བཅོམ་ལྡན་རིག་རལ་དང་། འགྲོ་མགོན་ཆོས་འཕགས་ཀྱི་གསུང་ཐོར་བུ་ལས་འཕྲོས་པའི་གཏམ།

དང་པོ། འཕགས་པས་བོད་སོག་ཏུ་མཛད་པ་ཅི་བསྐྱངས།

བོད་གངས་ཅན་པའི་བསྟན་སྲིད་མི་རིགས་རིག་གཞུང་དང་བཅས་པར་བཀའ་དྲིན་མཚུངས་ཟླ་མ་མཆིས་པ་འགྲོ་མགོན་ཆོས་རྒྱལ་འཕགས་པ་(1235-1280)ཁུ་དབོན་གཉིས་རྗེ་བཙུན་གྲགས་པ་རྒྱལ་མཚན་(1174 -1216)གྱི་ལུང་བསྟན་ [1]ལྟར་ཕྱི་ལོ་(1244 )ལོར་ས་སྐྱ་ནས་ཆིབས་ཐོན་གྱིས་ལྷ་ས་དང་། མི་ཉག་སོགས་བོད་ཀྱི་རོང་འབྲོག་གི་སྡེ་མང་པོ་བརྒྱུད་མཐར། ཕྱི་ལོ་(1247)ལོར་ལང་ཆུ་རྩེར་[2]རྒྱལ་པོ་གོ་དན་ [3]དང་མཇལ་ཕྲད་ཐོག་མ་གནང་། ས་སྐྱ་པཎྜིཏ་ཀུན་དགའ་རྒྱལ་མཚན་གྱིས་ཐབས་ལ་མཁས་པའི་སྒོ་ནས་བོད་ཡུལ་ཧྲིལ་པོ་སོག་དམག་གི་རལ་གྲིའི་འཇིགས་པ་[4]པ་ལས་བསྐྱབས། གནད་དོན་དེར་དགོངས་ཏེ། སྟག་ཚང་ལོ་ཙཱ་བ་ཤེས་རབ་རིན་ཆེན་[5]གྱིས། མཐོང་ཚད་བསད་ན་ཐོས་ཚད་འདར་རོ་ཞེས། །ཤར་ཕྱོགས་རྒྱལ་པོ་ངན་པའི་ལུང་བུད་ཚེ། །ལུང་བསྟན་དགོངས་ནས་འོ་རྒྱལ་ཁྱད་བསད་དེ། །བོད་འབངས་ཧོར་གྱི་འཇིགས་ལས་བསྐྱབས་པ་ལགས། ། ཞེས་གསུངས་པ་ནི་ས་པཎ་ཁུ་དབོན་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་ཐར་དྲང་པོར་བརྗོད་པའི་གཏམ་མོ། །

དེ་ལྟ་ནའང་། ཉེ་རབས་བོད་ཀྱི་ཡི་གེ་བ་འགའ་རེས་ས་སྐྱ་པཎ་ཆེན་སྐྲག་ནས་སོག་ཡུལ་དུ་སོང་བ་རེད་ཅེས་བྲིས་པ་ནི། ཆགས་སྡང་གིས་བསླད་ནས་ལོ་རྒྱུས་ལ་འགན་མ་ཁུར་བའི་གཏམ་ཡིན་ཏེ། ཆོས་རྗེའི་སྤྲིངས་ཡིག་[5]ལས། སངས་རྒྱས་ཀྱི་བསྟན་པ་དང་། སེམས་ཅན་སྤྱི་དང་། སྒོས་བོད་སྐད་སྨྲ་བ་ཐམས་ཅད་ལ་ཕན་པར་བསམས་ནས་ཧོར་ནང་དུ་འོང་། ཞེས་སོགས་ཀྱིས་ཁོང་ཁུ་དབོན་ཧོར་དུ་བྱོན་པའི་ཀུན་སློང་གསལ་པོར་མཇལ་ཐུབ་པ་ཡིན་ནོ། ། དེར་དགོངས་ཏེ་ཧོར་རྒྱལ་པོས་ཀྱང་། འཕགས་པ་སྤུན་འདི་འདྲ་ཆུང་བ་ཁྲིད་ནས་ཡོང་བ་དེ་ངེད་ལ་བསམ་པ་ཡིན། ཁྱོད་མགོས་ངོ་བལྟས་པ་ཡིན། གཞན་ཚོ་རྐང་པས་ངོ་བལྟས་པ་ཡིན། ཁྱོད་ངས་བོས་པ་ཡིན། གཞན་ཚོ་སྐྲག་ནས་འོང་བ་ཡིན། ཞེས་དང་། ངས་མི་ཆོས་ཀྱིས་བསྐྱངས། ཁྱེད་ཀྱིས་ལྷ་ཆོས་ཀྱིས་བསྐྱངས་ན། ཤཱཀྱ་མུ་ནེའི་བསྟན་པ་ཡང་རྒྱ་མཚོའི་མཐའ་ཚུན་ཆད་ཁྱབ་པར་མི་འགྲོ་བ་ཨེ་ཡིན་གསུངས་པ་འདི་དག་ཟུར་ཙམ་མཇལ་བས་ཀྱང་ཆོས་རྗེ་པ་ཧོར་ཡུལ་དུ་ཕེབས་ཚུལ་དང་། རྒྱལ་པོ་གོ་དན་གྱིས་ཁུ་དབོན་གཉིས་ལ་གཙིགས་ཆེན་གནང་བ་རྟོགས་ཐུབ་བོ། །

ཆོས་རྗེས་གོ་དན་ལ་ཀླུ་ནད་ཡོད་པ་ཆབ་གཏོར་མཛད་དེ་བཅོས་པས་དད་ཅིང་། ལུགས་གཉིས་ཀྱི་བསླབ་བྱ་ངོ་མཚར་ཅན་མང་དུ་མཛད་པས་ལྷག་ཏུ་དད་དེ་ཆོས་རྗེ་ས་པཎ་ལས་གཞན་སུ་ [6]ཡང་ཆོས་ཀྱི་གྲལ་མགོར་སྡོད་མི་ཆོག་པའི་བཀའ་བུད། དེ་ནས་བཟུང་སོག་ཡུལ་དུ་བོད་ཀྱི་དགེ་འདུན་པའི་དབུ་འཕངས་གནམ་ལས་མཐོ་བ་བྱུང་བར་མ་ཟད། ད་ལྟའི་བར་དུ་ཆོས་དང་རིག་གཞུང་གི་སྒོ་ནས་དད་དམ་དང་མཛའ་འབྲེལ་ཉམས་མ་མྱོང་བའི་ཧོར་སོག་གཉིས་ཀྱི་ནང་བསམ་བློའི་འབྲེལ་ཐག་ཟབ་མོ་དེ་ཉིད་དབུ་ཚུགས་པར་གྱུར་ཏོ། །

ཕྱི་ལོ་(1251) [7]འཕགས་པ་[8]དགུང་ལོ་བཅུ་བདུན་པར་ཆོས་རྗེ་ས་པཎ་གྱིས་འཕགས་པའི་དབུར་ཕྱག་བཞག་སྟེ་ལམ་ཟབ་མོ་བླ་མའི་རྣལ་འབྱོར་ལ་ཉམས་ལེན་གྱིས་ཤིག་ཅེས་བརྩེ་བས་གདམས་བཞིན་ཆོས་རྗེ་ས་པཎ་ཞི་བར་གཤེགས་ནའང་། མཐོང་ན་མི་མཐུན་པ་མེད་པའི་འཕགས་པའི་ཀུན་སྤྱོད་དང་། ཟབ་ཡངས་ཀྱི་ཤེས་རབ་ལ་བརྟེན་ནས་སོག་ཡུལ་དུ་བསྟན་པ་སྔར་བས་དར་བར་མཛད་པ་ཡིན་ཏེ། བསྟན་པ་དང་ཆོས་བྱེད་དགེ་འདུན་པའི་དབུ་འཕངས་བསྟོད་སླད་ངོ་མཚར་ཅན་གྱི་རྫུ་འཕྲུལ་ [9]སྣ་ཚོགས་བསྟན་ཏེ་ཡུམ་སྲས་ཀུན་མི་ཕྱེད་དད་པའི་གནས་ལ་བཀོད། དགུང་ལོ་ཉེར་བཞིའི་ཐོག་ཐ་བོ་ཤང་ལ་བགིན་[10]太上老君 [11] གྱི་རྗེས་འབྲང་པ་ཟིན་ཤིང་གི་སྟོན་པ་བཅུ་བདུན་[12]དངོས་སྟོབས་རིགས་པའི་ལམ་ནས་ཚར་བཅད་ཅིང་། བོད་དབུས་གཙང་གི་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་སྤྱི་དང་། ཡང་སྒོས་ཆོས་བྱེད་དགེ་འདུན་པ་རྣམས་ལ་དམག་ཁྲལ་ལས་གསུམ་གྱི་ཁྲིམས་མི་འབབ་པའི་བཀའ་ཤོག་[13]སྤྲིངས།

ཕྱི་ལོ་(1253)སེ་ཆེན་རྒྱལ་པོ་ཡུམ་སྲས་སོགས་མི་ཉེར་ལྔ་ལ་ཀྱེ་རྡོར་གྱི་དབང་བསྐུར་ཏེ་སོག་ཡུལ་དུ་གསང་སྔགས་རྡོ་རྗེ་ཐེག་པའི་དབུ་བརྙེས། དབང་ཡོན་དུ་ཐོག་མར་བོད་ཁྲི་སྐོར་བཅུ་གསུམ་[14]ཕུལ་བ་དང་། ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོས་བསྐུལ་ཏེ་རྒྱའི་མི་ཡུར་ཆེན་པོ་[15]ཕུལ་བ་དེའི་རྒྱུན་བཅད། བར་མར་ཆོས་དུང་དཀར་པོ་རྒྱང་གྲགས་ཀྱིས་ཐོག་དྲངས་པའི་དབུས་གཙང་གཉིས་དང་། མདོ་སྟོད་སྨད་བཅས་བོད་ཆོལ་ཁ་[16]གསུམ་གྱི་ས་ཁྱོན་ཧྲིལ་པོ་ཕུལ་བ་དེ་ནས་བཟུང་བོད་དུ་ཆོས་སྲིད་ཟུང་འབྲེལ་གྱི་ས་སྐྱའི་སྲིད་དབང་དབུ་ཚུགས།

རྒྱལ་པོས་བོད་དུ་ས་སྐྱ་པའི་ཆོས་ལས་གཞན་བྱེད་མི་ཆོག་པའི་བཀའ་ཕེབས་ཀྱང་། འཕགས་པས་བསྟན་པ་སྤྱི་དང་། ཡང་སྒོས་བོད་ཀྱི་འགྲོ་བའི་ཁམས་མོས་ལ་དགོངས་ཏེ་བོད་ཀྱི་ཆོས་བརྒྱུད་ཀུན་སྟོན་པ་གཅིག་གི་བསྟན་པ་ཡིན་པས་རང་སོར་འཇོགས་དགོས་གསུངས་ཏེ་གངས་ཅན་པའི་ཆོས་བརྒྱུད་ཀུན་ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོས་རིས་མེད་དུ་བསྐྱངས་པ་ནི། ཆོས་ཀྱི་དབུ་ཁྲིད་ཚོས་མིག་དཔེ་བལྟ་འོས་པའི་རླབས་ཆེན་གྱི་མཛད་པ་ཡིན་ནོ། །

ཕྱི་ལོ་(1267)ལ་ཧོར་གྱི་གསེར་ཡིག་པས་པེ་ཅིང་གི་རྒྱལ་ས་གསར་པར་གདན་ཞུ་འབྱོར་བ་ལྟར་བྱོན། འཕགས་པའི་ཡི་གེ་ཞེས་པའི་སོག་ཡིག་ [17]དེ་སྐབས་བཟོས་པས་རྒྱལ་པོ་མཉེས་ཏེ་ཡི་གེ་རྩོམ་མི་སྦྲུལ་བའི་སངས་རྒྱས་ཞེས་སོགས་ཀྱི་ཆོ་ལོ་[18]ཡང་དེ་སྐབས་ཕུལ། ཕྱི་ལོ་(1274)ལོར་པེ་ཅིང་ནས་བོད་དུ་ཆིབས་ཁ་བསྒྱུར། ལམ་བར་དུ་ལོ་གཉིས་ཙམ་འགོར་བར་བཤད་དོ། །(1280)སྟེ་དགུང་ལོ་ཞེ་དྲུག་ [19]པར་ས་སྐྱར་སྐུ་གཤེགས། མདོར་ན། འཕགས་པ་རིན་པོ་ཆེར་རྒྱ་བོད་ཧོར་གསུམ་དང་། ཁྱད་པར་དུ་སེ་ཆེན་རྒྱལ་པོས་བཀུར་བསྟི་དང་གུས་ཞབས་བློས་མི་ཤོང་བར་མཛད་ཚུལ་ནི། བློ་ལྡན་དག་གིས་རྒྱལ་པོ་གོ་བེ་ལས་བརྩམས་པའི་བསྟོད་པ་ཚིགས་བཅད་མ་[20]ཁོ་ན་མཇལ་བས་ཀྱང་ཤེས་ནུས་པ་ཡིན་ནོ། །

