ཀླད་ཀྱི་སྤྱི་བཤད།
བདག་གིས་ནི་དཔལ་ལེགས་ལྡན་ནག་པོའི་གླུ་ཞེས་པའི་ཧིན་དྷུའི་བསྟན་བཅོས་འདི་ཉིད་༡༩༩༥ ལོར་མདོ་སྨད་བླ་བྲང་དུ་སློབ་གཉེར་བྱེད་སྐབས་དོ་སྣང་བྱུང་། དེ་ཡང་སྐབས་དེར་ཆོས་གྲོགས་སྐལ་བཟང་ལགས་རྒྱ་གར་དུ་འགྲོ་བར་བརྩམས་ཏེ་ལྷ་ས་ནས་འབྲས་ལྗོངས་ཕྱོགས་སུ་འབྱོར། དེར་འབྲས་འབྲུག་ས་མཚམས་སུ་རྒྱ་གར་མཐའ་སྲུང་དམག་གིས་འཛིན་བཟུང་ལོ་གཅིག་ཙམ་བྱས་རྗེས་ཁོང་ཅག་རྒྱ་གར་དུ་བཏང་མོད། ཁོང་འབྲས་ལྗོངས་ཀྱི་བཙོན་ཁང་དུ་འདུག་སྐབས་ཕོ་བར་ན་ཚ་བྱུང་ཡོད་པས་བཙོན་གྲོལ་ཐོབ་སྟེ་ཕྱིར་རང་ཡུལ་དུ་ལོག་དགོས་བྱུང་འདུག
ཁོང་གིས་རྒྱ་གར་དང་འབྲུག འབྲས་ལྗོངས་ཀྱི་གནས་ཚུལ་འདྲ་མིན་དང་། གཞན་ཡང་མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་དང་ཁོང་གི་དེབ་ཐེར་དཀར་པོ། འདོད་པའི་བསྟན་བཅོས། གཏམ་རྒྱུད་གསེར་ཐང་གི་སྐོར་ལས་འཕྲོས་ཏེ་གནས་ཚུལ་མང་པོ་བཤད་མྱོང་བས། དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་ལ་དོ་སྣང་གི་བག་ཆགས་ཐོག་མ་དེ་ནས་བྱུང་བ་དང་། དེ་ནས་ཁོའི་ལག་ཏུ་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱིས་མཛད་པའི་འདོད་པའི་བསྟན་བཅོས(རྒྱ་གར་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀྱི་དཔར་མ) ཞིག་ཡོད་པ་ངེད་ཅག་མི་སྐོར་ཞིག་གིས་རེས་མོས་ཀྱིས་བཀླགས་མྱོང་ལ། (གཞན་དག་མང་ཡང་འདིར་མི་འགོད།) དེ་དང་འབྲེལ་ནས་དགེ་ཆོས་ཀྱི་སྲིད་པའི་འབྱོར་བ་ལ་ཁའི་ན་བུན་ཅན་གྱི་རྡུང་ལེན་དེ་ཡང་སྒྲ་ཐག་བརྒྱུད་རྣ་ལམ་ནས་ཁ་ནང་དུ་ལོབས།
དེ་ལྟར་དགེ་ཆོས་ལ་དོ་སྣང་ཆེས་ཆེར་བྱུང་བ་དང་། ༡༩༩༩ ལོར་རྒྱ་གར་ལྷོ་ཕྱོགས་གདན་ས་ཆེན་པོ་དགའ་ལྡན་དུ་ཆོས་ཞུགས་སློབ་གཉེར་སྐབས་སུ། མཁས་དབང་དམ་པ་རཀ༔ར་ཐུབ་བསྟན་ཆོས་དར་ལགས་ཀྱིས་མཛད་པའི་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་ལོ་རྒྱུས་ལ་མཇལ། ༢༠༠༡ ལོར་མཁས་དབང་རཀ༔ར་ལགས་ས་རཱ་མཐོ་སློབ་ཏུ་ཕེབས་ཏེ་མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་ནས་བརྒྱུད་པའི་སྙན་ངག་མེ་ལོང་མའི་ཁྲིད་རྒྱུན་གནང་། སྐབས་དེར་ཡང་དགེ་ཆོས་དང་འབྲེལ་ནས་ཁོང་གི་གསར་རྩོམ་དང་འགྱུར་ཡིག་སོགས་ཀྱི་སྐོར་ལ་གཏིང་ཟབ་པའི་འཆད་ཁྲིད་གནང་། ༢༠༠༡ ལོར་བདག་གི་སུམ་རྟགས་དགེ་རྒན་དཀོན་མཆོག་ལགས་ཀྱིས་དགེ་ཆོས་ཀྱི་གསུང་རྩོམ་དེབ་(སི་ཁྲོན་དཔར་མ་དེབ་གཅིག་ཅན་ཞིག) ཅིག་གནང་བ་དེའི་ནང་དུ། གཏམ་རྒྱུད་གསེར་ཐང་དང་ལེགས་ལྡན་ནག་པོའི་གླུའི་ལེའུ་བཅུ་གཉིས་པ། ཆུང་གྲོགས་རྗེས་དྲན་སོགས་རྩོམ་ཡིག་འགའ་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་བསྒྲིགས་འདུག་པར་ཞིབ་ཀྱིས་མཇལ།
༢༠༠༥ ལོ་ནས་༢༠༠༨ ལོའི་བར་དུ་བདག་གིས་རིགས་གཅིག་རྐང་འཛིན་ཆེད་ལས་སློབ་སྦྱོང་གི་སྐབས་སུ་གངས་སྐྱིད་བོད་ཀྱི་དཔེ་མཛོད་ཁང་ནས་དཔེ་ཀློག་གིས་ཉི་མ་གཏོང་ཐབས་བྱས། སྐབས་དེར་དགེ་ཆོས་ཀྱི་གཏམ་རྒྱུད་གསེར་ཐང་དང་ལེགས་སྦྱར་བང་མཛོད། ཀླུ་སྒྲུབ་དགོངས་རྒྱན་སོགས་ཞིབ་ཀློག་གིས་གནས་ཚུལ་རེ་ཟུང་ཟིན་ཐོར་བཀོད། སྐབས་དེར་ཟིན་ཐོར་འགོད་དོན་རང་གི་ཆེད་ལས་བོད་ཀྱི་ཐ་སྙད་མིང་བརྡའི་འབྱུང་ཁུངས་འཚོལ་ཞིབ་ཆེད་ཡིན་ལ། (སྐབས་དེའི་ཟིན་ཐོ་དག་ནའང་རང་ལ་དགོས་མཁོ་ཆེ་བའི་ཐ་སྙད་དག་ལ་དམར་རྟགས་བཏབ་འདུག ) གསུང་རྩོམ་དེ་དག་ཡང་ཡང་མཇལ་བས་དགེ་ཆོས་ཀྱི་མཁྱེན་རྒྱ་དང་རྣམ་དཔྱོད་ལ་ཡིད་སྨོན་ཤོར་ཞིང་། ཁོང་གི་དཔྱོད་ཤེས་ཀྱི་བློ་མིག་དེའི་འབྱུང་རྩ་གཙོ་བོའང་ནུབ་ཕྱོགས་མཚན་ཉིད་རིག་པའི་གཞུང་ལུགས་དག་གིས་བསྐྱེད་པ་མིན་འགྲོ་ཡང་ཡང་དྲན་མྱོང་། ནུབ་ཕྱོགས་མཚན་ཉིད་རིག་པའི་མཁས་དབང་ཨ་རོ་སི་ཐྲོ་ཐྲོལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་གྱིས་དགེ་ཆོས་ཀྱི་ཡིད་དབང་ཕྲོགས་ཡོད་པས་སོ།།
