གྲོལ་ལོ། ཞེས་གསུངས་སོ།  གཏེར་ཆོས་འདི་ནི་དེང་སང་གི་བར་དུ་ཉང་ཤངས་རྟ་ནག་སོགས་གཙང་ཕྱོགས་ཐམས་ཅད་དར་རྒྱས་ཆེའོ།”[[19]]

དེ་ལྟར་གཏེར་སྟོན་འཇམ་དབྱངས་བླ་མའི་ཐོག་གོང་དུ་དྲངས་པའི་ཤ་གཟུགས་པའི་ཡིག་ཆ་འདི་དང་གཤམ་དུ་དྲང་རྒྱུའི་གསན་ཡིག་གངྒ་འི་ཆུ་རྒྱུན་གཉིས་རྩ་བའི་ཚིག་འགྲོས་དང་ནང་དོན་ཡང་ཅུང་ཟད་མི་འདྲ་མོད། དཔལ་ལྡན་འཇམ་དབྱངས་བླ་མ་རིག་འཛིན་རྒོད་ལྡེམ་པའི་རྣམ་སྤྲུལ་དང་སྐྱེ་བར་ཞལ་གྱིས་བཞེས་པ་གཅིག་མཚུངས་ཡིན། དེ་ཡང་ལྔ་པ་ཆེན་པོས། “རིགས་འཛིན་རྒོད་ཀྱི་ལྡེམ་ཕྲུ་ཅན་གྱི་སྐུའི་སྐྱེ་བ་དཔལ་ལྡན་དཔལ་ལྡན་འཇམ་དབྱངས་བླ་མ་གནས་རྙིང་གི་གྲྭ་སར་བཞུགས་སྐབས་ཉང་སྟོད་ཁྲོ་སྒང་དུ་ཆོས་འཁོར་ལ་ཕེབས་ཏེ་གཙུག་ལག་གི་འགྲམ་གསེབ་ཏུ་སོ་ཕག་ཆེན་པོ་འདུག་པར་ཕ་གི་གཅོག་རྒྱུ་བྱུང་ན་དགོངས་ཏེ། གྲྭ་པ་གཞན་རྣམ་མེད་ཤུལ་དུ་སོ་ཕག་བཅག་པས་ནང་ནས་ཤོག་སེར་ཞིག་རྙེད་པར་བརྟེན་ནས། སྒྲོལ་བྱེད་ནག་པོའི་མཁར་གསང་མཛོད་མཁའ་འགྲོ་ཕུག་ནས་སྤྱན་དྲངས་པའི་རྩ་གསུམ་དྲིལ་སྒྲུབ་སྐོར་སོགས་གསུངས།”[[20]]

དེའི་རྗེས་སུ་སྟག་སྒང་གུ་རུ་བཀྲ་ཤིས་ཀྱིས་སྤྱིའི་ཆ་ནས་༧གོང་ས་ལྔ་པ་ཆེན་པོ་དང་འདྲ་བར་གསུངས་མོད།  གཏེར་སྟོན་དཔལ་ལྡན་འཇམ་དབྱངས་བླ་མ་རྒོད་ལྡེམ་པའི་ཡང་སྲིད་རེད་ཅེས་“ཡང་སྲིད་”ཀྱི་ཐ་སྙད་འདི་ཐོག་མར་གསུངས།[[21]] དེ་ནས་ཀོང་སྤྲུལ་ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོས་(༡༨༡༣–༡༨༩༩)གཏེར་སྟོན་བརྒྱ་རྩའི་རྣམ་ཐར་ནང་གུ་རུ་བཀྲ་ཤིས་དང་འདྲ་བ་གསུངས་མོད། ཁོང་གིས་མཛད་པའི་<<རྩ་གསུམ་དྲིལ་སྒྲུབ་གསོལ་འདེབས་ཀྱི་ལས་བྱང་དངོས་གྲུབ་རིན་པོ་ཆེའི་ཆར་འབེབ་གསལ་བར་བྱེད་པ་མཁའ་འགྲོའི་གདུང་བའི་གླུ་དབྱངས་>>ལས་འདི་ལྟར་གསུངས་འདུག

“སློབ་དཔོན་ཆེན་པོས་གསོལ་འདེབས་ཀྱི་འཕྲིན་ལས་སོགས་རྩ་གསུམ་དྲིལ་སྒྲུབ་ཀྱི་གདམས་སྐོར་རྒྱས་པར་གསུངས་ནས་རིག་འཛིན་སྔགས་གྲུབ་ཡོངས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་སྣ་ནམ་རྡོ་རྗེ་བདུད་འཇོམས་ལ་གཉེར་དུ་གཏད། མ་འོངས་པའི་ལས་ལྡན་འགའ་དང་བདུད་འཇོམས་རྡོ་རྗེའི་སྐྱེ་ཕྲེང་ཕྱི་མའི་ཆོས་སྐལ་དུ་དགོངས་ནས། སྒྲོལ་བྱེད་ནག་པོའི་མཁར་གསང་མཛོད་མཁའ་འགྲོའི་ཕུག་ཏུ་ཡུམ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་མཁའ་འགྲོ་མཚོ་རྒྱལ་ལ་བཀའི་གནང་བ་བསྩལ་ཏེ་གཏེར་ཏུ་སྦས། དེ་ཉིད་གཏེར་རིག་འཛིནར་རྒོད་ལྡེམ་འཕྲུ་ཅན་གྱི་སྐུ་སྐྱེ་ཕྱི་མ་དཔལ་ལྡན་འཇམ་དབྱངས་བླ་མ་ཞེས་པ་མཁས་གྲུབ་འགྲན་ཟླ་དང་བྲལ་བ་དེས་གནས་རྙིང་ཚོགས་པའི་གྲྭ་སར་སྐུ་གཞོན་ནུའི་སྐབས་གསན་སྦྱོང་མང་དུ་མཛད།”[[22]]