མདོར་ན་འགྲོ་མགོན་འཕགས་པ་བློ་གྲོས་རྒྱལ་མཚན་ནི། ཤེས་རབ་ཀྱི་འཇུག་པ་ཡངས་ཤིང་། སྐྱེ་འགྲོ་སྤྱིའི་བདེ་སྡུག་ལ་ཐུགས་ཁུར་རྒྱ་ཆེར་བཞེས་མཁན་གྱི་ལོ་རྒྱུས་མི་སྣ་གལ་ཆེན་ཞིག་ཡིན་པར་མ་ཟད། རྒྱ་བོད་ཧོར་གསུམ་གྱི་ལོ་རྒྱུས་སྨྲ་བ་སུ་ཞིག་ཡིན་རུང་དམ་པ་ཁོང་གི་དཀྱེལ་ཡངས་པའི་ཐུགས་གཤིས་དང་། བླ་ན་མེད་པའི་ཤེས་རབ། རིས་མེད་ཀྱི་བྱམས་བརྩེའི་བཀའ་དྲིན་ཡང་ཡང་དྲན་གསོ་བྱ་འོས་པ་ཡིན་ནོ། །

གཉིས་པ། ཟུར་ཟའི་རྩོམ་ཡིག་དང་། དེའི་བརྒལ་ལན།

བོད་མིའི་ངག་རྒྱུན་དུ་སེམས་ཅན་གྱི་ཁ་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མི་ཆོད་ཅེས་པའི་དཔེ་ལྟར། སྤྱི་ཚོགས་ཁྲོད་ལྟ་ཚུལ་དང་། བསམ་ཚུལ་མི་མཐུན་པ་སྣ་ཚོགས་ཡོང་སྲིད་ཅིང་། ངེས་པར་ཡོང་དགོས་པ་ཡང་ཡིན་པར་བརྟེན། འགྲོ་མགོན་འཕགས་པ་དགུང་ལོ་སོ་གསུམ་པར་[21]ཧོར་གྱི་རྒྱལ་པོའི་གསེར་ཡིག་པས་གདན་ཞུ་ལྟར་བྱོན་སྐབས། ལས་ཚན་བཅུ་གསུམ་ [22] གྱི་བཀོད་སྒྲིག་དང་བཅས་བྱོན་པ་ན། ལུང་རིགས་སྨྲ་བའི་མཁས་པ་བཀའ་གདམས་པའི་བཅོམ་ལྡན་རིག་པའི་རལ་གྲིས་[23](1227-1305)སྐབས་དེའི་བོད་སྤྱིའི་བསྟན་པའི་གནས་བབ་དང་། ལྷག་པར་དུ་འགྲོ་མགོན་འཕགས་པས་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་པོའི་ཚུལ་མཛད་དེ་གསོལ་དཔོན་མཆོད་གསུམ་དང་། མཇལ་ཡིག་མཛོད་གསུམ་སོགས་འཁོར་གཡོག་མང་དུ་ཁྲིད་པའི་མཛད་པ་དེ་དག་ལ་ཅུང་ཡི་མ་རངས་པར་ཟུར་ཟའི་རྩོམ་ཡིག་སྤེལ་བ་དང་། དེར་འཕགས་པས་གསུང་ལན་སྩལ་ཅིང་རྗེས་སུ་དམ་པ་གཉིས་ཀ་ཐུགས་ཡིད་གཅིག་ཏུ་འདྲེས་པའི་ཚུལ་ནི་རྩོམ་ཐུང་འདིའི་ནང་བརྗོད་འདོད་པའི་གཏམ་གྱི་གཙོ་བོ་དེ་ཡིན་ནོ། །

སངས་རྒྱས་བསྟན་པ་བཀའ་ཕྱག་[24]སྤྲིན་གྱིས་བསྒྲིབས། །
སེམས་ཅན་བདེ་སྐྱིད་མི་དཔོན་ལག་ཏུ་ཤོར། །
སྙིགས་དུས་དགེ་སྦྱོང་དཔོན་པོའི་ཆ་ལུགས་ཅན། །
འདི་གསུམ་མ་རྟོགས་འཕགས་པ་མིན་པར་གོ །

ཞེས་བྲིས་པ་ན། དེའི་ལན་དུ་འཕགས་པ་རིན་པོ་ཆེས་ཀྱང་རྒྱལ་བའི་བཀའ་དང་། ལས་འབྲས་མི་བསླུ་བའི་བདེན་པ། གདུལ་བྱའི་ཁམས་མོས་དང་མཐུན་པར་གང་ལ་གང་འདོད་ཀྱི་ཆ་ལུགས་དང་ཆོས་སྟོན་པའི་གལ་གནད་གཙོ་བོར་བཟུང་སྟེ་གཏན་ཚིགས་རང་བཞིན་གྱི་བརྒལ་ལན་ཤིན་ཏུ་གོ་སླ་མཛད་པ་ནི་གཤམ་གསལ།

བསྟན་ལ་འཕེལ་འགྲིབ་ཡོང་བ་རྒྱལ་བས་གསུངས། །
སེམས་ཅན་བདེ་སྐྱིད་རང་རང་ལས་ལ་རག །
གང་ལ་གང་འདུལ་དེ་ལ་དེ་སྟོན་པ། །
འདི་གསུམ་མ་རྟོགས་མཁས་པ་མིན་པར་གོ །

ཞེས་ལན་དུ་སྤྲིངས་ཤིང་། དེ་གཉིས་ཀ་ཡང་སྐབས་དེའི་སྤྱི་ཚོགས་ཁྲོད་མིང་དུ་གྲགས་པའི་རྩོམ་ཡིག་ཏུ་གྱུར་སྣང་ངོ་། །

གསུམ་པ། ཕྱག་དང་། ཆག རྟོགས་དང་། གཏོགས་གང་ཡིན་ནམ།

 སངས་རྒྱས་བསྟན་པ་བཀའ་ཕྱག་སྤྲིན་གྱིས་བསྒྲིབ། །ཞེས་པར་བཀའ་ཆག་བྲིས་པ་དང་། འདི་གསུམ་མ་རྟོགས་ཞེས་པར་གཏོགས་བྲིས་པ་ཡོད་དེ། མང་ཐོས་ཀླུ་སྒྲུབ་རྒྱ་མཚོས་མཛད་པའི་བསྟན་རྩིས་གསལ་བའི་ཉིན་བྱེད་ [25]དུ་བཀའ་ཕྱག་དང་། མ་རྟོགས་ཞེས་བྲིས་ཤིང་། ཨ་མེས་ཞབས་ངག་དབང་ཀུན་དགའ་བསོད་ནམས་ཀྱིས་མཛད་པའི་ས་སྐྱའི་གདུང་རབས་ངོ་མཚར་བང་མཛོད་ [26]དུ་བཀའ་ཆག་དང་། མ་གཏོགས་ཞེས་བྲིས་ཡོད། ལར་ནས་དབུས་པ་དང་གཙང་པ་གཉིས་ཀའི་ཁ་སྐད་དུ་ཕྱག་དང་ཆག རྟོགས་དང་གཏོགས་གཉིས་ཀའི་སྒྲ་ཧ་ཅང་ཉེ་བ་འདོན་པ་དང་། དུས་ཕྱིས་བརྡ་སྤྲོད་ཞིབ་མོ་མི་ཤེས་པའི་ཡིག་མཁན་དག་གིས་སྒྲ་ཙམ་གཙོར་བཟུང་གིས་བྲིས་པ་མིན་ནམ་སྙམ་མོད། ལར་ནས་ཡི་གེ་འགར་ལག་ལེན་གྱི་དབང་དུ་བྱས་ན། ཕྱག་དང་། ཆག་གཉིས་དོན་ཐོབ་གཅིག་ཏུ་གདམས་ངའི་སྒོ་ནས་སྟབས་གང་བདེར་བྲིས་པ་ཡང་ཡོད་དེ། དཔེར་ན། གདུང་རབས་ངོ་མཚར་བང་མཛོད་[27]དུ། བླ་མའི་ཕྱག་ཕྱི་ཞེས་པ་ལ། བླ་མའི་ཆག་ཕྱིར་སོང་ཞེས་དང་། ཆོས་རྗེའི་ཆག་ཕྱིར་སྐྱིད་གྲོང་དུ་སོང་ཞེས་དང་། རྗེའི་ཆག་ཕྱིར་བྱང་ངོས་སུ་བྱོན་པའི་ལམ་དུ་ཞེས་དང་། དགོན་པ་ཆག་བཏབ་ཞེས་པར། ཕྱག་བཏབ་ཅེས་བྲིས་པ་སོགས་ཡོད་ཅིང་། ཕྱི་མ་རྟོགས་དང་། གཏོགས་གཉིས་ལས་སྔ་མ་ལྟར་བྲིས་ཤིང་འགྲེལ་ན་འབྲེལ་ཆགས་པ་ནི་སྐབས་ཀྱི་དགག་སྒྲའི་ནུས་པ་འདོན་ཡུལ་ལ་ཞིབ་ཏུ་བསམ་པས་ཀྱང་གོ་བ་བདེ་ལེགས་ངང་སྐྱེ་ཐུབ་པ་ཡིན་ནོ། །

བཞི་པ། བཀའ་ཕྱག་གི་ཐ་སྙད་ལ་གོ་བ་ལེན་སྟངས།

འདིར་བཀའ་ཕྱག་(བཀའ་ཆག)གི་དོན་འཆད་སྐབས། [28] ཁ་ཅིག་གིས། རྡོ་ཆག་དང་། རྐང་ཆག་ཅེས་པ་ལྟར། སོག་པོའི་རྒྱལ་པོའི་ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་པའི་བཀའ་ཞེས་པའི་གོ་བ་ལེན་མཁན་ཡོད་པ་དང་། ལ་ལས་ལྟ་བ་བཀའ་བཏགས་ཀྱི་ཕྱག་རྒྱ་བཞིའི་བསྡུས་མིང་ཡིན་ཚུལ་འཆད་པ་སོགས་ནི་མུན་ནག་མདའ་འཕེན་གྱི་དཔེར་སོང་བ་ཡིན་ཏེ། ལྟ་བ་བཀའ་བཏགས་ཀྱི་ཕྱག་བརྒྱ་བཞི་ལ་བཀའ་ཕྱག་ཅེས་པའི་བསྡུས་མིང་སྔར་བྲིས་པའི་ཁུངས་ཚད་ལྡན་སྟོན་དུ་མེད་ཅིང་། དེ་ཉིད་སྐབས་ཀྱི་བསྟན་པའི་སྒྲིབ་བྱེད་དུ་འགོད་པ་ནི་ལྷག་ཏུ་མི་བདེ་བས་མ་བརྟགས་གཟུ་ལུམ་དུ་སྨྲས་པ་ཡིན་ནོ། ། ཡང་རེ་འགས། སོག་པོའི་རྒྱལ་པོའི་བཀའ་དང་། འཕགས་པའི་ཕྱག་ལས་ལ་ངོས་འཛིན་པ་དང་། ཁ་ཅིག་གིས་[29]བཀའ་ཕྱག་ཅེས་པ་ནི། འཕགས་པས་ལས་ཚན་བཅུ་གསུམ་གྱི་དོན་ཏེ། འགྲོ་མགོན་ཆོས་འཕགས་ཀྱི་བཀའ་བློན་དང་། ཕྱག་མཛོད་ཁག་གི་བསྡུས་མིང་ཡིན་ཚུལ་དང་། ལོ་རྒྱུས་སྨྲ་བའི་དབང་ཕྱུག་ཞྭ་སྒབ་པས་[30]བཀའ་གདམས་པ་སོགས་ལ་སྦྱར་བ་དང་། སྒོ་ཤེར་རབ་རྒྱ་མཚོས་གྲུབ་མཐའི་ལྟ་ཚུལ་ལྟ་བུ་ཞིག་མིན་ནམ་སྙམ་ [31]ཞེས་སྤྱི་བམ་པ་ཞིག་བཀྲལ་བ་ལས་ཞིབ་ཆ་མ་སྨྲས་ཀྱང་། ཁོང་གིས་འཕགས་པའི་གསུང་དེ་ལ་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་རིག་པའི་ངོས་ནས་དགག་པ་ཚ་ནན་རེ་འབབ་ཚུལ་བྲིས་པ་ནི། མཁས་པའི་གཏམ་མ་ཡིན་ཏེ། རང་རེའི་བྱུང་རབས་ཁྲོད་བོད་མི་ཞིག་གིས་རང་གི་རང་ལུང་པ་གཞན་ལག་ནས་ཁྲག་གི་འགྲོ་གྲོན་གཏོང་མ་དགོས་པར་ཆོས་འབྲེལ་འབའ་ཞིག་གི་ལམ་ནས་ལེན་ཐུབ་མཁན་གཅིག་བྱུང་བ་དེ་སུ་ཡིན་ཙམ་ཡང་མ་རྟོགས་པ་ཡིན་ནམ། ཤེས་ཀྱང་སྨྲ་མ་འདོད་པ་གང་ཡིན་སོམ་ཉིར་གྱུར་ཏོ། །