བར་སྐབས་ཤིག་ནས་དགེ་ཆོས་ཞིབ་འཇུག་གི་དཔེ་དེབ་འདྲ་མིན་གསར་ཐོན་བྱུང་བ་དག་ལའང་བམ་ཀློག་རེ་བྱས་མོད། དགེ་ཆོས་ཞིབ་འཇུག་གནང་མཁན་མང་ཆེ་བས་མཁས་པ་སྔ་མ་དག་གིས་བཤད་པ་དང་བྲིས་ཟིན་པའི་ཀླུ་སྒྲུབ་དགོངས་རྒྱན་དང་ཐ་སྙད་ཚད་གྲུབ་སྐོར་ལས་གཞན་ཆུང་གྲོགས་རྗེས་དྲན་ལྟ་བུ་གླེང་སློང་ཙམ་བྱས་པ་མ་གཏོགས། དགེ་ཆོས་ལ་གཏིང་ཟབ་པའི་ཞིབ་འཇུག་བྱེད་ཐུབ་ཀྱི་མི་འདུག་ཨང་སྙམ་པའི་འཁྲུལ་སྣང་ཡང་སྐབས་དེར་སྐྱེས་མྱོང་། དེ་ནི་དགེ་ཆོས་ཞིབ་འཇུག་པ་ཚོས་དགེ་ཆོས་ཀྱི་བསམ་བློའི་ལྟ་བའི་འབྱུང་ཁུངས་དང་། ཁོང་གི་གསུང་རྩོམ་དག་ལས་གང་ཞིག་དགེ་ཆོས་ཁོང་གིས་གལ་བོ་ཆེར་དགོངས་ཡོད་མེད་ཐད་ལ་དཔྱད་མི་འདུག་ཅིང་། དཔྱོད་ཤེས་ཀྱི་མེད་པ་འདྲ་ཨང་བསམ་མྱོང་། ཨ་ཅང་ཀུ་རེ་ཡིན་ཏེ། བདག་གིས་དགེ་ཆོས་ཀྱི་གསུང་རྩོམ་དག་གི་སྐོར་ནས་དཔྱད་བརྗོད་ཚིག་གཅིག་ཀྱང་བྲིས་མ་མྱོང་བས་གཞན་ལ་ཅི་ཞིག་ཞུ།
གང་ལྟར། དགེ་ཆོས་ཀྱི་གསུང་རྩོམ་དང་འགྱུར་ཡིག་དག་གི་ཁྲོད་ན་ཁོའི་བསམ་བློ་གསར་པའི་ལྟ་བའི་ཁུངས་འདི་ལོས་ཡིན་བསམ་པའི་ཚིག་གི་ཟ་ཟུར་མང་པོ་ཐོན་འདུག་མོད་གཞན་དུ་འཆད་པར་བྱ།
སྐབས་དོན་རྒྱ་གར་དུ་དཔལ་ལེགས་ལྡན་ནག་པོའི་གླུ་ཡི་སྐོར།
སྐབས་སུ་བབས་པའི་ཞུ་བྱ་ནི། དགེ་ཆོས་ལགས་ཀྱིས་བསྒྱུར་གནང་བའི་དཔལ་ལེགས་ལྡན་ནག་པོའི་གླུ(Shrimad Bhagavadgita / Shrimad Bhagavad Gita) ཞེས་པའི་ཧིན་དྷུའི་ཆོས་ལུགས་དང་ལྟ་གྲུབ་ཀྱི་གཞུང་ངམ་བསྟན་བཅོས་འདི་ནི། རྒྱ་གར་གྱི་གནའ་བོའི་སྙན་རྩོམ་རིང་མོ་མ་ཧཱ་བྷཱ་ར་ཏ་ཞེས་གྲགས་པ་དེའི་ཁྲོད་གྱི་ཆ་ཤས་ཤིག་ཡིན་པ་དང་། བསྟན་དོན་ནི་མ་ཧཱ་བྷཱ་ར་ཏའི་དམག་འཁྲུག་ཆེན་མོའི་ནང་ཚན་སྲིད་སྒྲུབ་དང་མཐའ་དཀའ་གཉིས་ཀྱི་དབར་དམག་འཁྲུག་བྱུང་བའི་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་འགོ་འཛུགས་ས་དེ་ཡིན་ཞིང་། སྲིད་སྒྲུབ་གཡུལ་ངོར་སླེབས་སྐབས། རང་གི་ཁ་གཏད་དུ་ཡོད་པའི་དམག་དཔོན་ནི་རང་གི་ཕ་སྤུན་ཡིན་པ་ཤེས་ནས། གཞུ་མཆོག་ས་རུ་བཞག་སྟེ་ལུས་འདར་བཞིན་གཡུལ་ལས་བཤོལ་བར་འདོད། ལྷ་ནག་པོའམ་ཀྲིཥྞ་ཡིས་གཡུལ་ལ་ཞུགས་དགོས་པའི་སྐུལ་མ་དང་བཅས་རྒྱུ་མཚན་[1]བཤད་པས་མཐར་སྲིད་སྒྲུབ་ཀྱི་བློ་བསྒྱུར་ཏེ་གཡུལ་ངོར་ཞུགས་པར་ཁས་བླངས། ཁས་ལེན་བྱས་པ་དང་མཚམས་འདི་ནས་ལེགས་ལྡན་ནག་པོའི་གླུ་ཡང་མཇུག་གྲུབ་པར་བྱས་ཡོད།
སྤྱིར་ལེགས་ལྡན་ནག་པོའི་གླུ་འདི་ནི་མ་ཧཱ་བྷཱ་ར་ཏའི་དེབ་དྲུག་པའི་ནང་ཚན་ལེའུ་༡༢༤ ནས་༡༤༢ བར་ཏེ་ཚིགས་སམ་ལེའུ་བཅོ་བརྒྱད་ཡོད་པ་དེ་ཡིན་ཞིང་། ལེགས་ལྡན་གྱི་གླུ་འདི་ནི་ཕྱི་རོལ་པའི་ལྷ་ནག་པོས་གཡུལ་ངོས་སུ་སྲིད་སྒྲུབ་ཀྱི་བློ་ཞུམ་པ་སླར་གསོ་བའམ་ཞེན་འཛིན་གྱི་བློ་ལས་དགྲོལ་བའི་ཆེད་དུ་སྲིད་སྒྲུབ་ལ་གསུངས་པ་དང་། ཡང་དག་རྒྱལ་པས་རྒྱང་རིང་ནས་ཐོས་པ། གང་ཐོས་པ་དེ་རྒྱལ་པོ་དམག་བརྒྱ་བར་བཤད་པ་ཡིན་ཞིང་། འདིའི་སྐོར་ལེགས་ལྡན་གླུ་ཚིག་རང་ལའང་གསལ་བོར་འཁོད་ཡོད། ལེགས་ལྡན་གླུའི་ལེའུ་བཅོ་བརྒྱད་པར། “ དྲང་སྲོང་རྒྱས་པའི་ཐུགས་རྗེ་ལ།། བརྟེན་ནས་གསང་བ་དམ་པའི་ཆོས།། ཁྱབ་འཇུག་གིས་ནི་སྲིད་སྒྲུབ་ལ།། སྟོན་པ་བདག་ཀྱང་དངོས་སུ་ཐོས།། “ [2] ཞེས་ཡང་དག་རྒྱལ་པས་དངོས་སུ་གསུངས་ཡོད།
འོ་ན་ནག་པོས་གླུ་འདི་སྲིད་སྒྲུབ་ལས་གཞན་ལའང་གསུངས་ཡོད་དམ་ཞེ་ན། ནག་པོས་གླུ་འདི་གསུང་བཞིན་པའི་དུས་སྐབས་དེ་རང་ལ་གོ་མཁན་སྲིད་སྒྲུབ་དང་། ཡང་དག་རྒྱལ་པ། རྒྱལ་པོ་དམག་བརྒྱ་པ། སྲིད་སྒྲུབ་ཀྱི་ཤིང་རྟའི་སྟེང་གི་དར་གྱི་ངོས་སུ་རི་མོར་ཡོད་པ། སྤྲེའུ་ཧ་ནུ་མན་ཐ་བཅས་བཞི་དང་། ཡང་སྲིད་སྒྲུབ་ཀྱི་ཤིང་རྟ་འདྲེན་པའི་རྟ་བཞིས་ཀྱང་གོ་ཡོད་སོགས་བཞེད་པ་མི་མཐུན་པ་ཡོད།
བསྟན་བཅོས་འདི་ཉིད་མཛད་པ་པོ།