དེ་དང་ཕྱོགས་མཚུངས། ཀུན་བཟང་ངེས་དོན་ཀློང་ཡང་(༡༨༡༤–?)[[23]] དང་མཁས་བཙུན་བཟང་པོ་(༡༩༢༠–༢༠༠༩) རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་ལྔ་པ་ཆེན་པོ་དང་སྟག་སྒང་གུ་རུ་བཀྲ་ཤིས་དང་ཀོང་སྤྲུལ་ཀྱི་རྗེས་སུ་འབྲངས་ཏེ་གཏེར་སྟོན་དཔལ་ལྡན་འཇམ་དབྱངས་བླ་མ་རིག་འཛིན་རྒོད་ལྡེམ་པའི་ཡང་སྲིད་རང་དུ་འདོད་པ་ཙམ་དུ་མ་ཟད་ཚིག་འགྲོས་ཀྱང་ལྔ་པ་ཆེན་པོ་དང་ཕལ་ཆེར་འདྲ་བར་སྣང་བས་ཁོང་ཅག་གི་ཁུངས་ནི་ལྔ་པ་ཆེན་པོ་ལས་མ་འདས་སོ།

གསུམ་པ། གཏེར་སྟོན་དཔལ་ལྡན་འཇམ་དབྱངས་བླ་མ་རྒོད་ལྡེམ་གྱི་ཡང་སྲིད་དང་རྣམ་སྤྲུལ་ཡིན་དང་མིན་གང་ཡང་མི་གསུངས་མཁན་གྱི་ཕྱོགས་བཤད་པ།

གོང་དུ་ལྷ་བཙུན་ནམ་མཁའ་འཇིགས་མེད་ཀྱིས་གསན་ཡིག་ནང་གཏེར་སྟོན་འཇམ་དབྱངས་བླ་མའི་གཏེར་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་ལུང་རྒྱུན་དེ་སྣ་ནམ་རྡོ་རྗེ་བདུད་འཇོམས་ལ་གཏུགས་མེད་པས་ཁོང་ཅག་གིས་གཏེར་སྟོན་འདི་གཏེར་སྟོན་རང་རྐྱ་བ་གཅིག་ལས་རྒོད་ལྡེམ་པའི་ཡང་སྲིད་དང་རྣམ་སྤྲུལ་སོགས་ལ་ངོས་འཛིན་གནང་གི་མེད་པ་གསལ་པོ་ཡིན། དེ་དང་ཕྱོགས་མཚུངས་ <<མྱང་ཆོས་འབྱུང་>>ནང་རྗེ་བཙུན་ཏཱ་ར་ན་ཐས་མྱང་སྟོད་ཀྱི་འབྲས་མོ་དགོན་པའི་[[24]] སྐོར་གསུང་པའི་ཞོར་ལ་སློབ་དཔོན་པདྨས་<<རྩ་གསུམ་དྲིལ་སྒྲུབ་>>ཀྱང་ཕྱོགས་འདིར་ཡོད་པའི་ལུང་པ་གཡུ་ཤེལ་རི་དཀར་པོ་བྱ་བ་དེར་གཏེར་དུ་སྦས་པ་དང་། ཕྱིས་གཏེར་སྟོན་དཔལ་ལྡན་འཇམ་དབྱངས་བླ་མའམ་གུ་རུ་དཔལ་ལྡན་འཇམ་དབྱངས་བླ་མ་མྱང་སྟོད་དུ་འཁྲུངས།  དེས་རྩ་གསུམ་དྲིལ་སྒྲུབ་ཀྱི་ཆོས་སྐོར་རྣམས་་དང་ལྕགས་ཕུར་ཞིག་ཀྱང་གཏེར་ནས་སྤྱན་དྲངས་པར་གསུངས་པ་ཙམ་ལས་ཁོང་པ་རྒོད་ལྡེམ་པའི་ཡང་སྲིད་དང་སྐྱེ་བ་དེ་བཞིན་རྣམ་སྤྲུལ་སོགས་གང་ཡང་གསུངས་མེད།  རྗེ་བཙུན་ཏཱ་ར་ན་ཐ་དང་ཧ་ལམ་དུས་མཉམ་དུ་བྱོན་པ་ཟབ་བུ་ལུང་ཀརྨ་མི་འགྱུར་དབང་གི་རྒྱལ་པོས་གཏེར་སྟོན་ཆོས་འབྱུང་>>ནང་རྩ་བའི་མྱང་ཆོས་འབྱུང་ནང་གསུངས་པ་དང་ཚིག་འགྲོས་སོགས་གང་ཅིར་མི་འདྲ་ས་པོ་ཡོད་མོད། དཔལ་ལྡན་འཇམ་དབྱངས་བླ་མ་རིག་འཛིན་རྒོད་ལྡེམ་ཀྱི་ཡང་སྲིད་དང་སྐྱེ་བ་དེ་བཞིན་རྣམ་སྤྲུལ་སོགས་གང་ཡང་གསུངས་མེད། དེ་རྗེས་གོང་ས་ལྔ་པ་ཆེན་པོས་རྡོ་རྗེ་བྲག་རིག་འཛིན་ངག་གི་དབང་པོའི་རྣམ་ཐར་<<ངོ་མཚར་བཀོད་པ་རྒྱ་མཚོ>>>མཛད། ཡིག་ཆ་འདིའི་ནང་རིག་འཛིན་ངག་གི་དབང་པོའི་སྐུ་གོང་མ་ལེགས་ལྡན་རྡོ་རྗེ་དང་། དེའི་སྐུ་གོང་མ་རིག་འཛིན་རྒོད་ལྡེམ་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་ཐར་རྒྱ་མི་ཆུང་བ་དང་ཁུངས་དག་པོ་བཀོད་ཡོད་མོད། རིག་འཛིན་རྒོད་ལྡེམ་གྱི་ཡང་སྲིད་དཔལ་ལྡན་འཇམ་དབྱངས་བླ་མ་ཟེར་བ་ལྟ་ཅི་ཁོང་གི་མཚན་ཙམ་ཡང་བཀོད་མེད།[[25]] དེ་བཞིན་་བྲག་མཁར་རྟ་སོ་ཆོས་ཀྱི་དབང་ཕྱུག་ (༡༧༧༥–༡༨༣༧) གིས་ཀྱང་ཀརྨ་མི་འགྱུར་གྱི་ཚིག་འགྲོས་ཇི་བཞིན་དྲངས་ནས་དཔལ་ལྡན་འཇམ་དབྱངས་བླ་མ་རྒོད་ལྡེམ་པའི་ཡང་སྲིད་ཡིན་མིན་སོགས་གང་ཡང་གསུངས་མེད།[[26]]