ད་དུང་རྩོམ་ཡིག་དེའི་མཇུག་ཏུ་རིག་རལ་གྱི་གཞི་རྩའི་གནས་ཚུལ་ཞེས་པའི་ནང་གྲུབ་མཐའ་དགེ་ལུགས་པ་ཞེས་བྲིས་པ་ནི། སྒོ་ཤེར་ཁོང་གི་གསུང་མིན་ལས་ཆེ་ཡི། གཞན་དུ་ན། ཧ་ཅང་གད་མོ་སློང་བའི་གཏམ་ཡིན་ཏེ། རིག་རལ་གྱི་སྐབས་ནས་དགེ་ལུགས་པ་ཡོད་པར་འདུག་པས་དགེ་ལུགས་པའི་སྲོལ་འབྱེད་ཐོག་མ་རྗེ་ཙོང་ཁ་པ་ལས་གཞན་ཞིག་སྨྲ་དགོས་པར་འགྱུར་རོ། །

ལྔ་པ། རང་བློར་འཚམས་པའི་རང་ལུགས།

འདིར་བཅོམ་ལྡན་རིག་རལ་གྱི་རྩོམ་ཡིག་དེའི་བརྗོད་བྱ་གཙོ་བོ་ཁག་ནི། སངས་རྒྱས་བསྟན་པའི་གནས་བབ་དང་། སེམས་ཅན་གྱི་བདེ་སྐྱིད། བསྟན་འཛིན་སྐྱེས་བུའི་ཀུན་སྤྱོད་ཙམ་ཡང་འཕགས་པ་ཁྱེད་ཀྱིས་མ་རྟོགས་སོ་ཞེས་ཟུར་ཟའི་རྩོམ་ཡིག་སྤེལ་བ་ཡིན་ཏེ། བཅོམ་ལྡན་རལ་གྲི་(1227-1305)ནི། བཀའ་གདམས་པའི་དགེ་བཤེས་ཤིག་ཡིན་པས་བསྟན་པ་རིན་པོ་ཆེའི་ཉིང་བཅུད་འབའ་ཞིག་ལ་ཐུགས་གཞོལ་བའི་ཇོ་བོ་བཀའ་གདམས་པ་དང་ཕྱག་ཆེན་པ་གཉིས་བསྟན་པའི་ཉི་མ་སྒྲིབ་བྱེད་སྤྲིན་གྱི་དཔེར་འཇོག་པ་མི་སྲིད་ཅེས་འཆད་པ་ཡང་ངོས་གཅིག་ནས་བདེན་པ་དང་ཉེ་བའི་གཏམ་དུ་སྣང་ན་ཡང་། ཞིབ་ཏུ་དཔྱད་སྐབས་མི་དང་མིའི་བར་དུ་དཀྱེལ་ཡངས་པའི་ལྟ་ཚུལ་རྗོད་པ་དང་། ལོ་རྒྱུས་རིག་པའི་ངོས་ནས་ཞིབ་མོར་དཔྱད་ན། ས་པཎ་ཡབ་སྲས་ཀྱི་ཐུབ་བསྟན་སྤྱི་ལ་ཐག་ཐེར་མཛད་པའི་རྣམ་ཐར་ལ་དཔགས་ན། བཀའ་ཕྱག་སྤྲིན་ཞེས་པ་བཀའ་གདམས་པ་དང་། ཕྱག་ཆེན་པའི་ཕྱོགས་སུ་འགྲེལ་བ་ལ་རྒྱུ་མཚན་ཆེན་པོ་ལྡན་ཡིན་ཏེ། བྱུང་རབས་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ན་འགྲོ་མགོན་འཕགས་པ་དང་། བཅོམ་ལྡན་རིགས་རལ་གཉིས་ཀ་ས་པཎ་གྱི་ཞབས་ཟིན་པའི་སློབ་མར་གཏོགས་ཤིང་། སྐབས་དེེར་རྙིང་མ་དང་། ས་སྐྱ་སོགས་ཆོས་བརྒྱུད་གཞན་ལས་བཀའ་གདམས་པ་དང་ཕྱག་ཆེན་པ་གཉིས་དགེ་འདུན་གྱི་སྡེ་མང་[32]ཞིང་། གཟི་བརྗིད་མངའ་ཐང་ཆེ་བ་དང་གཅིག གང་དུ་མི་གྲངས་མང་སར་ཆོས་ཀྱི་ངོ་བོ་བཟང་མིན་ལ་མ་ལྟོས་པར་ལག་ལེན་གྱི་ངོས་ནས་བསྟན་པ་འཇོལ་ཉོག་ཏུ་སྤྱོད་མཁན་ཡང་གཞན་ལས་མང་བ་མིག་མཐོང་ལག་ཟིན་གྱིས་གྲུབ་པ་ནི་སྡོམ་གསུམ་རབ་དབྱེར་མཇལ་བས་ཤེས་པ་དང་གཉིས། ལུང་རིགས་ཀྱིས་དཔྱད་པ་ལས་ཀྱང་མན་ངག་གི་ཁ་འཛིན་ལ་དགའ་བའི་བཀའ་བརྒྱུད་པའི་སྒོམ་ཆེན་དག་གིས་མཚན་ཉིད་ལ་ཐོས་བསམ་རྒྱ་ཆེར་བྱེད་པ་ནི། དུས་གྲོན་པའི་རྒྱུའོ་ཞེས་ལ་དགག་པ་གནང་གི་ཡོད་པ་བོད་ལ་ཡོངས་གྲགས་ལྟ་བུ་ཡིན་པ་དང་གསུམ། དམ་པའི་ཆོས་ལ་དག་ཐེར་བྱེད་པ་ལ་རྒྱལ་བའི་བཀའ་དང་མི་མཐུན་པའི་ལྟ་སྤྱོད་ངན་པ་དག་ལ་ལུང་རིགས་ཀྱི་སུན་འབྱིན་དགོས་པ་དེ་བསྟན་པ་སྤྱི་ལུགས་ཡིན་པ་དང་བཞི། རྩོམ་པ་པོ་བཅོམ་ལྡན་རིགས་རལ་རང་ཉིད་ཀྱི་ངོས་ནས། ཁོང་ནི་ཐུགས་གཤིས་དྲང་ཞིང་། དགོངས་ཚུལ་ཐད་ཀར་བརྗོད་པའི་སྤོབས་པ་ལྡན་པ། གཏན་ཚིགས་ཀྱི་རྗེས་སུ་འབྲང་བ་ལས་བླུན་དད་མི་བྱེད་པ་སོགས་རྒྱུ་མཚན་མང་པོའི་སྒོ་ནས་དཔྱད་ན། སྤྲིན་གྱིས་བསྒྲིབས་ཅེས་པའི་སྒྲིབ་བྱེད་ཀྱི་བཀའ་ཕྱག་གི་གོ་དོན་དེ་བཀའ་གདམས་པ་དང་། ཕྱག་ཆེན་པ་གཉིས་ལ་གོ་དགོས་པ་ནི་སྐབས་དེའི་བསྟན་པ་སྤྱིའི་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་ངོ་གདོང་དང་སྦྱར་ན་ཨུ་ཚུགས་མི་དགོས་པར་རང་ཤུགས་འབྱོར་འགྲོ་བ་ཞིག་འདུག་གོ །

དེས་ན་རང་མྱི་རང་གི་སྤྱི་ཚོགས་ལ་རྒྱུས་མངའ་ཆེ་བའི་དཔེ་ལྟར། བསྟན་པ་འབའ་ཞིག་ཐུགས་ལ་བརྣགས་པའི་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་ཆེན་པོ་བཅོམ་ལྡན་རིག་རལ་གྱིས་དེ་ལྟའི་དགོངས་པ་བཞེས་མི་སྲིད་པ་ནི་ལར་ནས་མིན་སྙམ་པས། འདིར་བཀའ་ཕྱག་ཅེས་པ་ནི་བཀའ་གདམས་པ་དང་། ཕྱག་ཆེན་པའི་སྟེང་དུ་གོ་བ་ལེན་དགོས་ཤིང་། དེ་ལྟར་བླངས་ན་ལུང་རིགས་གཉིས་དང་མཐུན་གྱི། གཞན་དུ་ན་བཀའ་ཕྱག་གི་དོན་འཕགས་པའི་བཀའ་བློན་དང་ཕྱག་མཛོད་ཁག་གི་བསྡུས་མིང་དུ་འཆད་པ་སོགས་ནི་རྩ་བ་མཁན་པོའི་དགོངས་ཚུལ་དངོས་ལ་མ་རེག་པར་མ་ཟད། འགྲེལ་བཤད་དེ་ལྟར་བྱས་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་རལ་གྲིའི་རྩོམ་ཡིག་ཀྱང་བསྐྱར་ཟློས་སུ་སོང་བས་རིན་ཐང་ཡང་ཇེ་ཆུང་དུ་འགྲོ་བར་མ་ཟད། འཕགས་པས་རལ་གྲི་ལ་བཏབ་པའི་ལན་དག་ཀྱང་དེ་ཙམ་གནད་ལ་མ་འཁེལ་བའི་སྣང་བ་ཞིག་ཤེས་ལྡན་དག་ལ་ངང་གིས་སྐྱེའོ། །

དྲུག་པ། བཀའ་ཕྱག་གི་ཚིག་དོན་དངོས་འཇུག་པ།

མཚན་ཉིད་པ་དག་གི་ཁ་རྒྱུན་ལ་ལུང་ཚིག་འདམ་གྱི་ཕུར་པ་བཞིན་ཞེས་པ་ལྟར། བྱུང་རབས་ཀྱི་གལ་གནད་འདི་དག་ལ་སུས་ཀྱང་གཏན་ཚིགས་ཀྱིས་ཞིབ་ཏུ་དཔྱད་དེ་རང་རང་གི་བློ་དང་ཉེ་བའི་ཕྱོགས་དེར་འགྲེལ་ཆོག་མོད། ཁ་ཅིག་གིས་བཅོམ་ལྡན་རིག་རལ་གྱི་རྩོམ་ཡིག་འདིའི་ཚིག་ཟིན་གྱི་སྐྱོན་བརྗོད་མཐའ་དག་ལས་ཚན་བཅུ་གསུམ་ལྟ་བུའི་འགྲོ་མགོན་འཕགས་པ་རིན་པོ་ཆེ་སྐུ་སྒེར་གྱི་མཛད་སྤྱོད་དང་འབྲེལ་བ་ཤ་སྟག་ཡིན་དགོས་ཀྱི། གཞན་དུ་ན། འདི་གསུམ་མ་རྟོགས་འཕགས་པ་མིན་པར་གོ་ཞེས་བྲིས་པ་འབྲེལ་མེད་དོན་གཞན་དུ་ཐལ་ལོ་ཞེས་ཀྱང་འཛེར་མོད། དེའི་ཚུལ་ཞིབ་ཕྲ་གཤམ་དུ་བརྗོད་པར་བྱའོ། །

ཚིག་རྐང་དང་པོ།

སངས་རྒྱས་བསྟན་པ་བཀའ་ཕྱག་སྤྲིན་གྱིས་བསྒྲིབས། །ཞེས་པའི་དོན་ནི། བཅོམ་ལྡན་རིག་རལ་དང་འགྲོ་མགོན་ཆོས་འཕགས་གཉིས་ཀ་ཞལ་བཞུགས་པའི་དུས་སྐབས་དེར་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བསྟན་པ་སྤྱིའི་གནས་བབ་བརྗོད་པ་ཡིན་ཏེ། སྔོན་ཆད་གླང་དར་མས་བསྟན་པ་བསྣུབས་རྗེས་ལོ་ཆེན་རིན་རིན་ཆེན་བཟང་པོས་ཆོག་ལོག་སུན་དབྱུང་བ་དང་། དེ་རྗེས་མགོས་རྔོག་རྣམ་གཉིས་ཀྱིས་ཆོས་ལོག་སུན་དབྱུང་སྟེ་བསྟན་པ་སྤྲིན་མེད་དུ་གནས་བཞིན་པ་ན། སྐབས་དེར་བཀའ་ཕྱག་གཉིས་ཀའི་ཁྲོད་ན་བསྟན་པ་འཇོལ་ཉོག་ཏུ་སྤྱོད་མཁན་མང་དུ་བྱུང་བ་དེས་བསྟན་པའི་ཉི་མ་བསྒྲིབས་སོ་ཞེས་སྨྲས་པ་ཡིན་ཞིང་། ཇི་ལྟར་བསྒྲུབས་པའི་ཚུལ་ནི། གངས་ཅན་མཁས་པའི་གཙུག་རྒྱན་འཇམ་མགོན་ས་པཎ་གྱི་སྡོམ་གསུམ་རབ་དབྱེའི་[33]ཕྱོགས་སྔར་བཀོད་པ་བཞིན་བཀའ་ཕྱག་གི་མཁས་རློམ་གཟུ་ལུམ་དུ་སྤྱོད་པ་མང་པོས་ཉན་ཐོས་ཤི་འཕོས་ཀྱང་སོར་སྡོམ་མི་གཏོང་བར་འདོད་པ་དང་། བསྔོ་བ་ཡོད་དགེ[34]ལྟ་བ་དཀར་ནག་ཟང་ཐལ། སྤྱོད་པ་ཡེ་བཀག་ཡེ་གནང་། སེམས་སྐྱེད་རྐུ་ཐབས། དཀར་པོ་ཆིག་ཐུབ། མདོ་བསྐུལ་རིང་མོ། སེམས་སྐྱེད་རྨི་ལམ་མ། ཡི་དམ་དཀྲོང་སྐྱེད། གཏུམ་མོ་བདེ་སྐྱོད། ཕག་མོའི་བྱིན་རླབས་[35]ལ་སོགས་[36]པ་བླུན་པོ་མགོ་བསྐོར་བའི་རང་བཟོའི་ཆོས་སྲོལ་བརྒྱ་རྩ་[37]ལོང་བ་བརྩམས་ཏེ། བྱང་ཕྱོགས་འདིར་ཐུབ་བསྟན་རིན་པོ་ཆེ་འཁྲུལ་བར་སྤྱད་[38]པ་དེར་དགོངས་པ་ཡིན་ནོ། ། དོན་དེར་དགོངས་ནས། མང་ཐོས་ཀླུ་སྒྲུབ་རྒྱ་མཚོས་ [38]ཀྱང་ས་སྐྱ་པ་ཆེན་པོར་གྲགས་པའི་མཐའ་ཅན་གྱི་སྐུ་ཚེའི་སྟོད་སྨད་ལོ་བརྒྱ་ཙམ་ཞིག་བསྟན་པ་སྤྲིན་མེད་ཀྱི་མཁའ་ལྟར་གནས་ལས། ཕྱིས་རང་བཟོ་ཕག་མོའི་བྱིན་རླབས་ཞེས་སོགས་འབྱུང་བའང་བཀའ་ཕྱག་སྤྲིན་གྱིས་བསྒྲིབས་ཞེས་པའི་དོན་གྱི་གནད་འདིར་དགོངས་པར་སྣང་ངོ་། །