དཔལ་ལེགས་ལྡན་ནག་པོའི་གླུའམ་གིཏཱ་ཞེས་པའི་བསྟན་བཅོས་འདིའི་མཛད་པ་པོ་ནི་དྲང་སྲོང་རྒྱས་པའམ་བྱཱས་ཡིན་པ་དང་། ཡང་ན་དཔལ་ལེགས་ལྡན་ནག་པོ་ཡིན་པའི་ཐད་ནས་བཞེད་པ་མི་མཐུན་ཏེ། དཔལ་ལེགས་ལྡན་ནག་པོའི་གླུ་འདི་ནི་ཕྱི་པའི་ལྷ་དཔལ་ལེགས་ལྡན་ནག་པོའམ་ཀྲིཥྞ་ཁྱབ་འཇུག་དང་སྲིད་སྒྲུབ་སྟེ་ཨར་ཇཱོན་གཉིས་ཀྱིས་དམག་གི་གཡུལ་ངོར་ཕན་ཚུན་སྐད་ཆ་བཤད་པའི་ལམ་ནས་གྲུབ་པར་བྱས་ཡོད་ལ། དེ་ཡང་བྷཱ་ར་ཏའི་གཡུལ་ཆེན་ཉིན་བཅོ་བརྒྱད་རིང་འཐབ་པའི་ཉིན་བཅུ་པའི་སྐབས་སུ་སྲིད་སྒྲུབ་དང་འཐབ་དཀའ་གཉིས་གཡུལ་ངོར་ཐུག་པའི་སྐབས་ཀྱི་སྲིད་སྒྲུབ་ཀྱི་སེམས་ཤུགས་ཉམས་ཤིང་། ཡིད་ཞུམ་པ་སླར་གསོས་པའི་གཏམ་ཚོགས་ཀྱི་ཁྲོད་ནས་སྲིད་སྒྲུབ་ཀྱིས་དྲི་བ་རེ་རེར་དཔལ་ལེགས་ལྡན་ནག་པོས་ལན་གསུངས་པ་དང་། གླུ་འདི་ནག་པོ་ལས་ཐད་ཀར་གོ་མཁན་ཡང་དག་རྒྱལ་པ་དང་དམག་བརྒྱ་པ་གཉིས་ཀྱི་སྐད་ཆ་ཚིགས་བཅད་འགའ་ཡང་ལྷན་དུ་བསྡུས་ནས་ཤོ་ལོ་ཀ་བདུན་བརྒྱའི་བདག་ཉིད་ཅན་གྱི་བསྟན་བཅོས་འདི་གྲུབ་པར་བྱས་ཡོད་མོད། ཡོངས་གྲགས་སུ་ལྷ་ཀྲིཥཎས་གསུངས་པ་ལྟར། བསྟན་བཅོས་འདིའི་མཚན་དུའང་ནག་པོའི་གླུ་དང་། ལྷའི་གླུ། ཀྲིཥཎའི་གླུ། གླུ་ཡི་ཆོས། ལེགས་ལྡན་གྱི་གླུ། དཔལ་ལེགས་ལྡན་ནག་པོའི་གླུ་སོགས་གཙོ་ཆེར་ནག་པོས་གསུངས་པས་ན་ལེགས་ལྡན་ནག་པོའི་གླུའོ།།
མ་ཧཱ་བྷཱ་ར་ཏའམ་རྒྱ་གར་གྱི་སྒྲུང་རབས་ཆེན་མོའི་བསྟན་བཅོས་དེ་ནི་དྲང་སྲོང་གླིང་སྐྱེས་སམ་དྲང་སྲོང་རྒྱས་པས་(འདི་ལ་བྱཱས་ཟེར་ཞིང་བེ་ད་བྱཱས་སྟེ་རིག་བྱེད་རྒྱས་པ་ཞེས་ཀྱང་ཟེར་) གསུངས་པ་ཚོགས་བདག་གིས་ཡི་གེར་བཀོད་པ་ཞིག་ཡིན་ལ། གདུང་རབས་ཆེན་མོ་དེར་ཤོ་ལོ་ཀ་འབུམ་ཕྲག་ཡོད་པར་བཤད་ཅིང་། (གཏམ་རྒྱུད་དམ་གདུང་རབས་ཆེན་མོ་འདི་ནི་དྲང་སྲོང་རྒྱས་པས་གསུངས་པ་ཚོགས་བདག་གིས་ཡི་གེར་བཀོད། ཚོགས་བདག་གིས་ཁྱེད་ཀྱིས་གསུངས་དང་ངས་ཡི་གེར་བཀོད་ཆོག འོན་ཀྱང་གང་ནས་བཤད་མཚམས་ཆད་ན་དེ་ནས་ངས་ཡི་གེར་འབྲི་མཚམས་འཇོག་གི་ཡིན་ཞེས་པར། དྲང་སྲོང་རྒྱས་པས། དེ་འགྲིག འོན་ཀྱང་ཁྱེད་ཀྱིས་མ་ཤེས་པའི་དོན་ཡི་གེར་བཀོད་མི་ཆོག་ཅེས་བཤད། དེའི་དོན་ནི་དྲང་སྲོང་ཁོང་ལ་བསམ་བློ་གཏོང་བའི་དུས་ཚོད་དགོས་པས་ཡིན་སྐོར་སོགས་མཁས་པའི་ངག་ལས་ཐོས།)
དཔལ་ལེགས་ལྡན་ནག་པོའི་གླུ་ཞེས་པའི་བསྟན་བཅོས་འདི་ནི་མ་ཧཱ་བྷཱ་ར་ཏའི་ནང་ཚན་ཞིག་ཡིན་ཞིང་། ཧིན་དྷུའི་ལྟ་གྲུབ་ཁྲོད་ན་བསྟན་བཅོས་ཆེན་མོ་གསུམ་ཡོད་པའི་གཅིག་ཀྱང་འདི་ཡིན་ལ། གཞན་གཉིས་ནི་ཚངས་པའི་མདོ་དང་བདུད་རྩི་ཐིག་ལུང་ངམ་མདོ་ཉེར་གུས་(Upanishads འདི་ལ་མདོ་མ་འདྲ་བ་བརྒྱ་ལྷག་ཡོད་ཀྱང་དེང་བཅུ་གསུམ་ཙམ་ལས་ལྷག་མེད་མར་བཤད། རྒྱ་གར་གྱི་གནའ་དེང་མཁས་པ་མང་པོས་མདོ་དེ་དག་ལ་འགྲེལ་བ་རྒྱས་བསྡུས་མང་དུ་མཛད་ཡོད།) ཟེར་བ་དེ་གཉིས་ཡིན།
བསྟན་བཅོས་ཆེན་མོ་འདི་གསུམ་ལས་ཀྱང་དཔལ་ལེགས་ལྡན་ནག་པོའི་གླུ་འདི་ནི་རྒྱ་གར་མི་མང་ཁྲོད་རྒྱུག་ཆེ་ལ་ཉམས་སུ་ལེན་བྱའི་གཙོ་བོའི་ནང་གི་གཙོ་བོ་དང་། རབ་དང་ཕུད་དང་མཆོག་ཏུ་བརྩི་ཞིང་། རྒྱ་གར་གྱི་གནའ་དེང་མཁས་པ་ཀུན་གྱིས་ལུས་དང་གྲིབ་མ་བཞིན་མི་འབྲལ་བར་ལག་ཏུ་འཆང་ནས་ཡོད་པ་དང་། (ངེད་གཙུག་ལག་སློབ་གྲྭ་གསར་འཛུགས་པ་མཁས་པ་མ་ལ་བེ་ཡ་དང་། བདག་ཉིད་ཆེན་པོ་མ་ཧཱ་གྷན་དྷེ་སོགས་གྱི་འདྲ་པར་ལས་ལག་ཏུ་དེབ་ཅིག་ཐོགས་པའང་དཔལ་ལེགས་ལྡན་ནག་པོའི་གླུའི་བསྟན་བཅོས་འདི་ཉིད་ཡིན།) རྒྱ་གར་གྱི་ཡུལ་གྲུ་འགའ་རེར་སྔ་དགོང་ཉིན་མཚན་དུས་དྲུག་ཏུ་ཕྱོགས་དང་ཕྱོགས་སུ། རི་དང་ནགས་སུ། གཙང་འགྲམ་དང་ལྷ་ཁང་སོགས་གང་ས་གང་དུ་དཔལ་ལེགས་ལྡན་ནག་པོའི་གླུ་འདི་དབྱངས་སུ་གྱེར་ནས་སྐྱེ་འགྲོ་ཀུན་དེའི་ནང་དུ་ཐིམ་ནས་ཡོད་དོ།།
(རྒྱ་གར་ཝ་རཱ་ནཱ་སིར་དཔལ་ནག་པོའི་གླུའི་ཆོས་སྐད་ཉིན་མཚན་ཀུན་ཏུ་མཚམས་མི་ཆད་པར་ཐོས་རྒྱུ་ཡོད་པ་དང་། དེ་ཡང་རྒད་པོ་ལོ་ལོན་ཚོས་ཉིན་མཚན་མེད་པར་རེས་མོས་ཀྱིས་དབྱངས་རྟར་དྲངས་ནས་འདོན་བཞིན་པ་དོ་སྣང་ཅན་ཚོས་དུས་རྒྱུན་དུ་གསན་གཟིགས་ཐུབ་པ་ཡིན་ལ། དཔེར་ན། ངེད་གཙུག་ལག་སློབ་གྲྭའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་སློབ་མ་བུ་ཡི་ཉལ་ཁང་གི་མཚན་སྲུང་རྒད་པོ་ལོ་ལོན་ཞིག་ཡོད་པ་དེས་ཀྱང་མཚན་མོ་སློབ་བུ་ཀུན་གཉིད་ཚར་རྗེས། ད་གཟོད་དཔལ་ལེགས་ལྡན་གྱི་གླུའི་དཔེ་དེབ་ཁ་ཕྱེས་ཏེ་ངག་རྡབ་རྡིབ་ཀྱིས་གྱེར་བ་བདག་སོགས་བོད་པ་དོ་སྣང་ཅན་འགས་མཐོང་མྱོང་ལ། མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་ལགས་ནས་ཀྱང་འདིའི་སྐོར་ལ་ཐུགས་སྣང་ཆེན་པོས་གསུངས་པ་གཤམ་དུ་གསལ། )