བཞི་པ། བྱང་གཏེར་པ་ཚོས་གཏེར་སྟོན་དཔལ་ལྡན་འཇམ་དབྱངས་བླ་མ་ལ་གཟིགས་སྟངས།

 གོང་དུ་དོན་ཚན་དང་པོར་བྱང་གཏེར་པ་ཆོས་རྒྱལ་དབང་པོའི་སྡེའམ་བཀྲ་ཤིས་སྟོབས་རྒྱལ་གྱིས་གཏེར་སྟོན་བརྒྱ་རྩའི་མཚན་སྡོམ་གསོལ་འདེབས་ནང་འཇམ་དབྱངས་བླ་མའི་མཚན་སྨྲོས་ཤིང་དེའི་འགྲེལ་པ་འགྲེལ་པ་ཀརྨ་མི་འགྱུར་དབང་གི་མཛད་པའི་<<གཏེར་སྟོན་ཆོ་འབྱུང་ནང་>>ནང་གཏེར་སྟོན་རིག་འཛིན་རྒོད་ལྡེམ་དང་། བ་ཁལ་སྨུག་པོ་དང་། དཔལ་ལྡན་འཇམ་དབྱངས་བླ་མ། དེ་བཞིན་གུ་རུ་ཡེ་ཤེས་ཁྱུང་གྲགས་དང་སྤྱི་སྟོན་མགོན་པོ་རྒྱལ་རྣམས་ནི་ཕུར་པའི་ཕྱོགས་སུ་གཏོགས་པ་ཡིན་གསུངས་པ་དང་། ནང་བསྟན་དཔེ་མཛོད་ཁང་གིས་འཇམ་དབྱངས་བླ་མའི་གཏེར་ཆོས་<<རྩ་གསུམ་དྲིལ་སྒྲུབ་ཀྱི་གསོལ་འདེབས>>དེ་བྱང་གཏེར་གྱི་ཁོངས་སུ་བཏང་འདུག

འོན་ཀྱང་བྱང་གཏེར་པ་ཚོར་མཚོན་ན་རིག་འཛིན་རྒོད་ལྡེམ་ནི་ཁོང་ཅག་གི་བསྟན་པའི་བདག་པོ་དང་སྲོལ་གཏོད་པ་པོ་ནི་ཡིན་པས་གལ་སྲིད་གཏེར་སྟོན་དཔལ་ལྡན་འཇམ་དབྱངས་བླ་མ་རྒོད་ལྡེམ་གྱི་སྐུ་སྐྱེ་དེ་མ་ཐག་པ་ཞིག་དང་བྱང་གཏེར་གྱི་བསྟན་པ་འཛིན་མཁན་ཞིག་ཡིན་ན་དེ་ལ་གཙིགས་ཆེན་པོ་དགོས་ངེས་ཀྱང་དེ་ཡོད་པར་མི་སྣང་སྟེ། བྱང་གཏེར་གྱི་བླ་མའི་རྣམ་ཐར་དཔེར་ན། <<བླ་མ་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་ཐར་འོད་ཀྱི་འཕྲེང་བ>>[[27]] <<བྱང་གཏེར་བླ་མ་བརྒྱུད་པའི་རྣམ་ཐར་བསམ་ཕེལ་མ་ཎི་ཀའི་འཕྲེང་བ>> <<བརྒྱུད་པའི་གསོལ་འདེབས>>[[28]] <<བྱང་གཏེར་བླ་མ་བརྒྱུད་པའི་རིམ་པ།>>[[29]] ལྷག་པར་དུ་རིག་འཛིན་ཡོལ་མོ་སྤྲུལ་སྐུ་བསྟན་འཛིན་ནོར་བུས་རྒོད་ལྡེམ་གྱི་<<སྐྱེ་ཕྲེང་གསོལ་འདེབ་པདྨ་དཀར་པོའི་>>ནང་འདི་ལྟར་གསུངས་ཏེ། ཧས་པོ་རི་ལ་མེ་ཤོར་ཕུར་བུས་ཟློག ། ཕྲིན་ལས་བཀའ་བབས་དབུ་སྒྲའི་ལན་ཕྲན་དཀར། །ཕུར་བུ་སྡིགས་ཚུལ་རཀྴའི་ཕྲེ་བ་འདྲེན། ། རྡོ་རྗེ་བདུད་འཇོམས་ཞབས་ལ་གསོལ་བ་འདེབས། །བསྟན་པ་སྐྱོང་སྤེལ་བའི་ལུང་ཐོབ་ནས། ། མཁྱེན་པ་རྨད་བྱུང་ལོ་ཙཱ་རབ་བྱུང་ཚུལ། །ཐལ་སྦྱོར་ཨུཏྤལ་དཀར་པོའི་ཡུ་བ་འཛིན། །ཁྲོ་ལོ་བྱམས་པ་དཔལ་ལ་གསོལ་བ་འདེབས། །གུ་རུའི་ཐུགས་ཏིག་མང་ངག་ཀུན་གྱི་བདག ། རྒོད་ཀྱི་ལྡེམ་འཕྲུལ་ལ་སོགས་རྟགས་བཅུ་གསུམ། །ཡོངས་རྫོགས་ས་གནོན་མཉམ་བཞག་ཕྱག་རྒྱ་ཅན། །དངོས་གྲུབ་རྒྱལ་མཚན་གང་དེར་གསོལ་བ་འདེབས། །སྤྲུལ་པ་ཉེར་ལྔ་སྟོན་ལས་ཀུན་གྱི་གཙོ། །མང་བཀུར་རིགས་འཁྲུངས་བགྲེས་ཚུལ་དབང་ཆས་ལྡན། །ཆོས་འཆད་མཉམ་བཞག་སྟེང་ན་གླེགས་བམ་འཛིན། །ལེགས་ལྡན་རྡོ་རྗེའི་ཞབས་ལ་གསོལ་བ་འདེབས། །རྩོད་དུས་སྙིགས་མ་ལྔ་བདོའི་མུན་གླིང་འདིར། །གསང་ཆེན་ཆོས་ཀྱི་སྒྲོན་མེ་གཅིག་པུ་པ། །རྡོ་རྗེ་ཐོད་འཛིན་དབང་རྟགས་ཅོད་པཎ་འཛིན། །ངག་གི་དབང་པོའི་ཞབས་ལ་གསོལ་བ་འདེབས། །སླར་ཡང་བེ་ཤྭ་དཀྐིའི་ལུང་བཞུན་དུ། །ལྷ་རིགས་སུམ་ལྡན་རྡོ་རྗེ་འཛིན་པའི་ཚུལ། །ཆོས་གོས་རྣམ་གསུམ་གང་ཞུ་རྡོ་དྲིལ་ཅན། །པདྨ་འཕྲིན་ལས་ཞབས་ལ་གསོལ་བ་འདེབས། །ཅེས་གསུངས་པས་རྒོད་ལྡེམ་པའི་སྐྱེ་ཕྲེང་རྣམས་ནི། །[[30]]