རིག་རལ་གྱི་རྩོམ་ཡིག་དེའི་དོན་མཚན་ཉིད་པའི་ལུགས་ལྟར་ཐལ་ངག་ཏུ་བཀོད་ན། འགྲོ་མགོན་འཕགས་པ་ཆོས་ཅན། ཁྱེད་འཕགས་པའི་གང་ཟག་ཡིན་པ་འགལ་ཏེ། སངས་རྒྱས་ཀྱི་བསྟན་པ་སྤྱིིའི་གནས་བབ་བཀའ་ཕྱག་གཉིས་ཀྱི་མཁས་རློམ་ཅན་དག་གིས་རང་བཟོའི་སྒོ་ནས་འཇོལ་ཉོག་ཏུ་སྤྱད་ཅིང་བསྒྲིབས་པའི་གནས་བབ་ཙམ་ཡང་མ་མཁྱེན་པའི་ཕྱིར། ཞེས་འཛེར་བར་སྣང་ངོ་། །

འཕགས་པས་དེའི་ལན་དུ། བསྟན་པ་འཕེལ་འགྲིབ་ཡོང་བ་རྒྱལ་བས་གསུངས། །ཞེས་བསྟན་པའི་དར་རྒུད་དམ་འཕེལ་འགྲིབ་ནི་དུས་ཀྱི་དབང་གིས་སྔོན་ཆད་རྒྱ་གར་འཕགས་པའི་ཡུལ་དུ་ཡང་བྱུང་ཞིང་། རང་རེ་བོད་དུ་ཡང་ཡོང་ངེས་པ་ནི་བསྟན་པའི་བདག་པོ་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་རང་ཉིད་ཀྱི་ཞལ་ནས་གསུངས་པ་ན་ལགས་ན། རིག་རལ་ཁྱེད་ཀྱིས་དེ་ཙམ་ཡང་མ་ཤེས་པ་ནི་མཁས་པ་མིན་པའི་རྟགས་སོ་ཞེས་བཀའ་ལན་སྩལ་ཡོད། མཚན་ཉིད་པའི་ཆོས་སྐད་ལྟར་ན། རིགས་རལ་གྱིས་བཀོད་པའི་རྟགས་དེར་མ་གྲུབ་ཅེས་ལན་ཕུལ་བར་འདུག་གོ །

ཚིག་རྐང་གཉིས་པ།

 སེམས་ཅན་བདེ་སྐྱིད་མི་དཔོན་ལག་ཏུ་ཤོར། ། ཞེས་པའི་མི་དཔོན་ནི་སོག་པའི་རྒྱལ་པོར་གོ་ཞིང་། དེའི་བཀའ་ལྟར་བོད་འབངས་ཚང་མ་འགྲོ་མགོན་འཕགས་པའི་དབུ་འདོམས་འོག་ས་སྐྱའི་ཆོས་སྲིད་ཟུང་འབྲེལ་ལམ་ལུགས་ཀྱི་བཀའ་འབངས་སུ་གྱུར་པ་དང་། ས་སྐྱའི་སྲིད་དབང་བོད་དུ་ཚུགས་པ་དེའི་ཁྱབ་འོག་ཏུ་ཚུད་པའི་དོན་ནམ། ཡང་ན། ཁྱེད་ཅག་གིས་བོད་སྤྱི་སོག་པོའི་མངའ་ཞབས་སུ་བསྐྱལ་སོང་ཞེས་པའི་དོན་ནོ། །

དེ་དོན་ཐལ་ངག་ཏུ་བཀོད་ན། འགྲོ་མགོན་འཕགས་པ་ཆོས་ཅན། འཕགས་པའི་གང་ཟག་མ་ཡིན་ཏེ། བོད་འབངས་སྤྱིའི་བདེ་སྡུག་སོའི་རྒྱལ་པོའི་དབང་འོག་ཏུ་ཚུད་པ་ཙམ་ཡང་མ་མཁྱེན་པའི་ཕྱིར་ཞེས་བཀོད་སྣང་ངོ་། །

དེ་ལྟ་ནའང་འགྲོ་མགོན་པས། སེམས་ཅན་བདེ་སྡུག་རང་རང་ལས་ལ་རག །ཅེས་འགྲོ་བ་མཐའ་དག་གི་བདེ་སྡུག་ནི་རང་རང་གིས་སྔར་བསགས་པའི་ལས་ཀྱི་འབྲས་བུ་ལ་སྤྱོད་པ་ཡིན་པས། ཕྲལ་གྱི་རྐྱེན་སོག་པོའི་རྒྱལ་པོའི་བཀའ་ཙམ་གྱིས་ནི་སེམས་ཅན་གྱི་བདེ་སྡུག་དབང་དུ་བྱེད་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ལས་འབྲས་ཟབ་མོའི་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་གཏན་ཚིགས་སྤྱད་དེ་བཀའ་ལན་སྩལ་ཡོད་ཅིང་། རྒྱུ་འབྲས་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་འདི་ཙམ་ཡང་མ་ཤེས་པས་རིག་རལ་ཁྱེད་མཁས་པ་མིན་ནོ་ཞེས་བྲིས་སོ། །

ཚིག་རྐང་གསུམ་པ།

 སྙིགས་དུས་དགེ་སྦྱོང་དཔོན་པོའི་ཆ་ལུགས་ཅན། །ཞེས་པའི་དོན་ནི། བསྟན་འཛིན་གྱི་སྐྱེ་བོའི་གནས་བབས་ཀྱི་ཆ་ནས་ཀྱང་འཕགས་པ་རིན་པོ་ཆེ་ལྟ་བུའི་བོད་ཀྱི་བླ་མས་ཀྱང་ལས་ཚན་བཅུ་གསུམ་གྱི་གཟི་བརྗིད་ངོམས་ཏེ་ཕེབས་པ་ན། ལྟོ་སྐྱ་གོས་ཧྲུལ་གྱིས་འཚོ་བའི་བོད་ཀྱི་དགེ་སྦྱོང་སྤྱི་དང་། ལྷག་པར་དུ་སྐབས་དེར་དམ་ཆོས་འདུལ་བའི་བདག་པོར་གྱུར་པའི་ཇོ་བོ་བཀའ་གདམས་པའི་དགེ་སློང་གཤའ་མ་དག་ལ་མཚོན་ན། འགྲོ་མགོན་འཕགས་པ་རྟེན་དགེ་སློང་ཡིན་པ་ཞིག་གིས་སྣང་ཚུལ་ལ་དཔོན་ས་བདག་གིར་བྱས། རྟ་བཟང་པོ་ཆིབས། གདུགས་མང་པོ་འཕྱར། གསོལ་དཔོན་མཆོད་གསུམ་དང་། མཇལ་ཡིག་མཛོད་གསུམ། ཐབ་འདྲེན་གདན་གསུམ་སོགས་ཧོར་གྱི་མི་ཆེན་དཔོན་ཆེན་དག་གི་སྲོལ་ལྟར། གར་ཕེབས་སར་ཆིབས་སྒར་རྫིག་པོ་བཏབ་པ་སོགས་སྔར་མེད་པའི་ཆ་ལུགས་གསར་པ་དེ་དག་བློར་མ་ཤོང་བར་གསུང་སྐད་ཤོར་བ་ལ་ཐུགས་ཁག་ཅི་ཡོད་སྙམ་སྟེ། ལུགས་སྲོལ་གསར་པ་གང་ཡིན་རུང་ཐད་ཀར་དང་ལེན་མི་ཐུབ་པ་ནི་གནའ་བོའི་སྤྱི་ཚོགས་ཚང་མའི་རང་བཞིན་ཡིན་པ་དང་། ལྷག་པར་དུ་བཅོམ་ལྡན་རིག་རལ་ལྟ་བུའི་དགེ་སློང་དཀྱུས་མ་དབེན་ཁྲོད་ཁོ་ནར་བཞུགས་ཏེ་འཆད་ཉན་འབའ་ཞིག་གིས་དུས་འདའ་བཞིན་པ་དག་གི་སྣང་ངོར་འཕགས་པའི་མཛད་པ་འགའ་རེར་ཅུང་ཚད་བརྒལ་གྱི་ངོས་འཛིན་བྱུང་བས་སོ། །

ལར་ནས་ཆ་ལུགས་ཞེས་པ་སྒྲ་དོགས་པའི་དབང་དུ་བྱས་ཚེ། ན་བཟའ་ཙམ་ལ་གོ་བ་ཡིན་མོད། འདིར་འགྲོ་མགོན་འཕགས་པས་དཔོན་ཆས་བསྣམས་པའི་དོན་མིན་པར། དཔོན་པོ་དག་ལ་འོས་པའི་ལས་ཚན་བཅུ་གསུམ་བདག་གིར་བཞེས་པས་བྲིས་སྣང་ངོ་། །

དེ་དོན་མཚན་ཉིད་པའི་ལུགས་ལྟར་ཐལ་ངག་ཏུ་བཀོད་ན། འཕགས་པ་ཆོས་ཅན། འཕགས་པའི་གང་ཟག་མ་ཡིན་ཏེ། ཤཱཀྱ་ཐུབ་པའི་བསྟན་པ་ལ་དགེ་སྦྱོང་དག་གིས་ཆ་ལུགས་གང་ཞིག་སྤྱད་རུང་མིན་གྱི་ས་མཚམས་ཙམ་ཡང་མ་མཁྱེན་པའི་ཕྱིར་ཞེས་བཀོད་སྣང་ངོ་། །

དེ་ལྟ་ནའང་འགྲོ་མགོན་འཕགས་པས། གསུང་ལན་དུ། གང་ལ་གང་འདུལ་དེ་ལ་དེ་སྟོན་པ། ། ཞེས་སོག་པོ་རྣམས་འདུལ་བ་ལ་སོག་སྐད་གསུངས། ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་པོར་མངའ་གསོལ་ཏེ་ཧོར་གྱི་རྒྱལ་བློན་ཡུམ་སྲས་དང་བཅས་པའི་ཁམས་མོས་དང་འཚམས་པའི་ཆོས་གསུངས་ཏེ་སོག་པོ་རྒྱལ་ཁབ་ཧྲིལ་པོ་འཕགས་པ་ཁུ་དབོན་གཉིས་ཀྱིས་ཆོས་ཀྱི་སྒོ་ནས་དབང་བསྒྱུར་མཛད་པའི་རླབས་ཆེན་གྱི་རྣམ་ཐར་གྱིས་ཀྱང་དོན་དམ་པའི་ལན་ཐེབ་པར་མཛད་ཡོད་ཅིང་། རིག་རལ་ཁྱེད་ཀྱིས་ཕྱི་ཡི་ཆ་ལུགས་ [39]ཙམ་ལ་བལྟས་ཏེ་དགེ་སྦྱོང་གི་ལེགས་ཉེས་འབྱེད་པ་ནི། ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་བསྟན་པ་ས་ཁྱབ་རྡོ་ཁྱབ་ཏུ་དར་བའི་བོད་ཀྱི་ལུང་པ་འདིར་མཚོན་ནས་བཤད་ན། མཁས་པའི་གཏམ་མ་ཡིན་ཞེས་ནོ་ཞེས་གོ་བར་བྱས་སོ། །དེ་དོན་ཐལ་ངག་ཏུ་བཀོད་ན། རིག་རལ་ཁྱེད་ཆོས་ཅན། མཁས་པ་མ་ཡིན་ཏེ། ཐབས་མང་དཀའ་བ་མེད་པ་དང་། །ཞེས་སོགས་གསུངས་པ་ལྟར་ཐེག་ཆེན་པ་དག་ལ་གདུལ་བྱ་འདུལ་ལུགས་སྣ་ཚོགས་ཡོད་པའི་ལེགས་བཤད་དེའི་ཟུར་ཙམ་ཡང་མ་ཤེས་པའི་ཕྱིར། ཞེས་བཀོད་སྣང་ངོ་། །