དེ་ཡང་ཡིན་ཏེ། རྒྱ་གར་གྱི་མཁས་པ་རི་འདྲ་བ་ཚོའི་གསུང་དག་ན། དཔལ་ལེགས་ལྡན་ནག་པོའི་གླུ་ནི་ཡེ་ཤུ་པ་རྣམས་ལ་ཡེ་ཤུའི་གསུང་རབ་ལྟར་དང་ཁ་ཆེ་བ་རྣམས་ལ་ཁ་ཆེའི་གསུང་རབ་ཀོ་རན་ལྟར་ངེད་ཧིན་དྷུ་བ་རྣམས་ལའང་ཧིན་དྷུའི་གསུང་རབ་དམ་པ་དེ་ཁོ་ན་ཡིན་ཟེར། རང་རེས་ནི་གང་ཞིག་འཇོག་གམ། (བོད་པའི་བླ་མ་དགེ་བཤེས་མང་པོའི་ཐང་ག་དང་སྐུ་པར་གཡས་གཡོན་དུ་ལམ་རིམ་གྱི་དཔེ་ཆ་ཞིག་ཡོད་པའང་འདི་དག་དང་མཚུངས་པར་སྙམ།)
རྒྱ་གར་དུ་དྲང་སྲོང་ཆེན་པོ་གཉིས་ཀྱིས་མཛད་པའི་གནའ་བོའི་སྙན་ངག་གི་གཏམ་རྒྱུད་ཆེན་མོ། དྲང་སྲོང་རྒྱས་པའམ་གླིང་སྐྱེས་ཀྱིས་མཛད་པའི་མ་ཧཱ་བྷཱ་ར་ཏ་དང་དྲང་སྲོང་གྲོག་མཁར་གྱིས་མཛད་པའི་རཱ་མ་ཡ་ན་གཉིས་གཏམ་བརྗོད་ཟློས་གར་དང་གློག་བརྙན་ཡང་མི་འདྲ་བ་མང་པོ་བཟོས་ཡོད་པ་མ་ཟད། བྱིས་པའི་ལོ་ཚད་དང་མཐུན་པར་གཏམ་རྒྱུད་དེ་དག་གི་འགུལ་རིས་གློག་བརྙན་དང་གློག་བརྙན་བསྡུས་པ་སོགས་མང་པོ་བཟོས་ཡོད་ལ། རྒྱ་གར་གྱི་ཧིན་དྷུའི་བྱིས་པ་ཚོས་ཀྱང་མ་ཧཱ་བྷཱ་ར་ཏ་དང་རཱ་མ་ཡ་ནའི་གཏམ་རྒྱུད་ཤེས་པ་མ་ཟད། མ་ཧཱ་བྷཱ་ར་ཏའི་ནང་ཚན་དཔལ་ལེགས་ལྡན་ནག་པོའི་གླུའི་བསྟན་བཅོས་འདིའི་ཚིགས་བཅད་འདོན་དབྱངས་ལོགས་སུ་བཟོས་ཡོད་ཅིང་། བྱིས་པའི་གློག་བརྙན་དང་དེབ་ཆུང་ཡང་སྣ་ཚོགས་བཟོས་ཡོད་ལ། ཆོས་དད་ཅན་ཚོས་རང་གིས་ངག་ནས་དཔལ་ལེགས་ལྡན་གྱི་གླུ་གྱེར་མི་འདོད་པའི་དུས་སུ་སྒྲ་བླངས་པར་ཉན་པ་དང་། གློག་བརྙན་ལ་ལྟ་བཞིན་དད་པ་དང་མཆོད་བཀུར་བྱེད་པ་སོགས་རྒྱ་གར་བའི་ཆོས་དད་དང་མཆོད་འབུལ་སོགས་ཀྱི་སྐོར་ནི་བརྗོད་ལས་འདས་སོ།།
མ་ཧཱ་བྷཱ་ར་ཏའི་དམག་གི་སྐོར་དང་ལེགས་ལྡན་གླུ་བོད་ཡིག་ནང་སླེབས་པ།
ལེགས་ལྡན་ནག་པོའི་གླུ་ཞེས་པའི་ཧིན་དྷུའི་བསྟན་བཅོས་འདི་རང་ཅག་བོད་དུའང་དུས་སྔ་མོ་ཞིག་ནས་ཚིགས་བཅད་རེ་ཟུང་དང་མཚན་བྱང་ཙམ་བྱུང་ཡོད་ཅིང་། ཕྱི་རོལ་པའི་བསྟན་བཅོས་ཡིན་པའི་ཆ་ནས་སྔ་རྒོལ་གྱི་ཚུལ་དུ་བླངས་ནས་དགག་བཞག་མཛད་པའི་ཚིག་མང་པོ་ཞིག་བོད་འགྱུར་འཕགས་བོད་མཁས་གྲུབ་ཀྱི་གཞུང་དག་ལས་འབྱུང་ཞིང་། བཀའ་འགྱུར་ཁྲོད་ཀྱི་མདོ་སྡེ་མང་པོར་མ་ཧཱ་བྷཱ་ར་ཏའི་གཏམ་རྒྱུད་ཀྱི་བྱུང་རབས་ཟ་ཟུར་མང་པོ་ཡོད།
བདག་ཅག་གི་སྟོན་པ་བཅོམ་ལྡན་འདས་འཇིག་རྟེན་དུ་སྐུ་བལྟམས་པའི་མཛད་པའི་སྐོར་བརྗོད་སྐབས། འཕགས་པ་རྒྱ་ཆེར་རོལ་མདོ་ལས། “ལ་ལ་ན་རེ། གྲོང་ཁྱེར་ཧསྟི་ན་པུ་ར་འདིའི་རྒྱལ་པོ་ནི་སྐྱ་བསེང་གི་བུའི་རིགས་ཀྱི་རྒྱུད་ལས་སྐྱེས་པ། དཔའ་ཞིང་རྟུལ་ཕོད་པ་དང་ལྡན་པ། ཡན་ལག་མཆོག་གི་གཟུགས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་གཞན་གྱི་སྡེ་འཇོམས་པ་སྟེ། རིགས་དེ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེ་ཡུམ་གྱི་ལྷུམས་སུ་འཇུག་པའི་གནས་ཀྱི་འོས་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ།། ལ་ལ་ན་རེ་དེ་ཡང་ཚུལ་དང་མཐུན་པ་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་སྐྱ་བསེང་གི་བུའི་རིགས་སུ་སྐྱེས་པ་དག་གིས་ནི་རིགས་ཀྱི་རྒྱུད་རྣམ་པར་འཁྲུགས་པར་བྱས་ཏེ། གཡུལ་ངོར་བརྟན་པ་ལ་ནི་ཆོས་ཀྱི་བུ་ཞེས་ཟེར། འཇིགས་སྡེ་ལ་ནི་རླུང་གི་བུ་ཞེས་ཟེར། སྲིད་སྒྲུབ་ལ་ནི་དབང་པོའི་བུ་ཞེས་ཟེར། རིགས་མེད་དང་ལྷར་བཅས་ལ་ནི་ཐ་སྐར་གྱི་བུ་ཞེས་ཟེར་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་རིགས་དེ་ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེ་ལྷུམས་སུ་འཇུག་པའི་གནས་ཀྱི་འོས་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ།། ” [3] ཞེས་པ་ལྟ་བུ།