༡༽  སྣ་ནམ་བདུད་རྗེ་བདུད་འཇོམས།  ༢༽  ཁྲོ་བུ་ལོ་ཙཱ་བ་འབྱམས་པ་དཔལ། ༣༽  རིག་འཛིན་རྒོད་ལྡེམ། ༤༽  རིག་འཛིན་ལེགས་ལྡན་རྡོ་རྗེ།

༥༽  རིག་འཛིན་ངག་གི་དབང་པོ། ༦༽  རིག་འཛིན་པདྨ་འཕྲིན་བཅས་བགྲངས་པ་ལས་དཔལ་ལྡན་འཇམ་དབྱངས་བླ་མ་ཟེར་བ་ཞིག་གང་དུའང་བགྲངས་མེད། དེ་དང་ཕྱོགས་མཚུངས་༧གོང་ས་ལྔ་པ་ཆེན་པོས་ཀྱང་རྡོ་རྗེ་བྲག་གི་རིག་འཛིན་ངག་གི་དབང་པོའི་རྣམ་ཐར་<<ངོ་མཚར་བཀོད་པ་རྒྱ་མཚོར>>གོང་གི་སྐྱེ་ཕྲེང་གསོལ་འདེབས་ཀྱི་ཡིག་ཆ་འདི་གཞི་བཟུང་ནས་རིག་འཛིན་རྒོད་ལྡེམ་དང་། ལེགས་ལྡན་རྡོ་རྗེ། དེ་ནས་རིག་འཛིན་ངག་གི་དབང་པོ་བགྲངས་བ་ལས་དཔལ་ལྡན་འཇམ་དབྱངས་བླ་མ་བགྲངས་རྒྱུ་ལྟ་ཅི་ཁོང་གི་མཚན་ཙམ་ཡང་རྣམ་ཐར་ཡང་མཇལ་རྒྱུ་མེད་དོ། འོ་ན་གསན་ཡིག་གངྒའི་ཆུ་རྒྱུན་ནང་གསུངས་པ་འདི་ཅི་ཡིན་ཟེར་ན། དེ་ནི་བདེན་མོད། བྱང་གཏེར་བླ་བརྒྱུད་ཀྱི་རྣམ་ཐར་འཆད་པའི་སྐབས་དཔལ་ལྡན་འཇམ་དབྱངས་བླ་མ་བགྲངས་མེད་པས་དེས་ཁོང་པ་གཏེར་སྟོན་བྱེ་བྲག་པ་གཅིག་ལས་བྱང་གཏེར་པ་ཞིག་མིན་པ་དང་། བྱང་གཏེར་པ་ཞིག་ཏུ་བཞེད་ནའང་བྱང་གཏེར་གྱི་བསྟན་པ་ལ་རིག་འཛིན་ལེགས་ལྡན་རྡོ་རྗེ་ལྟ་བུའི་ཕྱག་རྗེས་མེད་མཁན་ཞིག་ཏུ་ངོས་འཛིན་གནང་བ་གསལ་པོ་ཡིན།  མདོར་ན། དཔལ་ལྡན་འཇམ་དབྱངས་བླ་མ་དེ་རིག་འཛིན་རྒོད་ལྡེམ་གྱི་ཡང་སྲིད་དང་རྣམ་འཕྲུལ་གང་ཡིན་ཀྱང་གཏེར་སྟོན་བྱེ་བྲག་པ་ཞིག་ལས་རིག་འཛིན་རྒོད་ཀྱིས་སྲོལ་གཏོད་པའི་བྱང་གཏེར་གྱི་བསྟན་པ་ལ་ཕྱག་རྗེས་མེད་མཁན་ཞིག་ཡིན་ངེས་རེད།

 ཁུངས་གཏུགས་སའི་ཡིག་ཆ།

[1] ཀརྨ་མི་འགྱུར་དབང་གི་རྒྱལ་པོ། གཏེར་བཏོན་བརྒྱ་རྩའི་མཚན་སྡོམ་གསོལ་འདེབས་ཆོས་རྒྱལ་བཀྲ་ཤིས་སྟོབས་རྒྱལ་གྱིས་མཛད་པའི་འགྲེལ་པ་ལོ་རྒྱུས་གཏེར་བཏོན་ཆོས་འབྱུང་། རྡོ་རྗེ་གླིང་། ༡༩༧༨

ཀུན་བཟང་ངེས་དོན་ཀློང་ཡངས། རྙིང་མའི་སྐྱེས་མཆོག་རིམ་བྱོན་གྱི་རྣམ་ཐར། དམ་ཆོས་བཟང་པོ། ༡༩༧༦

[2]གུ་རུ་བཀྲ་ཤིས། གུ་བཀྲའི་ཆོས་འབྱུང་། ཀྲུང་གོའི་བོད་ཡིག་ཤེས་རིག་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། ༡༩༩༠

[3]ངག་དབང་བློ་བཟང་རྒྱ་མཚོ། ཟབ་པ་དང་རྒྱ་ཆེ་བའི་དམ་པོའི་ཆོས་ཀྱིབ་ཐོབ་ཡིག་གངྒའི་ཆུ་རྒྱུན།  གསུང་འབུམ། པོད། ༼    ༣   ༽  ཀྲུང་གོའི་བོད་རིག་པ་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། ༢༠༠༩