ཚིག་རྐང་ཐ་མ། 

འདི་གསུམ་མ་རྟོགས་འཕགས་པ་མིན་པར་གོ །ཞེས་པ་འདི་ཡིན་ཞིང་། དེའི་དོན་ནི་གོང་དུ་བྲིས་པའི་སྤྱིར་བསྟན་པའི་གནས་བབ་དང་། ཡང་སྒོས་སེམས་ཅན་གྱི་བདེ་སྡུག ཆོས་ལ་སྤྱོད་པའི་གང་ཟག་གི་རང་བཞིན་ཙམ་ཡང་མ་མཁྱེན་པའི་གཏན་ཚིགས་འདིས་ཁྱེད་ཉིད་འཕགས་པ་མིན་པ་ཤེས་སོ་ཞེས་འགྲོ་མགོན་ཉིད་ལ་ག་ཞ་བྱས་ཡོད་ཅིང་། དེའི་ལན་དུ་འཕགས་ཀྱང་མགོ་མཚུངས་ཀྱི་རིགས་ལམ་སྤྱད་དེ་དབུས་གཙང་གཉིས་ན་མཁས་པར་གྲགས་པའི་རིག་རལ་ཁྱོད་ཀྱིས་ཀྱང་སྤྱིར་བསྟན་པའི་གནས་ཚུལ་ལ་འཕེལ་འགྲིབ་ཡོང་བ་ཆོས་ཉིད་ཡིན་པ་དང་། སེམས་ཅན་སོ་སོའི་བདེ་སྡུག་ནི་གཙོ་བོ་སོ་སོའི་ལས་ལ་རག་པ་སོགས་གནས་ལུགས་ཟབ་མོ་དེ་དག་རིམ་ཅན་དུ་མ་ཤེས་པས་མཁས་པ་ཞེས་གྲགས་ཀྱང་མིང་སྐམ་ཙམ་ཡིན་པར་གོའོ་ཞེས་པའི་ཀུ་རེའི་ཚུལ་གྱི་གསུང་ལན་མཛད་པ་ཡིན་ནོ། །

བདུན་པ། འཕགས་པ་དང་། རིག་རལ་བར་གྱི་ཡིག་འབྲེལ་གཞན།

འགྲོ་མགོན་འཕགས་པ་ནི། སྲིད་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་ཙམ་མིན་པར་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་ཆེན་པོ་ཞིག་ཡིན་པར་སོང་། གནད་དོན་གང་ལ་ཐུགས་ཀྱང་ཆོས་ཀྱི་རྣམ་གཞག་ཁོ་ནས་ཐག་གཅོད་མཛད་མཁན་ཞིག་ཡིན་ཏེ། བཅོམ་ལྡན་རིག་རལ་གྱིས་འཕགས་པ་རིན་པོ་ཆེ་ཟུར་ཟའི་རྩོམ་ཡིག་བྲིས་པ་གཅིག་པུ་ཙམ་མིན་པར། ཆོས་ཀྱི་དཀའ་གནས་དང་འབྲེལ་དོགས་དྲི་ཡང་མང་པོ་བྱས་པ་དག་ལ་ཐད་ཀར་བཀའ་ལན་གནང་བའི་ཚུལ་གསལ་ཏེ། འཕགས་པའི་བཀའ་འབུམ་ཁྲོད་ཀྱི་<<རལ་གྲི་ལ་སྤྲིང་བ་>>[40] ཞེས་པའི་མཚན་བྱང་འོག་ཏུ་གསུངས་དོན། ངེད་ས་སྐྱ་དང་འདི་ཕྱོགས་ན་གནས་པའི་སྐབས་དག་ཏུ། ཁྱེད་ཀྱིས་བསྐུར་བའི་ཡི་གེ་རྣམས་རིམ་པ་བཞིན་དུ་ཐེངས་ཤིང་མཐོང་། སྔ་མ་དག་གི་ལན་ཅི་རིགས་སུ་སྤྲིངས་པ་ལ། ཞེས་གསུངས་པར་དཔགས་ན། འཕྲིན་ཡིག་མང་པོ་བསྐུར་རེས་མཛད་པ་རྟོགས་ཐུབ། ཡང་འཕགས་པའི་ཞལ་ནས། བར་སྐབས་སུ་འདི་མ་བཟོད་ན་མཁས་པའི་འཁྲུལ་རྟགས་ཡིན་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པའི་ལན་བྲིས་མོད་ཀྱི་ཁྱེད་ཀྱི་ཡིད་མ་བཟོད་ཀྱིས་དོགས་ནས་མ་སྤྲིངས། ཞེས་དང་། འགྲོ་ཀུན་ཞབས་འབྲིང་བྱེད་པར་དེ་ཐུགས་བསྐྱེད། །གནས་སྐབས་སྤྲིན་བཞིན་འབྱུང་བར་ཐུབ་པས་གསུངས། ། ད་ཡིས་དེ་མྱོང་དེ་ནི་ལས་ཀྱི་མཐུ། །དེ་ལ་མི་བཟོད་བྱེད་ན་བླུན་པོ་ཡིན། ། ཞེས་དང་། གཞན་ཡང་ཁྱོད་ཀྱིས་བསྐུར་བའི་ཡི་གེའི་རྟེན་དག་ལུང་དང་རྒྱ་གར་གྱི་དཔེ་དང་། ཆོས་རྗེ་པས་བསྒྱུར་བའི་བོད་ཀྱི་ཡི་གེ་དང་། མདོ་དང་མདོ་ལས་བཏུས་པ་ལས་ཡང་ཡང་མཐོང་ཞིང་ངེས་ཟིན་པའི་ཕྱིར། གནས་མ་ཡིན་ལ་ངོ་མཚར་སྟོན་པ་ཞེས་དང་། རིག་རལ་གྱི་ཡི་གེར། རྒྱ་གར་ཁ་ཆེ་བལ་བོའི་བསྟན་པ་ནུབ། ། བོད་ཀྱི་དགེ་སྦྱོང་ཁེ་རྙེད་འདུ་འཛིས་བྲེལ། །ཤཱཀྱའི་བསྟན་པ་རིང་དུ་མི་གནས་པས། །ཐར་འདོད་རྣམས་ཀྱིས་བག་ཡོད་བརྩོན་པར་གྱིས། །ཞེས་པར།  བསྟན་པ་ནུབ་སར་གང་ལ་བརྩོན་པ་བྱེད། །རྙེད་པས་གཡེངས་ལ་ཐར་པ་འདོད་པ་ཅི། ། དེ་ཕྱིར་ཁྱོད་ཀྱིས་དེ་སྐད་འདོམས་པ་ཡི། །ཡུལ་དེ་གང་ན་གནས་པ་སུ་ཞིག་ཡིན། ། ཁྱེད་རང་ཡང་ཁེ་རྙེད་དང་འདུ་འཛིས་བྲེལ་བར་ཁས་བླངས་འདུག་པས་ཡི་གེའི་རྟེན་དུ་གསེར་ཞོ་དོ་བསྐུར་ཡོད། ཅེས་རིག་རལ་གྱི་གསུང་དག་ལ་ཚིག་དོན་གཉིས་ཐད་ནས་ཀུ་རེའི་ཟོལ་གྱིས་དེ་མཐུན་གྱི་གསུང་ལན་སྩལ་པ་འདིས་འཕགས་པའི་དཀྱེལ་ཡངས་དང་། ཤེས་རབ་ལ་རྟོན་པའི་ཐུགས་གཤིས་འཇམ་པོ་དེ་མཇལ་ཐུབ།

བརྒྱད་པ། དཀྱེལ་ཡངས་ཀྱི་ལྟ་བ་དང་། སྤོབས་པའི་རང་གཤིས། 

གོང་དུ་བཀོད་པའི་རྩོམ་ཡིག་འདི་རྗོད་བྱེད་ཀྱི་ཆ་ནས་ཧ་ཅུང་ཐུང་ངུ་ཞིག་ལས་མེད་ནའང་། འདི་ལས་ང་ཚོས་རྟོགས་ཤིང་རྙེད་ཐུབ་པ་ནི། གནད་དོན་ཧ་ཅང་མང་པོ་ཞིག་ཡིན་ཏེ། དེ་ནི་བཅོམ་ལྡན་རིག་རལ་གྱི་རང་གི་བསམ་ཚུལ་ཐད་ཀར་བརྗོད་པའི་སྤོབས་པ་དང་། འཕགས་པ་རིན་པོ་ཆེའི་དཀྱེལ་ཡངས་ཤིང་བརྩེ་བ་ཟབ་པའི་ཐུགས་གཤིས་དང་། དེའི་འབྱུང་ཁུངས་སོགས་ཡིན། དུས་སྐབས་དེར་མཚོན་ན། འཕགས་པ་རིན་པོ་ཆེ་ནི། བོད་ཀྱི་ཆོས་སྲིད་གཉིས་ཀའི་རྒྱལ་པོ་ཡིན་ཞིང་། དམག་སྲིད་གཉིས་ཐད་ནས་གནམ་འོག་ན་སྙན་པར་གྲགས་པའི་སོག་པོའི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་དབུ་བླ་མཐོ་ཤོས་དེ་ཡང་ཡིན་པས། སྣར་ཐང་གི་གདན་སའི་དགེ་བཤེས་ཆེན་པོའི་མཚན་སྙན་ཁུར་བའི་བཅོམ་ལྡན་རིག་རལ་གྱི་གནས་བབ་དང་བསྡུར་ན། ཁོང་གི་དབང་ཤུགས་ནི་བསམ་ཡུལ་ལས་འདས་པ་ཞིག་ཡིན་མོད། ཁོང་ལ་སྐབས་དེའི་མི་ཆེན་དཔོན་ཆེན་དག་ལ་ཡོད་པའི་ང་རྒྱལ་དང་། ཁེངས་སེམས་མེད་པར་མ་ཟད། གཞན་གྱིས་རང་ཉིད་ལ་སྐྱོན་བརྗོད་བྱས་པ་དེ་དག་ཀྱང་རིག་པ་སྤེལ་བའི་གྲོགས་སུ་བརྩིས་ཏེ་དངོས་སྟོབས་རིགས་པའི་ལམ་ནས། ཕ་རོལ་པོ་དང་གླེང་མོལ་མཛད་ཡོད། ཧ་ཅང་ཡི་གར་འོང་བའི་རྣམ་ཐར་དེ་དག་ནི། ཏན་ཏན་ཁོང་ལ་རང་གི་ཁུ་བོ་ཆོས་རྗེ་ས་པཎ་གྱི་ཤུགས་རྐྱེན་ཐེབ་པས་ཡིན་ཞེས་བརྗོད་ཆོག་པར་སྣང་། གནས་ཚུལ་འདི་ལས་ང་ཚོས་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་བསླབ་བྱ་ལེན་དགོས་པ་ནི། གནད་དོན་གང་ཞིག་ཡིན་རུང་། རྣམ་དཔྱོད་དང་བློ་གྲོས་བརྡར་ཏེ་ཕན་ཚུན་གྲོས་མོལ་གྱི་ལམ་ནས་ཐག་གཅོད་པ་ལས། རང་གི་སྟོབས་དང་དབང་ཤུགས་ངོམས་ཏེ་ཕ་རོལ་པོ་ཚར་གཅོད་བྱ་མི་རུང་བའི་བསླབ་བྱ་ཟབ་མོ་བསྟན་ཡོད།

དགུ་པ། དགོངས་སེལ་རྩོམ་ཡིག་གིས་མཇུག་བསྡུ་བ།

ད་ནི་སྐབས་དོན་སྣར་ཐང་གི་མཁས་པ་ཆེན་པོ་བཅོམ་ལྡན་རིག་རལ་དེ་ཉིད་སྐུ་ཚེའི་སྨད་དུ་དད་པས་བསྐུལ་ཏེ་འཕགས་པའི་སློབ་མར་ཇི་ལྟར་གྱུར་པའི་ཚུལ་མདོ་ཙམ་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། འཇམ་མགོན་ཨ་མེས་ཞབས་ཀྱིས་མཛད་པའི་ས་སྐྱའི་གདུང་རབས་ངོ་མཚར་བང་མཛོད་[41]ལས། བཅོམ་ལྡན་རིག་རལ་ཞེས་པའི་མཁས་པའི་དབང་པོ་དེ་ཉིད་ང་རྒྱལ་གྱི་དབང་དུ་སོང་སྟེ་ཞེས་སོགས་ཀྱིས་གསལ་པོར་བསྟན་པའི་ཚུལ་འོག་ཏུ་འཆད་དོ། །