སྤྱིར་མདོ་རྒྱུད་མང་པོར་མ་ཧཱ་བྷཱ་ར་ཏའི་སྐོར་དང་སྲིད་སྒྲུབ་སྤུན་མཆེད་ཀྱི་མིང་དང་བྱེད་ལས་སོགས་འཁོད་པ་མང་མོད། དཔེ་མཚོན་ཙམ་བཀོད་ན། <<དཔལ་དུས་ཀྱི་འཁོར་ལོའི་རྒྱུད་ཕྱི་མ་རྒྱུད་ཀྱི་སྙིང་པོ་ཞེས་བྱ་བ།>>ལས། “ འཇིགས་སྡེ་མེད་པས་སྐྱ་བསེང་བུ་རྣམས་ཤ་ཡི་དམ་ཚིག་ཅན་གྱི་བྲམ་ཟེའི་གཟུགས་ཀྱིས་བཅངས།། “ [4] ཞེས་འཇིགས་སྡེའི་མིང་དང་འབྲེལ་བ་སོགས་དང་། << བསྡུས་པའི་རྒྱུད་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་དུས་ཀྱི་འཁོར་ལོའི་འགྲེལ་བཤད་རྩ་བའི་རྒྱུད་ཀྱི་རྗེས་སུ་འཇུག་པ་སྟོང་ཕྲག་བཅུ་གཉིས་པ་དྲི་མ་མེད་པའི་འོད་ཅེས་བྱ་བ།>>ལས། “ མཐའ་དཀའ་རྣམ་པར་རྒྱལ་མིན་དེ།། འཇིགས་སྡེ་ཡིས་ནི་ཕྱེ་མར་བརླགས།། མཐའ་མོའི་སར་ནི་དཔུང་གནས་གང་།། སྲིད་སྒྲུབ་ལ་ནི་བསྣུན་འདོད་པ།། དེ་རྣམས་སྲིད་སྒྲུབ་མདའ་ཡིས་བསད།། “ [5] ཅེས་སོགས་དང་། མདོར་ན་སྲིད་སྒྲུབ་ཀྱི་ཤིང་རྟའི་དབྱིབས་བཤད་པའང་ཡོད་དེ། གོང་གི་གཞུང་དེ་ཉིད་ལས། “ སྲིད་སྒྲུབ་ཤིང་རྟ་ནི་དགའ་བའི་རིགས་ཏེ་གྲུབ་བཞིའོ།། “ ཞེས་པ་ལྟ་བུ་སྲིད་སྒྲུབ་སོགས་མ་ཧཱ་བྷཱ་ར་ཏའི་ནང་གི་མིའི་མིང་དང་བྱ་ལས་དང་འབྲེལ་བའི་སྐོར་བོད་ཡིག་ནང་སླེབས་པ་ཧ་ཅང་མང་ངོ་།།
ལེགས་ལྡན་གྱི་ཚིགས་བཅད་བོད་ཡིག་ནང་སླེབས་པ།
བཀའ་བསྟན་འགྱུར་ལས་མདོ་རྒྱུད་ཁྲོད་ལེགས་ལྡན་གླུའི་ཚིགས་བཅད་རེ་ཐོན་པ་ནི། ལོ་ཙཱ་བ་རིན་ཆེན་བཟང་པོས་བསྒྱུར་བའི་<<ཁྱད་པར་འཕགས་བསྟོད་ཀྱི་འགྲེལ་བ་>>ལས་ལེགས་ལྡན་གླུའི་ལེའུ་དང་པོའི་ཤོ་ལོ་ཀ་ལྔ་དང་ཕྱེད། ལེའུ་གཉིས་པའི་ཤོ་ལོ་ཀ་གསུམ་བཅས་ཡོད་པ་དང་། ལྷ་ལས་ཕུལ་དུ་བྱུང་བའི་བསྟོད་པའི་འགྲེལ་བ་ལས་ལེགས་ལྡན་གླུའི་ལེའུ་གཉིས་པའི་ཤོ་ལོ་ཀ་གཅིག་དང་། ལྔ་པའི་ཤོ་ལོ་ཀ་གཉིས། ལེའུ་བཅུ་པའི་ཤོ་ལོ་ཀ་བཞི་བཅས་བདག་གིས་རྙེད་ཅིང་། དེ་དག་གི་སྐོར་རེ་རེ་ནས་བདག་གི་རྩོམ་ཡིག་གཞན་དུ་བཤད་ཡོད་[6] པས་དེར་གཟིགས་འཚལ།
དེ་ནས་དུས་རབས་བཅུ་གཅིག་པའི་སྟོད་དུ་ནག་ཚོ་ལོ་ཙཱ་བས་བསྒྱུར་བའི་དབང་བསྐུར་བ་ངེས་པར་བསྟན་པ་ཞེས་པ། སྡེ་བསྟན་པོད ༥༡ ཁྲོད་བཞུགས་པ་དེ་ལས། “ ལེགས་ལྡན་གྱི་གླུ་ལས་ཀྱང་། དངོས་པོ་བདེན་པ་ཡོད་པ་ཡིན།། བདེན་དང་བརྫུན་པ་གཉིས་པ་སྤངས།། བདེན་དང་བརྫུན་གཉིས་སྤངས་ནས་སུ།། གང་ཞིག་སྤངས་པ་དེ་ཡང་སྤངས།།“[7] ཞེས་གསུངས་པ་ནི་ལེགས་ལྡན་གྱི་ལེའུ་གཉིས་པའི་ཚིགས་བཅད་ཡིན་ཞིང་། མཁས་དབང་དགེ་ཆོས་ཀྱི་འགྱུར་གྱི་ཁྲོད་དུའང་སླེབས་ཡོད། ཕྱག་ཆེན་རྒྱ་གཞུང་པོད་དང་པོར་ཡང་ཚིགས་བཅད་འདི་ག་རང་ལུངས་དྲངས་འདུག
ཡང་དབང་བསྐུར་པ་ངེས་པར་བསྟན་པའི་འགྲེལ་བ་ལས་ཀྱང་ “དངོས་པོ་བདེན་པ་ཡིན་མ་ཡིན། ” [8] ཞེས་ཚིག་རྐང་འདི་ཉིད་བསྐྱར་དུ་ལུང་དྲངས་ཡོད།
ཇོ་བོ་རྗེ་དཔལ་ལྡན་ཨ་ཏི་ཤའི་གསུང་པོད་དང་པོའི་ཁྲོད་དུའང་ལེགས་ལྡན་གྱི་ལེའུ་བཅུ་པའི་ཚིགས་བཅད་ཤོ་ལོ་ཀ་གསུམ་ཡོད་པ་ཝཱ་ར་ན་སའི་ཆེས་མཐོའི་གཙུག་ལག་སློབ་གཉེར་ཁང་ཆེན་མོའི་སྒྲ་སྒྱུར་སྡེ་ཚན་གྱི་འགན་འཛིན་ལོ་ཙཱ་བ་དང་འབུམ་རམས་པ་རྡོ་རྗེ་རབ་གླིང་ལགས་ཀྱིས་ཇོ་བོའི་གསུང་ལ་བསྐྱར་ཞིབ་གནང་བའི་དེབ་ཏུ་འཁོད་ཡོད་ཅིང་། ལོ་ཙཱ་བ་ཁོང་གིས་བདག་ལ་མཚམས་སྦྱོར་དང་འགྲེལ་བཤད། ཡིག་ཆ་མཁོ་སྤྲོད་བཅས་གནང་ཞིང་། དེའི་སྐོར་གཞན་དུ་བཤད་ཡོད།[9]
གོང་དུ་བཀོད་པའི་ལེགས་ལྡན་གྱི་ཚིགས་བཅད་དག་གི་སྐོར་ནི་ཡོངས་སུ་ཆེས་ཆེར་མ་གྲགས་པའི་སྐོར་དང་། རྒྱལ་ཁམས་པ་ཇོ་ནང་རྗེ་བཙུན་ཏཱ་ར་ན་ཐའི་གསུང་གི་ཁྲོད་དུ་ལེགས་ལྡན་གྱི་སྐོར་གསུངས་ཡོད་ཅིང་། དེ་ཡང་ཁོང་གིས་ལེགས་ལྡན་གླུའི་ལེའུ་གཉིས་འགྱུར་མྱོང་བ་དང་། དེ་ཡང་ཆེད་དུ་མ་ཡིན་པར་རྩེད་མོའི་ཚུལ་དུ་བསྒྱུར་བའི་སྐོར་གསུངས་ཡོད་མོད། ད་ལྟ་ཁོང་གི་གསུང་གི་ཁྲོད་དུ་ལེགས་ལྡན་གྱི་ལེའུ་གཉིས་དེ་རྙེད་དུ་མེད་ཅིང་། ཕལ་ཆེར་ཁོང་གིས་རྩེད་མོའི་ཚུལ་ནས་བསྒྱུར་རྗེས་སྟོར་བ་ཡིན་ནམ། ཡང་ན་ཕྱི་རོལ་པའི་བསྟན་བཅོས་ཡིན་པས་གསུང་འབུམ་ཁྲོད་དུ་མ་བཞུགས་པ་ཡིན་ནམ་ཆ་མ་འཚལ།