[4]བྱང་པ་རིག་འཛིན་ཆེན་པོ་ངག་གི་དབང་པོའི་རྣམ་པར་ཐར་པ་ངོ་མཚར་བཀོད་རྒྱ་མཚོ། གསུང་འབུམ། པོད།༼   ༡༡ ༽    ཀྲུང་གོའི་བོད་རིག་པ་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། ༢༠༠༩

[5]ངག་དབང་འགྱུར་མེད་སོགས། གཞི་རྩེའི་ལོ་རྒྱུས་རིག་གནས་དཔྱད་གཞིའི་རྒྱུ་ཆ་བདམས་བསྒྲིགས། བོད་ལྗོངས་མི་དམངས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། ༢༠༠༥

[6] ཆོས་རྒྱལ་བཀྲ་ཤིས་སྟོབས་རྒྱལ་ལམ་དབང་པོའི་སྡེ། བརྒྱུད་པའི་གསོལ་འདེབས། ཤོག ༡༥ ནས། ༢༣

[7]ཇོ་ནང་ཏཱ་ར་ན་ཐ། མྱང་ཡུལ་སྟོད་སྨད་བར་གསུམ་གྱི་ངོ་མཚར་གཏམ་གྱི་ལེགས་བཤད་མཁས་པའི་འཇུག་ངོགས། བོད་ལྗོངས་མི་དམངས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། ༢༠༠༢

[8]འཇམ་མགོན་ཀོང་སྤྲུལ་བློ་གྲོས་མཐའ་ཡས། གཏེར་སྟོན་བརྒྱ་རྩའི་རྣམ་ཐར། བོད་ལྗོངས་མི་དབངས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། ༢༠༠༧

[9]ཉི་མ་བཟང་པོ་། རིག་འཛིན་དངོས་གྲུབ་རྒྱལ་མཚན་གྱི་རྣམ་ཐར་ཉི་མའི་འོད་ཟེར། སྔ་འབྱུར་བྱང་གཏེར་ཆོས་སྐོར་ཕྱོགས་བསྒྲིགས པོད། ༼༼   ༥༩   ༽   ༢༠༡༥

[10]ཐུབ་བསྟན་རྡོ་རྗེ་བྲག་ཨེ་ཝཾ་ལྕོག་སྒར་བའི་འདུས་སྡེའི་ཆོས་སྤྱོད་རབ་གསལ། སྔ་འབྱུར་བྱང་གཏེར་ཆོས་སྐོར་ཕྱོགས་བསྒྲིགས། པོད། ༼   ༦༡ ༽   ༢༠༡༥

[11]པདྨ་འཕྲིན་ལས། འདུས་པ་མདོ་དབང་གི་བླ་མ་བརྒྱུད་པའི་རྣམ་ཐར་ངོ་མཚར་དད་པའི་ཕྲེང་བ། བོད་ལྗོངས་བོད་ཡིག་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། ༢༠༡༧

[12] སྤྲུལ་སྐུ་ཚུལ་ཁྲིམས་བློ་གྲོས། བྱང་གཏེར་བླ་མ་བརྒྱུད་པའི་རིམ་པ། གསུང་འབུམ། པོད། ༼    ༡༦ ༽   པར་མཁན་མི་གསལ། ༢༠༡༤

[13] བྲག་མཁར་རྟ་སོ་སྤྲུལ་སྐུ་ཆོས་ཀྱི་དབང་ཕྱུག   སྐུ་གསུམ་བརྒྱུད་པ་དྲུག་ལྡན་གཏེར་སྟོན་བཀྲ་ཤིས་གྲངས་མེད་ཀྱི་གསོལ་འདེབས་ཀྱི་འགྲེལ་པ་གཏེར་སྟོན་ཆོསའབྱུང་། གསུང་འབུམ། པོད། ༼    ༡༣ ༽   མཁན་པོ་བཤད་གྲུབ་བསྟན་འཛིན། ༢༠༡༡

[14] བྱ་བཏང་ཕྱག་རྡོར་ནོར་བུ། བྱང་གཏེ ར་བླ་མ་བརྒྱུད་པའི་རྣམ་ཐར་བསམ་འཕེལ་མ་ཎི་ཀའི་འཕྲེང་བ། སྔ་འབྱུར་བྱང་གཏེར་ཆོས་སྐོར་ཕྱོགས་བསྒྲིགས། པོད། ༼  ་ ༥༩   ༽   ༢༠༡༥

[15] བཟང་པོ་གྲགས་པ། སྙིང་ཏིག་གནད་ཀྱི་མན་ངག་དོན་བདུན། སྔ་འབྱུར་བྱང་གཏེར་ཆོས་སྐོར་ཕྱོགས་བསྒྲིགས།  ༼   ༣  ༽   ༢༠༡༥

[16] ཡོལ་མོ་སྤྲུལ་བསྟན་འཛིན་ནོར་བུ། རིག་འཛིན་རྒྱལ་བའི་སྐྱེ་རབས་གསོལ་འདེབས་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་དྲི་མེད་པདྨ་དཀར་བཞད་པ། སྔ་འབྱུར་བྱང་གཏེར་ཆོས་སྐོར་ཕྱོགས་བསྒྲིགས། པོད། ༼༼   ༡༢   ༽   ༢༠༡༥

[17] རིག་འཛིན་རྒོད་ལྡེམ། <<སྙན་བརྒྱུད་དྲུག་གི་ཐོ་བྱང་སྙ་བརྒྱུད་རིན་པོ་ཆེའི་ལུང་བྱང་ཡེ་ཤེས་ཐུགས་ཀྱི་ལྡེ་མིག>> སྔ་འབྱུར་བྱང་གཏེར་ཆོས་སྐོར་ཕྱོགས་བསྒྲིགས པོད། ༼   ༡ ༽   ༢༠༡༥

[18] ཤ་གཟུགས་པ་བཀྲ་ཤིས་རྣམ་རྒྱལ། <<ཟབ་ཁྱད་གཏེར་མའི་ལོ་རྒྱུས་གཏེར་སྟོན་ཆོས་འབྱུང་ནོར་བུའི་འཕྲེང་བ>> http://purl.bdrc.io/resource/MW2DB20795

[19] སངས་རྒྱས་དཔལ་བཟང་། <<བླ་མ་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་ཐར་འོད་ཀྱི་འཕྲེང་བ>>  ཤེས་རབ་རྒྱལ་མཚན་དང་། བླ་མ་ཟླ་བ། ༡༩༨༣

[20] ལྷ་བཙུན་ནམ་མཁའ་འཇིགས་མེད། <<རྫོགས་ཆེན་རྣལ་འབྱོར་པ་ཀུན་བཟང་རྣམ་པར་རྒྱལ་བའི་ཐོབ་ཡིག>>ལྷ་བཙུན་བཀའ་འབུམ། པོད། ༼   ༤ ༽  ཆོས་སྤྱོད་པར་ཁང་། ༢༠༠༣

[21] Uni, Hakuju and Munetada Suzuki, 1934, A complete Catalogue of the Tibetan Buddhist Cannons., Tokyo, Tokyo Imperial University.