དགུང་གྲངས་ཞེ་གཅིག་པ་ཕྱི་ལོ་(1276) [42] ལོར་འཕགས་པ་རིན་པོ་ཆེ་དཔལ་ལྡན་ས་སྐྱར་ཞབས་སོར་བཀོད། དགུང་གྲངས་ཞེ་གསུམ་པར་རྒྱལ་པོ་ཇིན་གྱིས་སྦྱིན་བདག་མཛད་པ་བཞིན་དཔྱིད་ཆོས་སུ་གཙང་ཆུ་མིག་[43]ཏུ་དགེ་འདུན་ཁྲི་ཕྲག་བདུན་དང་། གཞུང་ལུགས་སྨྲ་བའི་བཤེས་གཉེན་སྟོང་ཕྲག་བརྒལ་བ་དང་། དད་ལྡན་བུ་སློབ་འབུམ་ཕྲག་བརྒལ་བར་ཆོས་དང་ཟང་ཟིང་གི་སྦྱིན་པ་རྒྱ་ཆེར་མཛད་པ་ན། སྔོན་ཆད་འཕགས་པའི་མཛད་པར་སྐྱོན་བརྗོད་བྱེད་མཁན་གྱི་མཁས་པ་ཆེན་པོ་རིག་རལ་གྱི་དགོངས་པར། འཕགས་པ་འདིས་ལྷ་མི་ཐམས་ཅད་དབང་དུ་འདུ་ལུགས་ཀྱིས་གཞན་དང་མ་འདྲ་བའི་ཡོན་ཏན་ཞིག་ཅིས་ཀྱང་ཡོད་ཚོད་འདུག་པས། ད་ལན་ཅིས་ཀྱང་དཔྱད་དགོས་དགོངས་ཏེ། ན་བཟའ་ཅུང་བསྒྱུར་ཏེ་འཕགས་པ་རིན་པོ་ཆེའི་ཆོས་འཁོར་གནང་སར་ཕེབས་པའི་ལམ་ནས་གནས་བརྟན་བགྲེས་པོ་བཅུ་དྲུག་མཇལ་ཞིང་། རིམ་གྱིས་འཕགས་པའི་ཆོས་འཁོར་གནང་ཡུལ་ཆུ་མིག་ཏུ་བྱོན་པ་ན། འཕགས་པ་རིན་པོ་ཆེ་ངུར་སྨྲིག་འཛིན་པ་རྒྱ་མཚོ་ལྟ་བུའི་དབུས་སུ་སྐུ་ལྷམ་མེ་བ་དང་། གསུང་ལྷང་ངེ་བ། ཐུགས་བདེ་སྟོང་གི་ངང་དུ་བཞུགས་བཞིན་པ་མཇལ་བ་ཙམ་གྱིས་སྣང་བ་མཐའ་དག་དེའི་གཞན་དབང་དུ་སོང་སྟེ། རེ་ཞིག་རྣམ་རྟོག་རང་འགའ་བའི་འཕྲོ་ཆད་པ་ཞིག་བྱུང་། དེ་ཙམ་ན་འཕགས་པའི་བསྔོ་བ་མཛད་པ་ན། རིག་རལ་གྱིས་སྔར་ཚོར་མ་མྱོང་བའི་དྲི་བཟང་པོ་ཚོར་བ་དང་ལྷན་དུ་སྔོན་གྲོག་རོང་ནས་མཇལ་བའི་གནས་བརྟན་རྒན་པོ་དེ་དག་འཕགས་པའི་མཆོད་གནས་སུ་གདན་དྲངས་པའི་གནས་བརྟན་བཅུ་དྲུག་ཏུ་དངོས་སུ་གཟིགས་མ་ཐག ཐུགས་ལ་འགྱོད་པ་དྲག་པོ་སྐྱེས་ཏེ་འཕགས་པ་རིན་པོ་ཆེར་སྔར་མེད་པའི་དད་གུས་ལྷག་པོ་འཁྲུངས་[44]ཤིང་། སྔོན་ཆད་རང་རྒྱུད་མ་དུལ་བའི་དབང་དུ་སོང་བ་མཁྱེན་ཏེ་འཕགས་པ་རིན་པོ་ཆེར་རབ་ཏུ་གུས་པའི་བསྟོད་དབྱངས་ཚངས་པའི་འབྲུག་སྒྲ་[45]ཞེས་པའི་སྙན་ངག་ [46]བརྩམས་ཏེ་བཤགས་སྡོམ་ཚུལ་བཞིན་མཛད་ཡོད།

གཞན་ཡང་། བཅོམ་ལྡན་རིག་རལ་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་ཐར་ [47]དུ་ཡང་། ཇི་བིག་གི་ཆོས་འཁོར་དང་། བླ་མ་འཕགས་པའི་གཤེགས་རྫོང་གི་ཆོས་འཁོར་སྐབས་དགོངས་རྫོགས་མཆོད་སྤྲིན་ལ་དམིག་ཏེ་རྩོད་པའི་བགྲོ་གླེང་མཛད་ཚུལ་སོགས་གསལ་བ་ལྟར་ན། སྐུ་ཚེའི་མཇུག་ཏུ་དམ་པ་འདི་གཉིས་དད་དམ་འོ་ཆུ་གཅིག་འདྲིས་སུ་གྱུར་བ་རྟོགས་ཐུབ་བོ། །

མཐའ་དོན་འཕགས་པས་རིག་རལ་ལ་སྤྲིངས་པའི་ཚིགས་བཅད་རྩོམ་ཡིག་འདི་ད་ཡོད་འཕགས་པའི་གསུང་འབུམ་ཁྲོད་མི་བཞུགས་པས་ཁོང་གི་གསུང་མིན་ཤས་ཆེ་སྙམ་པ་ཡང་སྲིད་མོད། རལ་གྲི་ལ་སྤྲིངས་པ་ཞེས་པའི་ཡི་གེའི་ནང་། ཡི་གེ་འགའ་རེ་ཁྱོད་མ་བཟོད་ཀྱིས་དོགས་ནས་མ་སྤྲིངས། ཞེས་གོང་དུ་དྲངས་ཟིན་པ་དེས་ཀྱང་རེ་ཞིག་དོགས་པ་དེ་བསལ་ནུས་སོ་སྙམ་པ་ནི་བདག་གི་རྨོངས་འཆར་རོ། །

སྨྲས་པ།

གཞོན་ནུའི་དུས་ནས་ཧོར་གྱི་ཡུལ་དུ་ཕེབས། །
སེ་ཆེན་རྒྱལ་པོའི་ང་རྒྱལ་མེ་ལོང་བཅགས། །
ཁྱེད་ཀྱི་བྱམས་བརྩེའི་ཟླ་བ་དཀར་པོ་ཡིས། །
རྒྱ་བོད་ཧོར་གསུམ་བསིལ་གྲིབ་གཅིག་གིས་བསྐྱངས། །

ཆོས་སྐད་གཅིག་གིས་ཧོར་ཡུལ་ནང་པར་བསྒྱུར། །
བྱམས་བརྩེའི་ཐུགས་ཀྱིས་མི་ཡུར་ཆེན་པོ་བཅད། །
ཆོལ་གསུམ་དབང་དུ་བསྒྱུར་པའི་མཛད་བཟང་གིས། །
སྲོང་བཙན་མི་ཡི་ཉི་མ་བྱོན་སྙམ་བྱེད། །

རིག་པ་རིགས་པའི་ལམ་གྱིས་ཞིབ་དཔྱད་ཚེ། །
མཁས་པ་མཁས་པའི་ཚོགས་ཀྱིས་མངོན་བསྟོད་ཅིང་། །
གྲུབ་པ་གྲུབ་པའི་རྒྱལ་བོར་མངའ་གསོལ་བ། །
འཕགས་པ་འཕགས་པའི་གཙོ་བོ་ཁྱེད་མིན་སུ། །