དེ་ཡང་ཇོ་ནང་པ་ཏཱ་ར་ནཱ་ཐའི་གསུང་འབུམ་ལས་(རྒྱལ་ཁམས་པ་ཏཱ་ར་ནཱ་ཐས་བདག་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་ཐར་ངེས་པར་བརྗོད་པའི་དེབ་གཏེར་ཤིན་ཏུ་ཞིབ་མོ་མ་བཅོས་ལྷུག་པའི་རྟོགས་བརྗོད་ཅེས་བྱ་བ་བཞུགས་སོ།།) ཞེས་པ་ལས། “ དགོས་པ་རང་མི་འདུག་ཀྱང་རྩེད་མོའི་ཚུལ་དུ་ལྷ་ཀྲྀཥྞའི་གསུང་ལེགས་ལྡན་གྱི་གླུ་ནས་ལེའུ་གཉིས་དང་། ” [10] ཞེས་དགོས་པ་རང་མི་འདུག་ཀྱང་ཟེར་བར་བརྟགས་ན་གལ་ཆེན་པོ་མིན་པར་དགོངས་ཡོད་ཅིང་། དེ་ལྟར་བསྒྱུར་རྗེས་མེ་ཆུ་སོགས་ལ་བསྐྱུར་ཡོད་ཀྱང་སྲིད་དོ།། ཡང་ཀུན་མཁྱེན་ཇོ་ནང་པ་ཏཱ་ར་ནཱ་ཐའི་(གཞན་སྟོང་དབུ་མའི་རྒྱན་)ལས་ཀྱང་། “སྙིང་པོའི་གླུ་ཆེ་ཆུང་དང་། ལེགས་ལྡན་གྱི་གླུ་དང་སྲིད་སྒྲུབ་ཀྱི་གླུ་དང་། ” ཞེས་ལེགས་ལྡན་གྱི་གླུའི་མཚན་བྱང་འབྱུང་།
ཡང་ཡིག་ཆ་ལ་ལར་ལོ་ཙཱ་བ་ཆེན་པོ་རིན་ཆེན་བཟང་པོས་ཀྱང་ལེགས་ལྡན་གྱི་གླུའི་འགྱུར་ཞིག་ཕྱག་དཔེ་ཁྲོད་ནས་རྙེད་པ་བཀླགས་ཏེ་ལེགས་ལྡན་གླུ་ཡིན་པ་མཁྱེན་ནས་ཆུར་བསྐྱུར་སྐོར་ཡང་གསལ།
གཞན་ཡང་དག་ཡིག་ཕྱོགས་བསྒྲིགས་མུ་ཏིག་ཚོམ་བུ་དང་། ཕྱག་ཆེན་རྒྱ་གཞུང་གླེགས་བམ་དང་པོ་སོགས་བོད་གཞུང་མང་པོར་ཡང་ལེགས་ལྡན་ཀྱི་ཚིགས་བཅད་ལུང་དྲངས་པ་མང་ཞིང་། རེ་རེ་ནས་བཤད་ཀྱིས་མི་ལངས་པ་དང་། ཀུན་མཁྱེན་འཇམ་དབྱངས་བཞད་པའི་ཀུན་མཐའི་རྣམ་བཤད་ཀུན་བཟང་ཞིང་གི་ཉི་མ་ལས་ཀྱང་། ” ཁྱབ་འཇུག་གིས་གླུའི་ཆོས་མང་པོ་སྨྲས་བས་གླུའི་ཆོས་དང་། ” ཞེས་པའི་གླུའི་ཆོས་ནི་ལེགས་ལྡན་གྱི་གླུ་སྟེ། ཁྱབ་འཇུག་གིས་གསུངས་པའི་དཔལ་ལེགས་ལྡན་ནག་པོའི་གླུ་འདི་ལ་བཤད་པ་དང་། ཡང་དེ་ཉིད་ལས། ” ཉི་མའི་ནང་ན་ཁྱབ་འཇུག་ང་།། སྐར་ནང་འོད་ལྡན་ཟླ་བ་དང་།། རླུང་དང་ང་ནི་འོད་ཟེར་ལྡན།། ལྷ་ནང་ང་ནི་ཉི་མ་ཡིན། ” ཞེས་པ་ནས་ ” རི་ཡི་ནང་ན་རི་རབ་ང་། ང་ནི་ཡི་གེའི་ནང་ན་ཨ། ” [11] སོགས་འགྱུར་མི་འདྲ་བའི་ལེགས་ལྡན་གྱི་གླུའི་ཚིགས་བཅད་འགའ་དྲངས་ཡོད་པ་ཞིབ་ཏུ་གཞན་ལས་བཤད་ཡོད།
ཐུའུ་བཀྭན་གྲུབ་མཐའ་ལས་ཀྱང་། “ ནོར་ལྷ་།། ཞེས་པ་ནས། ཁྱབ་འཇུག་གིས་གླུའི་ཆོས་མང་པོ་སྨྲ་བས་གླུའི་ཆོས་སྨྲ་བ་སྟེ། སློབ་དཔོན་སྣང་བྲལ་གྱིས་ནོར་ལྷ་ཡིན། གླུར་བླངས་གསང་བ་ཨོྃ་ཞེས་བྱ།། ཞེས་སོ།། ” ཞེས་སོགས་ཁུངས་དང་ལུང་གྲངས་ཀྱིས་མི་ལངས་པར་འདུག་པས་འདྲེན་པའི་ངལ་བ་མི་བྱེད།
དེས་ན། གོང་ཞུས་ལྟར། རང་རེའི་བོད་ཀྱི་མཁས་པ་སྔ་མ་དག་གི་ཁྲོད་དུའང་དཔལ་ལེགས་ལྡན་ནག་པོའི་གླུའི་བསྟན་བཅོས་འདི་ལ་ཐུགས་སྣང་གནང་མཁན་མང་དུ་བྱུང་མྱོང་འདུག་པ་མ་ཟད། ལེའུ་རེ་གཉིས་བསྒྱུར་འདུག་པའང་ཇོ་ནང་ཏཱ་ར་ནཱ་ཐས་གསུངས་པ་ལྟར། ཁོང་གིས་ལེགས་ལྡན་ནག་ལོའི་གླུ་ལས་ལེའུ་གཉིས་མ་གཏོགས་མ་བསྒྱུར་བར་སྣང་མོད། འོན་ཀྱང་ཁོང་གིས་བསྒྱུར་མྱོང་བའི་དཔལ་ལེགས་ལྡན་ནག་པོའི་གླུ་ལེའུ་དེ་གཉིས་ཀ་ལེའུ་བཅོ་བརྒྱད་ཡོད་པ་ལས་ལེའུ་གང་གཉིས་ཡིན་པ་མི་ཤེས་ལ། ཁོང་གིས་བསྒྱུར་མྱོང་བའི་ལེའུ་དེ་གཉིས་ཀ་དེང་སང་ཇོ་ནང་ཏཱ་ར་ནཱ་ཐའི་གསུང་འབུམ་ཁྲོད་ནས་མི་རྙེད་དོ།།
ད་ནི་དུས་རབས་ཉི་ཤུ་བའི་ནང་གི་བོད་ཀྱི་མཁས་པ་དང་ལོ་ཙཱ་བ་མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་ལགས་ཀྱིས་དཔལ་ལེགས་ལྡན་ནག་པོའི་གླུའི་བསྟན་བཅོས་འདི་ཆ་ཚང་བར་བསྒྱུར་གནང་གྲུབ་པ་ཡིན་མོད། དེང་སང་རང་རེ་ལ་ལེའུ་འགའ་རེ་ལས་མཇལ་དུ་མི་སྣང་ཞིང་། ཐ་ན་ཁོང་གིས་བསྟན་བཅོས་འདི་ཆ་ཚང་བར་འགྱུར་ཡོད་མེད་ཀྱི་ཐད་ལ་ཡང་མཁས་པ་དག་ཞལ་མི་མཐུན།