དཔྱད་ཡིག་དང་ཞབས་མཆན། 

[1] གཏེར་སྟོན་བརྒྱ་རྩའི་རྣམ་ཐར། ཤོག ༢༩ ནས ༣༠ དབར།

[2] བློན་པོ་ལྟ་བུའི་གཏེར་ཞེས་ཡོངས་སུ་བསྔགས་པ་ལྟར་མཐའ་དམག་ཟློག་པ་དང་། རིམས་ནད་གཅོད་པ། བོད་ཀྱི་ནང་འཁྲུག་ཞི་བར་བྱེད་པ། འགོང་པོ་ཨར་ལ་གཏད་པ། སྡེ་པའི་མངའ་ཐང་གསོ་བ། ས་ནད་དང་གཉན་ནད་འདུལ་བ་སོགས་ཀྱི་ཐབས་ཤེས་བྱང་མཛོད་ལྔའི་ནང་ཡོད་པར་གསུངས། ཞིབ་ཕྲ་༧ལྔ་པ་ཆེན་པོས་མཛད་པའི་བྱང་པ་རིག་འཛིན་ངག་གི་དབང་པོའི་རྣམ་པར་ཐར་པ་ངོ་མཚོར་བཀོད་པ་རྒྱ་མཚོའི་ཤོག་གྲངས། ༤༨༦ ནས། ༤༨༧ ལ་གཟིགས།

[3] ཁོང་ནི་དུས་རབས་བརྒྱད་པའི་ནང་བྱོན་ཅིང་སློབ་དཔོན་ཆེན་པོ་པདྨ་འབྱུང་གནས་བོད་དུ་གདན་འདྲེན་མཁན་གྱི་ཕོ་ཉའི་ཁྲོད་ནས་གཅིག་ཡིན་ལ། ཆོས་རྒྱལ་ཁྲི་སྲོང་གི་ཆོས་བློན་ཞིག་ཀྱང་ཡིན། ལྷག་དོན་ཁོང་ནི་ལོ་ཙཱ་བའང་ཡིན་ཏེ་བཀའ་འགྱུར་ཁྲོད་དུ་ཁོང་གིས་བསྒྱུར་བའི་དཔེ་ཆ་ཉུང་མཐར་གཉིས་མཆིས། རྒྱས་པ་གཟིགས་འདོད་ན། གུ་རུ་བཀྲའི་ཆོས་འབྱུང་། ཤོག ༡༧༢ ནས ༡༧༢ དང་། A compལྔete catalogue of the Tibetan Buddhist Cannon ཡི་ཤོག་གྲངས. ༢༠༦ དང་། ༤༣༧ ལ་གཟིགས།

[4]   གཏེར་སྟོན་བཟང་པོ་གྲགས་པའི་གཏེར་མ། སྙིང་ཏིག་གནད་ཀྱི་མན་ངག་དོན་བདུན། ཤོག་གྲངས། ༢༨༩ ནས ༢༩༠ ལས་རིག་འཛིན་རྒོད་ལྡེམ་ལུང་བསྟན་ཚུལ་ནི། བྱང་ཕྱོགས་ཐོ་ཡོར་ནག་པོའི་ས་ཕྱོགས་སུཿ   རི་བོ་བཀྲ་བཟང་ཞེས་པའི་ཤར་འདབས་སུཿ  ཆུ་ཁམས་གླང་ལོ་སྨེ་བའི་མཚན་རྟགས་ཅནཿ   པད་མ་ང་ཡི་བྱིན་གྱིས་བརླབས་པཌྷི་རྟགསཿ སྤྱི་བོར་རྒོད་ཀྱི་ལྡེམ་འཕྲུ་ཡང་ཡང་འབྱུང་ཿ  ལས་ཅན་དེ་ལ་དགེ་བའི་བསྐུལ་འདེབས་མཛདཿ   སྤྱིར་དུ་ལས་དང་སྨོན་ལམ་སྟོབས་ཆེན་གྱིཿ  ངེས་པར་གཏེར་དེ་སྐྱེས་བུ་དེ་ཡིས་འདོནཿ གུང་ཐད་སྟོད་དུ་བདེ་སྐྱིད་འབྱུང་ལགས་ཀྱིཿ

[5] རིག་འཛིན་རྒོད་ལྡེམ་པའི་གཏེར་མ། སྙན་བརྒྱུད་དྲུག་གི་ཐོ་བྱང་སྙ་བརྒྱུད་རིན་པོ་ཆེའི་ལུང་བྱང་ཡེ་ཤེས་ཐུགས་ཀྱི་ལྡེ་མིག་གི་ཤོག་གྲངས་༡༩༢ ནས ༡༩༣ ལས་རིག་འཛིན་རྒོད་ལྡེམ་ལུང་བསྟན་ཚུལ་ནི། རྡོ་རྗེ་བདུད་འཇོམས་སྐུ་ཡི་སྲསཿ ཁྲོ་བོའི་ཆ་བྱད་གཟི་བརྗིད་ཆེཿ་ གྲུབ་ཐོབ་རྒྱལ་པོ་ལུང་བསྟན་ཅནཿ   གནས་དེར་སྐྱེ་བའི་ཚུལ་བསྟན་ནསཿ་ ལུས་ཀྱི་སྤྱོད་པ་མ་ངེས་ཏེཿ ངག་ཏུ་མི་རྟོག་ཆོས་འཆད་འགྱུརཿ   ཡིད་ལ་ཡང་དག་སྙིང་པོ་སྒྲུབཿ ཉི་ཤུ་རྩ་ལྔ་ལོན་པའི་ཚེཿ. ཡ་མཚན་རྟགས་དང་དངོས་གྲུབ་ཐོབཿ.  བྱང་ཕྱོགས་གཉན་ཡུལ་ཟང་ཟང་ནསཿ   གསང་སྔགས་བསྟན་པའི་སྒོ་རྙེད་འགྱུརཿ    ཆོས་སྒོ་ལྔ་བརྒྱ་ཕྲག་གཅིག་སྟོནཿ   སོགས་གསུངས་སོ།