མཆན་བུ།

[1] ཆོས་རྗེ་ས་པཎ་ཧོར་ཡུལ་དུ་ཕེབས་ན་བསྟན་འགྲོའི་དོན་ཆེན་པོ་ཡོད་ཚུལ་གྱི་ལུང་བསྟན་དེ་རྗེ་བཙུན་སྒྲོལ་མས་ཁ་ཆེ་པཎ་ཆེན་ལ་གསུངས་པའི་ཚུལ་ཞིག་ཀྱང་གདུང་རབས་སུ་གསལ་ཞིང་། ཆོས་རྗེ་རང་གིས་ཀྱང་། ཁོང་བསྟན་འགྲོ་སྤྱི་དང་། བོད་སྐད་སྨྲ་བ་ཐམས་ཅད་ལ་ཕན་པའི་ཆེད་ཧོར་ནང་དུ་འོང་ཞེས་སོགས་ཀྱི་བཀའ་ཡིག་སྩལ་ཡོད།
[2] འདི་ལ་དེང་སང་གི་ཡི་གེ་རྣམས་སུ་ལང་གྲུ་དང་། ལན་གྲུ ལང་ཇུས་ཞེས་བྲིས་པ་ཡང་ཡོད། ལང་ཇུས་ནི་ས་པཎ་གྱི་སྤྲུལ་པའི་སྡེ་བཞིའི་གདན་ས་ཡིན་ཞིང་། དེར་ཆོས་རྗེ་ཉིད་ཀྱིས་ངོ་མཚར་བའི་བཀའ་ཆོས་དང་རྫུ་འཕྲུལ་མང་དུ་བསྟན་ཡོད་ཅིང་། ཆོས་རྗེ་ས་པཎ་ཁུ་དབོན་གཉིས་ཐོག་མར་འབྱོར་བའི་གནས་ཡིན་ཞེས་དེང་རབས་ཞིབ་འཇུག་པ་དག་གིས་བཤད།
[3] བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ཡིག་ཚང་རྣམས་སུ་གོ་དན་གྱི་མིང་འབྲི་ཚུལ་སྣ་ཚོགས་ཡོད་ཅིང་། རྒྱལ་པོ་འདིར་ཁྱོན་མིང་འབོད་ཚུལ་མ་འདྲ་བ་བཅུ་དྲུག་ཙམ་ཡོད་ཅེས་ཞིབ་འཇུག་རྩོམ་ཡིག་འགར་བྲིས་ཡོད།
[4] མཁན་ཆེན་བསོད་ནམས་རྒྱ་མཚོས་མཛད་པའི་ས་པཎ་གྱི་རྣམ་ཐར་ཡིད་མཁའི་ཟླ་བའི་སྔོན་འགྲོའི་གཏམ་བརྗོད་ཀྱི་ནང་དུ་འགྲན་འདོད་ཆགས་པས་བསྐུལ་བའི་རྒྱ་གར་རྩོད་པའི་རལ་གྲི་དང་། བོད་རྒན་མཁན་པོས་བསྐུལ་བའི་ལོག་རྟོག་ཙམ་པོའི་རལ་གྲི། སྡང་བ་མ་རུང་བས་བསྐུལ་བའི་ཧོར་གྱི་མཚོན་ཆའི་རལ་གྲི་ཞེས་བྲིས་མོད། བརྡ་ཆད་དེ་སྔོན་གྱི་མཁས་པའི་ཁྲོད་འབོད་སྲོལ་ཡོད་པ་ཞིག་གམ། ཡང་ན་ཁོང་གིས་གསར་དུ་བརྩམས་པ་གང་ཡིན་མ་ཤེས་སོ། །
[5] དབུས་གཙང་མངའ་རིས་དང་བཅས་པའི་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་ཡོན་མཆོད་རྣམས་ལ་སྤྲིངས་པ། ཞེས་པའི་ཡི་གེ་འདི་ གདུང་རབས་ངོ་མཚར་བང་མཛོད་ཀྱི་ཤོག་གྲངས་ ༡༣༦ པར་གསལ།
[6] དེ་སྔོན་ཨེ་ཀ་འུན་དང་། ཧོར་གྱི་ལྷ་པ་གྲལ་མགོར་འཇོག་སྲོལ་ཡོད།
[7] རྒྱལ་མོ་འབྲུག་པས་ ཕྱི་ལོ་ ༡༢༡༥ ལ་སྐུ་གཤེགས་ཞེས་པ་ནི་ཡི་གེ་ནོར་བའོ། །
[8] འདི་པས་དགུང་ལོ་གསུམ་ནས་སྒྲུབ་ཐབས་མཚོ་སྐྱེས་ཐུགས་ལས་གསུངས་པས་ཀུན་གྱིས་འཕགས་པ་ཞེས་བསྔགས།
[9] ཐོག་མར་ཡན་ལག་ལྔ་གྲིས་བཅད་དེ་རྒྱལ་བ་རིགས་ལྔར་སྤྲུལ་བ་སོགས་ཡིན།
[10] རྒྱ་ཡིག་སྒྲ་འབྲི་བྱས་བྱས་པའི་ཚིག་འདི་འཕགས་པའི་གསུང་འབུམ་[པོད]གསུམ་པར་བཞུགས།
[11] མིང་འདི་གནའ་བོའི་རྒྱ་སྐད་སྒྲ་འབྲི་བྱས་པ་ཞིག་ཡིན་ཞིང་། དཔེར་ན། སྔོན་རྒྱའི་ཡི་གེར་འཕགས་པའི་མཚན་ལ་འཕགས་སུ་པ། བྲིས་པ་ལྟ་བུ་ཡིན།  ཁོ་བོས་ཞིབ་འཇུག་བྱས་པ་ལྟར་ན། དེང་སང་ནི། Taishang Laojun ཞེས་འདི་ཡིན་པར་འདུག  ཐ་བོ་ཤང་ནི། དེང་སང་ཏོ་ཅོ་ཞེས་འབོད་པ་དེ་ཡིན། དེང་སང་སློབ་དཔོན་ལོའུ་ཙིར་འབོད་པ་དེ་ནི་ཐ་བོ་ཤང་ལ་བགིན་གྱི་གྱི་རྣམ་སྤྲུལ་ཡིན་སྐད། རྒྱའི་ལོ་རྒྱུས་འགར་འདི་བ་ཡེ་ཤུའི་སྔོན་གྱི་ལོ་སུམ་བརྒྱ་ཙམ་གྱི་གོང་དུ་འཁྲུངས་པར་བཤད། ལོའུ་ཙི་རྒྱ་གར་དུ་སོང་སྟེ་དངོས་གྲུབ་ཐོབ་ཅིང་། ལོའུ་ཙིའི་མདོ་གསུངས། མདོ་དེའི་ནང་ཐེ་ཆིས་སོགས་རླུང་དང་འབྲེལ་ནས་དྲག་རྩལ་སློབ་པའི་གནད་མང་པོ་བསྟན་ཡོད་ཅིང་། དེ་དག་སོག་པོའི་རྒྱལ་པོ་སྔ་མ་དག་གིས་གཙུག་ཆེར་བརྩིས་པར་མ་ཟད། ས་པཎ་ཁུ་དཔོན་མ་བྱོན་གོང་སོག་ཡུལ་དུ་ཆོས་ལུགས་འདི་དར་ཆེ་བར་བཤད། འཕགས་པས་རྒྱལ་པོའི་བཀའ་བཞིན་ཏོ་ཅོ་ཆོས་ལུགས་པ་དག་གི་གྲུབ་མཐའི་བཞེད་སྲོལ་ལ་ལུང་རིགས་ཀྱིས་དགག་པ་མཛད་དེ་ཕམ་པར་བྱས་པ་ཡིན་ནོ། །https://en.wikipeai.org’/three_pure_Ones
[12] འཕགས་པས་འཇིག་རྟེན་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང་རྫུ་འཕྲུལ་ཐོབ་པའི་ཟིན་ཤིང་གི་སྟོན་པ་བཅུ་བདུན་དངོས་སྟོབས་རིགས་པའི་ལམ་ནས་ཚད་བཅད་པ་ན། དགེ་བསྔོའི་ཚིགས་བཅད་མཛད་པ་ཡང་ཉིད་ཀྱི་གསུང་པོད་གསུམ་པར་བཞུགས།
[13] སེ་ཆེན་གྱིས་སྔ་ཕྱིར་འཇའ་ས་མུ་ཏིག་མ་དང་། བནྡེ་ཤེད་བསྐྱེད་མའམ་འཇའ་ས་བོད་ཡིག་མར་གྲགས་པ་རྣམས་སུ་སེར་མོ་བ་དག་གིས་ཆོས་ཆོས་བཞིན་ཕྱག་བསྟར་གནང་དགོས་པའི་ཚུལ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བཀའ་དང་སྦྱར་ནས་དྲན་སྐུལ་ཟབ་མོ་གནང་ཚུལ་ལ་དཔགས་ན། ཆོས་རྒྱལ་ཟེར་བ་དེ་འདྲ་ཞིག་ལོས་ཡིན་སྙམ་པ་འཆར་བ་ཡོད་ཅིང་། དེ་ཡང་འཕགས་པ་ཁུ་དབོན་གྱི་བཀའ་དྲིན་ཉག་གཅིག་ལས་བྱུང་བ་ཞིག་དོན་གྱིས་གོ་ཐུབ་པ་འདུག འཇའ་ས་འདི་གཉིས་ཀ་ས་སྐྱའི་གདུང་རབས་ངོ་མཚར་བང་མཛོད་ཀྱི་ཤོག་གྲངས་ ༡༦༠ ནས་ ༡༦༧ བར་གསལ།
[14] ལྷོ་བྱང་གཉིས། ཆུ་ཞལ་གཉིས། ལྷ་ཤངས་གཉིས་ཏེ་གཙང་ལ་དྲུག གཡའ་ཕག་གཉིས། རྒྱ་ཚལ་གཉིས། འབྲི་སྟག་གཉིས་ཏེ་དབུས་ལ་དྲུག ཡར་འབྲོག་ཁྲི་སྐོར་བཅས་བཅུ་གསུམ་ཡིན་ཞེས་མང་ཐོས་བསྟན་རྩིས་སུ་གསལ་མོད།  ཞིབ་ཏུ་དབྱེ་ན། ལ་སྟོད་ལྷོའི་ཁྲི་སྐོར། ལ་སྟོད་བྱང་གི་ཁྲི་སྐོར། ཆུ་མིག་ཁྲི་སྐོར། གུར་མོ་ཁྲི་སྐོར། ཞ་ལུ་ཁྲི་སྐོར། ཤངས་ཁྲི་སྐོར། རྒྱ་མ་ཁྲི་སྐོར། ཕག་གྲུ་ཁྲི་སྐོར། འབྲི་གུང་ཁྲི་སྐོར། ཚལ་པ་ཁྲི་སྐོར། བྱ་ཡུལ་ཁྲི་སྐོར། ཡར་འབྲོག་ཁྲི་སྐོར། གཡའ་བཟང་ཁྲི་སྐོར་བཅས་ལ་ངོས་འཛིན་བཟུང་མོད། དུང་དཀར་རིན་པོ་ཆེ་དང་། ཆབ་སྤེལ་སོགས་ཕྱིས་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་སྨྲ་བ་ཁག་གིས་བྲིས་པའི་ཡི་གེར་ཁྲི་སྐོར་བཅུ་གསུམ་བརྩི་ལུགས་མི་འདྲ་བ་འགའ་རེ་སྣང་ངོ་། །
[15] རྒྱའི་མི་ཡུར་ཆེན་པོ་ནི། སོག་པའི་སྲིད་གཞུང་ལ་ངོ་ལོག་མི་འོང་བའི་སླད་ལོ་རེ་བཞིན་རྒྱ་རིགས་རྣམས་སྡེབ་གསོད་བྱེད་པའི་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ཐབས་ཅུས་གདུག་རྩུབ་ཅན་ཞིག་ཡོད་པ་འཕགས་པས་རྒྱུན་བཅད་པ་ཡིན་ཞིང་། འདི་སྐབས་འཕགས་པའི་ཞལ་ནས། ནམ་མཁའི་ཁམས་ནི་ཁྲག་གི་མདོག་ལྟར་དམར། ། རྐང་ལེབ་རོ་ཡིས་ཕྱི་ཡི་རྒྱ་མཚོ་ཁེབས། ། འདི་འདྲ་བཅད་པའི་དགེ་བ་གང་དེ་ཡིས། ། མཁྱེན་རབ་དབང་ཕྱུག་ཐུགས་དགོངས་རྫོགས་པ་དང་། ། ཕན་བདེའི་བསྟན་པ་རབ་ཏུ་རྒྱས་པ་དང་། མི་དབང་སྐུ་ཚེ་ཡུན་རིང་བརྟན་ཕྱིར་བསྔོ་།  །ཞེས་བསྔོ་བ་མཛད་ཡོད།
[16] ས་སྐྱའི་གདུང་རབས་ངོ་མཚར་བང་མཛོད་དུ་ཕྱོགས་ཁ་ཞེས་བྲིས། རྗེ་དངུལ་ཆུ་བའི་རྣམ་ཐར་ནང་ཆོལ་ཁ་ཞེས་པ་འདི་སོག་སྐད་ཡིན་ཞེས་བྲིས་ཚུལ་ཞྭ་སྒབ་པས་གསུངས། དོན་ནི་འབྱུང་ཁུངས་སམ་དར་སའི་གནས་ལ་བཀྲལ་བ་ཤས་ཆེ་མོད། རྒྱ་མོ་འབྲུག་པས་ལམ་ལ་གོ་ཚུལ་བྲིས་ཤིང་། ཆོལ་ཁ་རེ་རེའི་མགོར་མི་རྟ་ཆོས་གསུམ་གྱི་མིང་སྦྱར་དོན་ནི་དབང་ཡོན་འབུལ་སྐབས་རྟེན་འབྲེལ་མཚོན་བྱེད་དུ་བྲིས་པར་བཤད་ཡོད། འགའ་རེས་གཏེར་ཁ་ཞེས་པའི་དོན་དུ་བཀྲལ་བ་ཡང་ཡོད་སྐད།
[17] འདི་ལ་དེང་སང་ལོ་རྒྱུས་སྨྲ་བ་དག་གིས་འཕགས་པའི་ཡི་གེའམ་པཱ་སི་པ་ཞེས་འབོད་ཅིང་། ཡོན་གོང་མའི་སྐབས་མཐོ་རིམ་ནང་ཁུལ་དུ་ལོ་བརྒྱ་ལ་ཉེ་བར་བེད་སྤྱོད་བྱས། ཁྲའོ་ཞན་རིགས་ཀྱི་ཡི་གེའི་རྨང་གཞི་ཡང་འདི་ཉིད་ཡིན་པར་བཤད།
[18] གནམ་གྱི་འོག་སའི་སྟེང་།  རྒྱ་གར་ལྷ་ཡི་སྲས་པོ། ཡི་གེ་རྩོམ་མི་སྤྲུལ་བའི་སངས་རྒྱས། རྒྱལ་ཁམས་འཇགས་སུ་འཇུག་མི།  སྙན་ངག་གི་རྒྱུ། པཎྜིཏ་འཕགས་ཏིཤྲི་ཞེས་པའི་འཇའ་ས་ཕུལ་བ་དེ་ཡིན།
[19] རྒྱལ་མོ་འབྲུག་པས་འཕགས་པ་དགུང་ལོ་ཞེ་དགུར་གཤེགས་ཅེས་པ་ནི་ཡི་གེ་མ་དག་པ་ཡིན་ཞིང་། དུས་ཕྱིས་  wikpedia.org སོགས་སུ་ཡང་དགུང་ལོ་ཞེ་དགུར་གཤེགས་ཚུལ་བྲིས་པ་ནི་དེ་ཉིད་དཔེར་བྱས་པས་ཉེས་སོ། །
[20] གྲགས་ལྡན་ཀུན་ཏུ་བཟང་པོའི་རྣམ་པར་འཕྲུལ། །རྩོད་པའི་དུས་འདིར་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པར་གྲགས། །འཛམ་གླིང་བསྟན་པའི་བདག་པོར་མངའ་གསོལ་བའི། །ཆོས་རྒྱལ་འཕགས་པའི་ཞབས་ལ་གསོལ་བ་འདེབས། ། ཞེས་བྲིས་ཡོད།
[21] གདུང་རབས་ངོ་མཚར་བང་མཛོད་ཀྱི་ཤོག་གྲངས་ ༡༧༤ པར་གསལ།
[22] ལས་ཚན་བཅུ་གསུམ་ནི། གདུང་རབས་ཡ་རབས་ཁ་རྒྱན་ལས། གསོལ་དཔོན་མཆོད་གསུམ་དང་། མཇལ་ཡིག་མཛོད་གསུམ། ཐབ་འདྲེན་གདན་གསུམ། སྐྱ་རྟ་མཛོ་ཁྱི་བཞི། ཆེན་པོ་ལ་འོས་པའི་ལས་ཚན་བཅུ་གསུམ་སྟེ། འདི་རྣམས་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་ས་སྐྱ་པ། །དཔལ་ལྡན་འཕགས་པའི་རིང་ལ་དར་བ་ཡིན། །ཞེས་འབྱུང་ངོ་། །
[23] བཙུན་པ་བསམ་གཏན་བཟང་པོའི་མཛད་པའི་རིག་རལ་གྱི་རྣམ་ཐར་དད་པའི་ལྗོན་ཤིང་མཇལ་དུ་ཡོད་ཅིང་། ཡུལ་ཕུ་ཐང་དུ་སྐུ་འཁྲུངས། སྐུ་ན་གཞོན་དུས་མཛེ་ནད་བྱུང་ཡང་རྣམ་ངེས་སྟོང་ཚར་གསུངས་ཏེ་གྲོལ། རྗེ་འདིར་བཀའ་འགྱུར་གྱི་དཀར་ཆག་ཉི་མའི་འོད་ཟེར། རྡོར་གདན་རྣམ་བཤད་ཀྱིས་མཚོན་པའི་རྒྱན་གྱི་མེ་ཏོག་གི་མཚན་ཅན་བརྩམས་པོད་བཅུ་དྲུག་ཙམ་ཡོད་ཅེས་མང་ཐོས་བསྟན་རྩིས་སུ་གསལ་མོད། དེང་སང་ནི་པོད་བཅུ་ཙམ་ལས་མཇལ་དུ་མེད་སྐད། སྣང་ཐང་གི་གདན་རབས་དྲུག་པ་སངས་རྒྱས་སྒོམ་པ་སེང་གེ་སྐྱབས་ཀྱི་སྐུ་དུས་སུ་འདི་པས་སྣང་ཐང་དུ་འཆད་ཉན་གནང་སྐབས་བོད་ཀྱི་སྡེ་སྣོད་འཛིན་པ་ཕལ་ཆེ་བ་འདི་བའི་ཞབས་ལ་གཏུགས། དེ་ལྟ་ནའང་སྣང་ཐང་གི་གདན་རབས་ནང་འདི་པའི་མཚན་མཇལ་དུ་མེད་པ་ལ་དཔགས་ན་མཁན་ཁྲིར་མ་འཁོད་པར་སྣང་། དབུས་པ་བློ་གསལ་དང་། འཆིམས་འཇམ་པའི་དབྱངས་སོགས་ཞལ་སློབ་གྲགས་ཅན་མང་། དེང་སང་བཀའ་འགྱུར་དང་བསྟན་འགྱུར་དུ་གྲགས་པ་ཡང་རལ་གྲི་དང་དེའི་སློབ་མ་བཙུན་པ་འཇམ་དབྱངས་པཀྣི་གཉིས་ཀྱི་བཀའ་དྲིན་ཉག་གཅིག་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་ནོ། །
[24] ཡི་གེ་འགར། སངས་རྒྱས་བསྟན་པ་བཀའ་ཆག་སྤྱིན་གྱིས་བསྒྲིབས། །ཞེས་བྲིས་པ་ཡང་ཡོད།
[25] ཤོག་གྲངས་ ༡༦༥ པར་གསལ།
[26] ཤོག་གྲངས་ ༡༧༤ པར་གསལ།
[27] ཤོག་གྲངས་ ༡༥༠ པར་གསལ།
[28] བཅོམ་ལྡན་རིག་རལ་གྱི་གསུང་ལས་བཀའ་ཕྱག་ལ་གཟིགས་སྟངས་ཅི་ཡོད་འཚོལ་དགོས་པ་གལ་ཆེ་ནའང་། གནས་སྐབས་ཡིག་ཆའི་མཐུན་རྐྱེན་མ་འཛོམས་པས་རེ་ཞིག་ཅམ་དགོས་བྱ་དགོས་བྱུང་།
[29] འདི་ནི་གདུང་རབས་ངོ་མཚར་བང་མཛོད་དུ། ལས་ཚན་བཅུ་གསུམ་གྱི་གྲ་སྒྲིག་མཛད་ནས་བྱོན་པས། བཅོམ་ལྡན་རལ་གྲིས་དགག་པ་མཛད་ཅེས་བྲིས་པ་འདིས་འཁྲུལ་གཞི་བྱས་སྣང་ངོ་། །
[30] ཞྭ་སྒབ་པའི་ལོ་རྒྱུས་འཆད་ཁྲིད་སེར་བྱེས་གྲྭ་ཚང་གི་སྒྲ་མཛོད་སྡེ་ཚན་གྱི་དྲྭ་ཐག་ལས་ཉན་ཐུབ།
[31] སྒོ་ཤེར་གྱིས་བྲིས་པའི་བཅོམ་ལྡན་རལ་རིག་པའི་རལ་གྲིའི་བྱུང་བ་ཉུང་ཟད་ཅེས་པའི་རྩོམ་ཡིག་ཏུ་གསལ། བཙན་པོ་མགར་གྱི་དྲ་བ། http://www.tbmgar.com/zwndbw.asp?id=4920&NdRak_ID=ZamqowLc
[32] ཧོར་གྱི་ཕོ་ཉས་བོད་ཁམས་ཀྱི་ཆོས་བརྒྱུད་ཁག་ལ་དཔྱད་པ་ཞིབ་མོར་བྱས་པའི་འབྲས་བུར། དགེ་འདུན་གྱི་སྡེ་ནི་བཀའ་གདམས་པ་ཆེ། ངོ་བསྲུངས་ནི་སྟག་ལུང་ཆོས་རྗེ་མཁས། གཟི་བརྗིད་འབྲི་གུང་སྤྱན་སྔ་ཆེ། ཆོས་ས་སྐྱ་པཎྜིཏ་མཁས་པར་འདུག་པས་གང་ཞིག་གདན་ཞུ་དགོས་པའི་བཀའ་སྩལ་ཅིག་ཅེས་ཧོར་རྒྱལ་པོར་ཞུ་འཕྲིན་ཕུལ་ཡོད།
[33] འདི་ནི་བརྩམས་ན་མི་མི་དགའ། མ་བརྩམས་ན་ལྷ་མི་དགའ། ཞེས་པའི་བསྟན་བཅོས་དེ་ཉིད་ཡིན་ཞིང་། འདི་ལ་བསྟན་བཅོས་གཟེ་མ་ར་མགོ་དང་། རྒྱལ་བའི་བཀའ་བསྡུ་བཞི་པ་སོགས་མཚན་འདོགས་སྣ་ཚོགས་བྱུང་། གོ་ཤཱཀ་གཉིས་གཙོ་བྱས་པའི་བོད་ཀྱི་མཁས་གྲུབ་དག་གི་འགྲེལ་བཤད་ཡིག་ཆ་བརྒྱ་ཕྲག་ལྷག་མཛད་ཡོད།
[34] འདི་ནི་འབྲི་གུང་བ་ཁ་ཅིག་གིས་ཡོད་པའི་དགེ་བ་དང་། རྒོད་ཚང་བ་ཁ་ཅིག་གིས་གནས་པའི་དགེ་བ། སྟག་ལུང་པ་ཁ་ཅིག་གིས་རང་བཞིན་གྱི་དགེ་བ་ཞེས་འདོད་ཅིང་། དེ་ཡང་ཆོས་དབྱིངས་བསྔོ་བྱའི་དགེ་བར་ཁས་བླངས་པ་ལ་གོ ། དེའི་སྐྱོན་ནི་ཆོས་དབྱིངས་དགེ་བ་ཡིན་ན། ཆོས་ཀུན་ཆོས་དབྱིངས་ལས་མ་འདས་པས་སྡིག་པ་དང་ལུང་མ་བསྟན་གཉིས་ཀྱང་དགེ་བར་འགྱུར་བ་སོགས་ཉེས་པ་མང་དུ་ཡོད་ཚུལ་སྡོམ་གསུམ་རྩ་འགྲེལ་ཁག་ལས་མང་དུ་འབྱུང་བ་ལྟར་རོ། །
[35] སྡོམ་གསུམ་ལས། དེང་སང་རྡོ་རྗེ་ཕག་མོ་ཡི། ། བྱིན་རླབས་དབང་སྐུར་ཡིན་ཞེས་ཟེར། །ཞེས་སོགས་ཀྱིས་བསྟན་ཅིང་།  དེའི་དོན་ནི་དབང་བསྐུར་མེད་པར་ཕག་མོའི་བྱིན་རླབས་བྱེད་པ་དེ་མདོ་རྒྱུད་གཉིས་ཀའི་ལུགས་མིན་གསུངས།
[36] བོད་དུ་ཆོས་དང་མི་མཐུན་པའི་ལོག་བཤད་བརྒྱ་རྩ་ལ་ཉེ་བ་བྱུང་བ་དག་ཆོས་རྗེ་ས་པཎ་གྱིས་སྡོམ་གསུམ་རབ་དབྱེའི་ནང་ལུང་རིགས་གཉིས་ཀྱི་སྒོ་ནས་བཀག་སྟེ་རྒྱལ་བའི་བསྟན་པ་ལ་བཀའ་བསྡུ་བཞི་པའི་བཀའ་དྲིན་བསྐྱངས་པ་ཡིན་ནོ། །
[37] བསྟན་རྩིས་གསལ་བའི་ཉིན་བྱེད། བོད་ལྗོངས་སྤར་མ། ཤོག་གྲངས་ ༡༤༨ པར་གསལ།
[38] དེར་དགོངས་ཏེ། ཆོས་རྗེ་ས་པཎ་གྱིས། བདག་ལ་སངས་རྒྱས་བསྟན་པ་ལ། །མི་ཕྱེད་པ་ཡི་དད་པ་ཡོད། །འོན་ཀྱང་སངས་རྒྱས་བསྟན་པ་ལ། །འཁྲུལ་བར་སྤྱོད་ལ་བདག་མ་དད། །ཅེས་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ། །ས་སྐྱ་བབཀའ་འབུམ། [པོད] ན་པའི་ཤོག་གྲངས་ ༡ གསལ།
[38] བསྟན་རྩིས་གསལ་བའི་ཉིན་བྱེད། བོད་ལྗོངས་སྤར་མ། ཤོག་གྲངས་ ༡༤༨ པར་གསལ།
[39] ཆོས་རྗེ་ས་པཎ་གྱིས་སྡོམ་གསུམ་ལས། དེས་ན་མདོ་ལས་བརྟུལ་ཞུགས་ལ། ། དགེ་སྡུག་གཉིས་ཀ་མེད་པར་གསུངས། ། ཞང་གི་གྲབས་བཞིན་ཚུལ་ཁྲིམས་ལ། །གུས་པའི་རྒྱུ་རུ་གསུངས་པར་ཟད། །ཅེས་གསུངས།
[40] ས་སྐྱ་བཀའ་འབུམ་ལས། འཕགས་པའི་གསུང་། པོད་[བ།] ཤོག་གྲངས། ༤༦༤ ནས་ ༤༦༦ བར་གསལ་ཞིང་། འཕྲིན་ཡིག་འདི་དག་གིས་འཕགས་པ་དང་རིག་རལ་གྱི་བར་དུ་ཡིག་ཐོག་ནས་བགྲོ་གླེང་ཡང་ཡང་བྱུང་བའི་ཚུལ་ཤེས་ཐུབ།
[41] ཤོག་གྲངས་ ༢༡༧ ནས ༢༡༨ བར་གསལ།
[42] རྒྱལ་མོ་འབྲུག་པས་བརྩམས་པའི་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་གླེང་པའི་གཏམ་ཞེས་པའི་ཤོག་གྲངས་ ༢༦༡ པར་གསལ།
[43] འདི་ལོ་རྒྱུས་ཁྲོད་གཙང་ཆུ་མིག་གི་ཆོས་འཁོར་ཞེས་གྲགས་ཆེ་བ་དེ་ཡིན་ནོ། །
[44] གདུང་རབས་ངོ་མཚར་བང་མཛོད། ཤོག་གྲངས་ ༢༡༨ པར་གསལ།
[45] ད་ཡོད་རིག་རལ་གྱི་གསུང་འབུམ་གྱི་དཀར་ཆག་ཏུ་བཙལ་ཀྱང་རྩོམ་ཡིག་འདིའི་མཚན་བྱང་དངོས་སུ་མ་མཇལ།
[46] སྙན་ངག་འདི་བརྩམས་ཚུལ་ཨ་མེས་ཞབས་ཀྱི་གདུང་རབས་ཤོག་གྲངས་ ༢༡༨ པར་གསལ།
[47] བཙུན་པ་བསམ་གཏན་བཟང་པོས་མཛད་པའི་རྣམ་ཐར་དད་པའི་ལྗོན་ཤིང་།