ཡིན་ནའང་། མཁས་དབང་དམ་པ་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་ཁོང་རང་ཉིད་ཀྱི་གསུང་ན། བསྟན་བཅོས་འདི་ཆ་ཚང་བར་བསྒྱུར་གྲུབ་པ་མ་ཟད། འགྲན་ཟླ་མེད་པ་ཞིག་བསྒྱུར་གནང་ཡོད་སྐོར་ཁོང་གི་གསུང་རྩོམ་རྣམས་ཀྱི་ཁྲོད་ནས་མཆོག་ཏུ་གྱུར་བ་<<རྒྱ་དཔེ་དུ་མའི་ཚིགས་བཅད་ཕྱོགས་བསྡུས་བྱས་པ་ལེགས་སྦྱར་བང་མཛོད་>> (ནམ་རྒྱུན་ལེགས་སྦྱར་བང་མཛོད་ཟེར) ཀྱི་མཇུག་ཏུ། “ ཕྲན་རང་ནས་མ་བཅོལ་ཁུར་བླངས་ཀྱི་ལུགས་སུ་བྱས་ཏེ། ཀླུའི་(གླུའི་)ལེའུ་བཅོ་བརྒྱད་པོ་ཐམས་ཅད་འགྲན་ཟླ་མེད་པ་ཞིག་བསྒྱུར་ཟིན་ཏེ་འོན་ཀྱང་དཔེ་འདི་བོད་ཀྱི་མཁས་པ་ཚོའི་སྤྱན་ལམ་དུ་འགྲིམ་པའི་དུས་ཞིག་ཤིན་ཏུ་འབྱུང་དཀའ་བར་མངོན། ” [12] ཞེས་ཆ་ཚང་བ་བསྒྱུར་བ་མ་ཟད། འགྲན་ཟླ་མེད་པ་ཞིག་བསྒྱུར་ཡོད་པ་ཁོང་གིས་གསུངས་ཡོད་མོད། ཡིད་ཤིན་ཏུ་ནས་ཕངས་པ་ཞིག་ལ། དེང་སང་དགེ་ཆོས་ཀྱིས་བསྒྱུར་བའི་དཔལ་ལེགས་ལྡན་ནག་པོའི་གླུའི་ལེའུ་གཉིས་པ་དང་གསུམ་པ། བཞི་བ། བཅུ་གཉིས་པ་བཅས་ལེའུ་བཞི་[13] མ་གཏོགས་གཞན་ཆ་ཚང་བ་བོར་བརླག་ཏུ་ཕྱིན་པའམ་གང་ལྟར་ད་སྔ་བོད་ཀྱི་མཁས་བླུན་ཀུན་གྱི་སྤྱན་ལམ་དུ་མ་མངོན་པ་ནི། མཁས་དབང་ཁོང་གིས་ཀྱང་སྔ་མོ་ནས་མཁྱེན་ཡོད་པ་ཡིན་ནམ་སྙམ་སྟེ། “ བོད་སྐྱོང་བསྟན་མ་རྣམས་ཀྱིས་འདི་འདྲའི་ལས་ལ་འཁུ་ལྡོག་བྱེད་ཟེར་ནས་ཞེད་སྐྲག་སློང་པ་ཡང་འདུག་སྟེ། དྲུག་སྡེ་དག་གིས་གང་བསམ་པ་བཅུ་གཉིས་སྡེ་རྣམས་ཀྱིས་ལེགས་པར་གོ་བས་ཐུགས་ནང་ཤིན་ཏུ་གཤིན་པར་འོས་མཆི། ” [14] ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར། བོད་སྐྱོང་བསྟན་མ་རྣམས་ཀྱིས་སམ་ཡང་ན་སྐབས་དེའི་སྐུ་དྲག་མི་དྲག་གམ། ཡང་ཉེ་གནས་འབྲེལ་ཡོད་དག་གིས་ཕངས་མེད་དུ་སྙིགས་དོང་དུ་བསྐྱུར་བ་ཡིན་ནམ། ཡང་ན་ད་དུང་ཧ་ཅང་སྦས་པའི་ཚུལ་གྱིས་ཉར་ཡོད་ཀྱང་སྲིད།
ཆེས་དགའ་འོས་པ་ཞིག་ནི་མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་ཁོ་རང་རྒྱ་གར་ནས་བོད་དུ་ཕྱིར་ལོག་མ་ཕེབས་གོང་རྒྱ་གར་རྡོ་རྗེ་གླིང་དུ་དཔལ་ལེགས་ལྡན་ནག་པོའི་གླུའི་ལེའུ་བཅུ་གཉིས་པ་<<དད་པའི་རྣལ་འབྱོར་>> དེ་ཉིད་དེབ་ཆུང་ཞིག་ཏུ་དཔར་སྐྲུན་གནང་ཐུབ་འདུག་[15] པ་དང་། དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་ཁོང་རང་གིས་ཆེད་དུ་བསྒྱུར་གནང་བའི་དཔལ་ལེགས་ལྡན་ནག་པོའི་གླུའི་ལེའུ་བཅུ་གཉིས་པ་དེ་དེང་རབས་དེབ་གཟུགས་སུ་དཔར་སྐྲུན་བྱས་པ་མཇལ་ཐུབ་པ་བྱུང་བ་ནི། ཁོང་གི་ཐུགས་རབ་ཏུ་དགྱེས་ཡོད་པར་ངེས་ཤིང་། བདག་གིས་ཀྱང་དེབ་དེར་མཇལ་བཞིན་དགའ་སྤྲོ་གནོན་མི་ཐུབ་པ་ཞིག་སྐྱེས་བྱུང་།
གོང་ཞུས་ལྟར། མཁས་དབང་དགེ་ཆོས་ལགས་ཀྱིས་སྒྱུར་སྒྲིག་གནང་བའི་ལེགས་སྦྱར་བང་མཛོད་དུའང་ལེགས་ལྡན་གྱི་ཤོ་ལོ་ཀ་དོན་དགུ་ཙམ་ཡོད་ཅིང་། དེ་རྣམས་ནི་ལེའུ་མི་འདྲ་མང་པོ་ལས་ཕྱོགས་བསྡུས་སུ་བཀོད་འདུག་ཅིང་། དེ་ནི་ལེགས་ལྡན་ནག་པོའི་གླུའི་དོན་བསྡུས་རྩོམ་སྟངས་རྒྱ་གར་ལ་ཡོད་པ་ལྟར་བཀོད་པ་ཞིག་ཡིན་ངེས་ཏེ། གཞན་ལེའུ་མི་འདྲ་བ་མང་པོ་ནས་ཚིགས་བཅད་འགའ་རེ་བསྡུས་ཏེ་བཀོད་པའི་རྒྱུ་མཚན་མི་རྙེད་ཅིང་། ལེགས་སྦྱར་བང་མཛོད་དུ་བཀོད་པའི་ཚིགས་བཅད་རྣམས་ནི་དོན་གྱིས་ནག་པོའི་གླུ་འདིའི་ཚིག་ཉུང་དོན་འདུས་ཀྱི་ཚུལ་དུ་བཀོད་སྟངས་སམ་རྩོམ་སྟངས་ཤིག་ཡིན་ལ། རྒྱ་གར་གྱི་མཁས་པའི་གསུང་ན་འདི་ལྟར་བསྡུས་དོན་བཀོད་པ་ཧ་ཅང་མང་བ་མ་ཟད། ལེགས་སྦྱར་བང་མཛོད་དུ་བསྡུས་པའི་ཚིགས་བཅད་རྣམས་ཀྱང་རྒྱ་གར་མཁས་པའི་བསྡུས་དོན་བཀོད་པ་དང་གཅིག་མཚུངས་ལྟར་ཡོད་པ་སོགས་གཞན་ནས་འཆད།
བདག་གིས་ཀྱང་གཙུག་ལག་སློབ་ཆེན་འདིར་ཐོག་མར་ཡོང་སྐབས། དཔལ་ལེགས་ལྡན་གྱི་གླུའི་བསྟན་བཅོས་འདིའི་འགྱུར་འཕྲོའམ་ལག་ཏུ་མ་སོན་པའི་ལེའུ་ལྷག་མ་བཅུ་བཞི་རྣམས་འགྱུར་ཐུབ་ན་ཡང་ཡང་བསམ་བཞིན་པའི་མུར་ཡོད་ལ། ༢༠༡༢ ལོར་ཚིག་བཅད་ཤོ་ལོ་ཀ་རེ་གཉིས་ཚོད་ལྟའི་ཚུལ་དུ་བསྒྱུར་བ་ནས་ད་བར་སློབ་གཉེར་གྱི་ཞོར་ནས་ལེའུ་འགའ་བསྒྱུར་གྲུབ་ཟིན་པ་དང་། འགྱུར་ལྷག་མའི་ལེའུ་རྣམས་གང་མགྱོགས་སྒྱུར་བཞིན་པ་དང་། ནམ་ཞིག་རང་རེའི་བོད་ཡིག་ཀློག་མཁན་ཀུན་གྱི་སྤྱན་ལམ་དུ་མངོན་པར་འགྱུར་བའི་རེ་བ་རབ་ཏུ་ཆེ་ཞེས་ཞོར་འཕྲོས་སོ།།
དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་དང་དཔལ་ལེགས་ལྡན་ནག་པོའི་གླུའི་བོད་འགྱུར།