[6] སེ་སྟོན་ཉི་མ་བཟང་པོས་མཛད་པའི་རིག་འཛིན་རྒོད་ལྡེམ་གྱི་རྣམ་ཐར། རིག་འཛིན་དངོས་གྲུབ་རྒྱལ་མཚན་གྱི་རྣམ་ཐར་ཉི་མའི་འོད་ཟེར། ཤོག་གྲངས། ༡ ནས། ༧ དབར་ལ་གཟིགས།

[7] བྱ་བཏང་ཕྱག་རྡོར་ནོར་བུས་མཛད་པའི་བྱང་གཏེར་བླ་མ་བརྒྱུད་པའི་རྣམ་ཐར་བསམ་འཕེལ་མ་ཎི་ཀའི་འཕྲེང་བ། ཤོག་གྲངས། ༤༧༥ ནས ༤༧༩ ལ་གཟིགས།

[8] སྤྲུལ་སྐུ་ངོས་འཛིན་བྱེད་དགོས་པའི་རྒྱབ་ལྗོངས་ཀྱི་སྐོར་མཁྱེན་འདོད་ན་བླ་བྲག་སྐལ་བཟང་གིས་བྲིས་པའི་བོད་ཀྱི་སྤྲུལ་སྐུའི་རྣམ་བཤད། ཤོག་གྲངས། ༦ ནས ༩ བར་ལ་གཟིགས།

[9]  རིག་འཛིན་ལེགས་ལྡན་རྡོ་རྗེ་ནི་

[10] ནང་བསྟན་དཔེ་མཛོད་ཁང་(DBRC) ནས་གཏེར་སྟོན་འདི་དུས་རབས་བཅོ་ལྔ་ལ་བཞག་འདུག

[11] ཁོང་ནི་གཏེར་ཁ་མང་པོ་ནས་སྣ་ནམ་རྡོ་རྗེ་བདུད་འཇོམས་ཀྱི་རྣམ་སྤྲུལ་དུ་ལུང་བསྟན་པ་ཙམ་དུ་མ་ཟད། པདྨ་འཕྲིན་ལས་ཀྱིས་མཛད་པའི་འདུས་པ་མདོ་དབང་གི་བླ་མ་བརྒྱུད་པའི་རྣམ་ཐར། ཤོག ༢༦༦ ནང་ཁོང་པ་རིག་འཛིན་རྒོད་ལྡེམ་གྱི་སྐྱེ་བ་ཡིན་པ་ཞལ་བཞེས་མཛད་ཡོད།

[12] ཐུབ་བསྟན་རྡོ་རྗེ་བྲག་ཨེ་ཝཾ་ལྕོག་སྒར་བའི་འདུས་སྡེའི་ཆོས་སྤྱོད་རབ་གསལ་གྱི་ཤོག་གྲངས། ༩༡ ལ་གསལ།

[13] ཟབ་བུ་ལུང་ནི་བོད་ལྗོངས་གཞི་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་གནམ་གླིང་རྫོང་ཁོངས་སུ་ཡོད། འདི་ནི་དཔོན་པདྨ་འབྱུང་གནས་ཀྱིས་ལུང་གི་ཟིན་ཅིང་ཞབས་ཀྱིས་བཅགས་པའི་སྒྲུབ་གནས་ཁྱད་པར་ཅན་ཞིག་ཡིན། རྒྱས་པ་གཟིགས་འདོད་ན། གཞི་རྩེའི་ལོ་རྒྱུས་རིག་གནས་དཔྱད་གཞིའི་རྒྱུ་ཆ་བདམས་བསྒྲིགས། ཤོག ༡༨༤ ནས། ༡༩༣ ནང་གསལ།

[14]  གཏེར་བཏོན་བརྒྱ་རྩའི་མཚན་སྡོམ་གསོལ་འདེབས་ཆོས་རྒྱལ་བཀྲ་ཤིས་སྟོབས་རྒྱལ་གྱིས་མཛད་པའི་འགྲེལ་པ་ལོ་རྒྱུས་གཏེར་བཏོན་ཆོས་འབྱུང་། ཤོག ༧༥ ནས། ༧༦ བར་ལ་གཟིགས།

[15]  ཇོ་ནང་ཏཱ་ར་ན་ཐས་མཛད་པའི་མྱང་ཆོས་འབྱུང་ངམ་མྱང་ཡུལ་སྟོད་སྨད་བར་གསུམ་གྱི་ངོ་མཚར་གཏམ་གྱི་ལེགས་བཤད་མཁས་པའི་འཇུག་ངོགས། ཤོག། ༣༤ ནས། ༣༥ ན་གསལ།

[16]  ༧གོང་ས་ལྔ་པ་ངག་དབང་བློ་བཟང་རྒྱ་མཚོས་མཛད་པའི་ཟབ་པ་དང་རྒྱ་ཆེ་བའི་དམ་པོའི་ཆོས་ཀྱིབ་ཐོབ་ཡིག་གངྒའི་ཆུ་རྒྱུན། ཤོག ༢༥༡ ནས། ༢༥༣

[17]  འཆང་མཐུ་སྟོབས་གྲགས་པས་མཛད་པའི་སྔགས་འཆང་མཐུ་སྟོབས་གྲགས་པའི་གསན་ཡིག ཤོག་གྲངས་ཟུབ་ཚར་བ་ཞིག་ལ་ན་གསལ།  ནང་བསྟན་དཔེ་མཛོད་ཁང་(DBRC) ལྟར་ན་སྔགས་འཆང་མཐུ་སྟོབས་གྲགས་པ་ནི་ཆོས་བརྒྱུད་ས་སྐྱ་དང་། ༧རྒྱལ་བ་ལྔ་པ་ཆེན་པོ་དང་རྡོ་རྗེ་བྲག་རིག་འཛིན་པདྨ་འཕྲིན་ལས་ཀྱི་སློབ་མ་ཡིན་ལ་ཡར་འབྲོག་ཁུལ་གྱི་ཁྲི་དཔོན་ཀྱང་ཡིན་འདུག།