 དཔྱད་གཞིའི་དཔེ་ཁུངས། 

ས་པཎ་བཀའ་འབུམ། པོད་ ན] ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༩
འགྲོ་མགོན་ཆོས་འཕགས་ཀྱི་གསུང་འབུམ། པོད་ བ] ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༩
རིག་རལ་གྱི་རྣམ་ཐར་དད་པའི་ལྗོན་ཤིང་། འཕྲུལ་དེབ།
དགའ་གདོང་པའི་སྡོམ་གསུམ་འགྲེལ་པ། སི་ཁྲོན་བོད་ཡིག་དཔེ་རྙིང་བསྡུ་སྒྲིག་ཁང་།
སྤོས་ཁང་པའི་སྡོམ་གསུམ་འགྲེལ་པ།  སི་ཁྲོན་བོད་ཡིག་དཔེ་རྙིང་བསྡུ་སྒྲིག་ཁང་།
ཨ་མེས་ཞབས་ངག་དབང་ཀུན་དགའ་བསོད་ནམས་ཀྱིས་མཛད་པའི་གདུང་རབས་ངོ་མཚར་བང་མཛོད། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༩
མང་ཐོས་ཀླུ་སྒྲུབ་རྒྱ་མཚོའི་བསྟན་རྩིས་གསལ་བའི་ཉིན་བྱེད། བོད་ལྗོངས་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། ཕྱི་ལོ་ ༡༩༨༧
མཁན་པོ་བསོད་ནམས་རྒྱ་མཚོས་མཛད་པའི་ས་པཎ་གྱི་རྣམ་ཐར་ཡིད་མཁའི་ཟླ་བ།  ས་སྐྱ་མཐོ་སློབ་ནས་པར་དུ་སྐྲུན་པ།
རྒྱལ་མོ་འབྲུག་པས་བརྩམས་པའི་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་གླེང་བའི་གཏམ། མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༩

– – – – –