[18]  ལྷ་བཙུན་ནམ་མཁའ་འཇིགས་མེད་ཀྱིས་མཛད་པའི་རྫོགས་ཆེན་རྣལ་འབྱོར་པ་ཀུན་བཟང་རྣམ་པར་རྒྱལ་བའི་ཐོབ་ཡིག ཤོག། ༢༣༩ ནས། ༢༤༢

[19]  ཤ་གཟུགས་པ་བཀྲ་ཤིས་རྣམ་རྒྱལ། ཟབ་ཁྱད་གཏེར་མའི་ལོ་རྒྱུས་གཏེར་སྟོན་ཆོས་འབྱུང་ནོར་བུའི་འཕྲེང་བ། ཤོག ༡༤༥

[20]  ༧གོང་ས་ལྔ་པ་ངག་དབང་བློ་བཟང་རྒྱ་མཚོས་མཛད་པའི་ཟབ་པ་དང་རྒྱ་ཆེ་བའི་དམ་པོའི་ཆོས་ཀྱིབ་ཐོབ་ཡིག་གངྒའི་ཆུ་རྒྱུན། ཤོག ༢༥༡

[21]  གུ་རུ་བཀྲ་ཤིས། གུ་བཀྲའི་ཆོས་འབྱུང་། ཤོག ༤༨༩

[22]   ཀོང་སྤྲུལ་ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོ། རྩ་གསུམ་དྲིལ་སྒྲུབ་གསོལ་འདེབས་ཀྱི་ལས་བྱང་དངོས་གྲུབ་རིན་པོ་ཆེའི་ཆར་འབེབ་གསལ་བར་བྱེད་པ་མཁའ་འགྲོའི་གདུང་བའི་གླུ་དབྱངས།

[23]  ཀུན་བཟང་ངེས་དོན་ཀློང་ཡངས། རྙིང་མའི་སྐྱེས་མཆོག་རིམ་བྱོན་གྱི་རྣམ་ཐར། ཤོག ༡༧༢

[24]  ཇོ་ནང་ཏཱ་ར་ན་ཐ། མྱང་ཆོས་འབྱུང་ངམ་མྱང་ཡུལ་སྟོད་སྨད་བར་གསུམ་གྱི་ངོ་མཚར་གཏམ་གྱི་ལེགས་བཤད་མཁས་པའི་འཇུག་ངོགས། ཤོག ༣༢ ནས། ༣༣ ལྟར་ན་འབྲས་མོ་དགོན་ནི་འགྲོ་མགོན་གཙང་པ་རྒྱ་རས་ཀྱི་སློབ་མས་ཕྱག་བཏབ་པར་གསུངས། ཤོག ༣༢ ནས། ༣༣ ལྟར་ན་འབྲས་མོ་དགོན་ནི་འགྲོ་མགོན་གཙང་པ་རྒྱ་རས་ཀྱི་སློབ་མས་ཕྱག་བཏབ་པར་གསུངས།

[25]  ངག་དབང་བློ་བཟང་རྒྱ་མཚོ། བྱང་པ་རིག་འཛིན་ཆེན་པོ་ངག་གི་དབང་པོའི་རྣམ་པར་ཐར་པ་ངོ་མཚར་བཀོད་པ་རྒྱ་མཚོ། ཤོག ༤༧༩ ནས། ༥༠༠   ཀྲུང་གོའི་བོད་རིག་པ་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། ༢༠༠༩

[26]  བྲག་མཁར་རྟ་སོ་སྤྲུལ་སྐུ་ཆོས་ཀྱི་དབང་ཕྱུག སྐུ་གསུམ་བརྒྱུད་པ་དྲུག་ལྡན་གཏེར་སྟོན་བཀྲ་ཤིས་གྲངས་མེད་ཀྱི་གསོལ་འདེབས་ཀྱི་འགྲེལ་པ་གཏེར་སྟོན་ཆོས་འབྱུང་། ཤོག ༤༦༠

[27] འདི་ནི་རྒོད་ལྡེམ་གྱི་སྲས་རྣམ་རྒྱལ་མགོན་པོའི་སློབ་མ་མཚན་ལྡན་རྣམ་གཉིས་སུ་གྲགས་པའི་ཞལ་སློབ་ཆོས་རྗེ་སངས་རྒྱས་དཔལ་བཟང་གིས་མཛད་པ་ཞིག་ཡིན། རྣམ་ཐར་འདི་ནི་བྱང་གཏེར་ལུགས་ཀྱི་བླ་མ་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་ཐར་ཆེས་ཁུངས་བཙན་ཤོས་དང་། རྙིང་ཤོས་ཤིག་ཡིན།

[28] ཆོས་རྒྱལ་དབང་པོ་སྡེའམ་བྱང་བདག་བཀྲ་ཤིས་སྟོབས་རྒྱལ་གྱིས་མཛད་པའི་བརྒྱུད་པའི་གསོལ་འདེབས་འདི་ཐུབ་བསྟན་རྡོ་རྗེ་བྲག་ཨེ་ཝཾ་ལྕོག་སྒར་བའི་འདུས་སྡེའི་ཆོས་སྤྱོད་རབ་གསལ་གྱི་ཤོག་གྲངས། ༢༩–༣༢ དབར་ལ་གསལ།

[29]  སྤྲུལ་སྐུ་ཚུལ་ཁྲིམས་བློ་གྲོས། བྱང་གཏེར་བླ་མ་བརྒྱུད་པའི་རིམ་པ། ཤོག ༢༤༡ ནས་༢༦༠

[30]  ཡོལ་མོ་སྤྲུལ་བསྟན་འཛིན་ནོར་བུ། རིག་འཛིན་རྒྱལ་བའི་སྐྱེ་རབས་གསོལ་འདེབས་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་དྲི་མེད་པདྨ་དཀར་བཞད་པ། ཤོག ༣༣༠ ནས། ༣༣༡

– – – – –