ཇོ་ནང་ཏཱ་ར་ནཱ་ཐས་རྩེད་མོའི་ཚུལ་དུ་ལེགས་ལྡན་གྱི་གླུའི་ལེའུ་གཉིས་བོད་བསྒྱུར་མྱོང་བ་དང་། མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱིས་ནི་དེ་ལྟར་རྩེད་མོའི་ཚུལ་དུ་མ་ཡིན་པར། ཕྱི་རོལ་པའི་གཞུང་ངམ་ཧིན་དྷུའི་ལྟ་གྲུབ་ཀྱི་གཞུང་ལུགས་གནད་ཆེ་དག་ཀྱང་རང་རེའི་བོད་སྐད་དུ་འགྱུར་དགོས་པའི་གལ་གནད་གཟིགས་ནས་ཁུར་དུ་བླངས་ཏེ་བསྒྱུར་བའང་ཁོང་གི་གསུང་རྩོམ་ལས། “ རང་རེ་བོད་ཀྱི་མཁས་པ་དག་ཀྱང་ཕྱི་རོལ་པའི་གཞུང་དངོས་སུ་བལྟ་བ་ཞིག་བྱུང་ན་ཅི་མ་རུང་སྙམ། དེ་མིན་ཕྲ་ས་ཉག་ས་བཙོག་ས་ཐམས་ཅད་ནན་གྱིས་བཙལ་ནས་ཕྱོགས་སྔར་དྲངས་པའི་གཞུང་དུམ་བུ་རྣམས་ལ་བལྟས་ནས། འདི་ལྟར་ཁས་ལེན་པའི་མུ་སྟེགས་དེ་ཅི་ལྟ་བུའི་གླེན་པ་ཞིག་ཡིན་ཨང་སྙམས་པ་ནི་ཤིན་ཏུ་ཡང་ཐལ་ཆེ། ཆག་ལ་ཁད་བྱས་ནས་བསྒྲིགས་ཏེ་བཞག་ཡོད་པའི་ཕྱོགས་སྔ་དེ་ཚོ་ལྷག་མེད་དུ་བཅག་པ་ལ། དཔའ་རྟགས་གང་ཡང་མི་འདུག མདོར་ན། ཆག་གྲུམ་ཆ་ཤས་ཆེད་དུ་བསལ་བ་ལ། །ཕྱོགས་སྔའི་འབེན་དུ་བཀོད་དེ་མཚོན་བསྣུན་པའི། །རང་སྡེའི་མཁས་པའི་དགྲ་ལྷ་དཔུང་བསྟོད་འདིས།། གཞན་སྡེའི་དཔའ་བོ་ད་དུང་བསད་པ་མིན། །བཟོད་པར་མཛད་དུ་གསོལ། ”[16] ཅེས་གསུངས་པ་ནི་ཐུགས་ཤིན་ཏུ་མད་པའི་གསུང་དང་། ད་དུང་འདི་ལས་གཞན་པའི་ནུབ་གླིང་པའི་གནའ་དེང་མཚན་ཉིད་རིག་པའི་བསམ་བློས་ཁོང་ལ་ཐེབས་པའི་ཤུགས་རྐྱེན་སྐོར་མང་པོ་ཞིག་དུས་ཚོད་བྱུང་ན་གཞན་དུ་འཆད་འདོད།
གཞན་ཡང་གངས་རིའི་མགོན་པོ་༧གོང་ས་སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གིས་ཀྱང་། ང་ཚོས་ཀྱང་ཕྱི་རོལ་པའི་སྐོར་དེ་ཚོ་ཕྱི་རོལ་པའི་གཞུང་རང་ལ་ལྟ་དགོས་ཀྱི་འདུག དེ་གལ་ཆེན་པོ་རེད། ཅེས་ཐེངས་འགར་གསུངས་པ་དྲན་ཞིང་། ༧གོང་ས་མཆོག་གི་གསུང་རྩོམ་ [17] ཁྲོད་དུའང་དཔལ་ལེགས་ལྡན་ནག་པོའི་གླུའི་ཚིགས་བཅད་འགའ་རེ་ལུང་འདྲེན་གནང་བ་ཡོད་ཅིང་། དེ་ཡང་བྱམས་བརྩེ་དང་སྙིང་རྗེའི་སྐོར་གསུང་སྐབས་ཡིན་ཞིང་། གནའ་བོའི་ཆོས་ལུགས་ཚང་མའི་ནང་དུ་བྱམས་བརྩེ་དང་སྙིང་རྗེ་ཡི་སྐོར་གསུང་གི་ཡོད་པའི་སྒྲུབ་བྱེད་དུ་བཀོད་གནང་འདུག འོན་ཀྱང་ཁོང་གིས་ལུང་འདྲེན་གནང་སྐབས་ནང་ལེའུ་སོ་སོའི་ནང་དོན་བརྗོད་པ་ལས་ལེགས་ལྡན་གླུའི་ཚིགས་བཅད་རང་ལུང་འདྲེན་གནང་མི་འདུག
མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱིས་འདི་ལྟར་དགོངས་བཞེད་རྒྱ་ཆེན་པོ་ཞིག་བཞེས་ཏེ་དཔལ་ལེགས་ལྡན་ནག་པོའི་གླུའི་བསྟན་བཅོས་འདི་བོད་བསྒྱུར་གནང་བ་ཡིན་མོད། གོང་ཞུས་ལྟར་རང་རེའི་བསོད་ནམས་ཆུང་བའམ་ཡང་ན་བོད་སྐྱོང་བསྟན་མའི་ཚོགས་ཀྱིས་ཧི་མ་ལ་ཡའི་རི་རྒྱུད་མཐོན་པོ་འདིའི་ནང་རོལ་དུ་ཕྱི་པའི་བསྟན་བཅོས་གྲགས་ཅན་འདི་ཡོང་གི་མ་བཅུག་པའང་ཡིན་སྲིད། འོན་ཏེ་དེང་སང་ཡི་ཤུའི་དམ་པའི་གསུང་རབ་བོད་འགྱུར་བྱས་པས་མ་ཚད་སློབ་གཉེར་དང་ཉམས་སུ་ལེན་མཁན་མང་ལ། ཁ་ཆེའི་གསུང་རབ་ཀོ་རན་ཡང་བོད་འགྱུར་བྱེད་བཞིན་ནམ་དུམ་བུ་རེ་ཡོད་ཚོད་འདུག་ལ། ནང་པའི་ཆོས་ཀྱི་ཨ་མྱེས་ཡང་མྱེས་སམ་ནང་པའི་ཆོས་ཀྱི་ལྟ་སྤྱོད་དང་རིང་དུ་མ་སོང་བའི་ཧིན་དྷུའི་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་ལྟ་གྲུབ་ཀྱི་དཔེ་མཆོག་སྟེ། “ མུ་སྟེགས་གྱི་ལྟ་བའི་གཞུང་དག་གི་ཁྲོད་ན་ལེགས་ལྡན་ནག་པོའི་གླུ་དེ་རབ་དང་ཕུལ་དུ་བྱེད་ཅིང་། ” [18] ཞེས་པ་ལྟར་རང་རེའི་བོད་སྐད་དུ་བསྒྱར་ཀྱང་ཕན་ལས་གནོད་མི་ཆེ་ཨང་སྙམ་མོད། འདི་ལྟར་བཤད་ཙམ་གྱིས་རྩོམ་ཡིག་འདི་དྲ་ངོས་སུ་སླེབས་མ་ཐག་དགག་སྒྲུབ་དང་དམོད་ཚིག་གི་ཆར་བ་འབབ་ངེས་མོད། མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་ལགས་ཀྱིས་ཀྱང་། “ མདོར་ན་ད་ལྟའི་རྒྱ་གར་གྱི་མུ་སྟེགས་རྣམས་ལ། སངས་རྒྱས་དང་ནང་པ་ལ་དགྲར་བྱེད་པ་སུ་ཡང་མེད་ཀྱི། གཞན་དུ་ན། དྲི་མེད་འོད་ལས་གསུངས་པ་ལྟར། རིག་བྱེད་ཆོས་ནི་ཕུ་བོ་དང་། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ནི་ནུ་བོར་བརྩི་ཞིང་ཕུ་ནུའི་ནང་འཁོན་ཕྲན་བུ་ཞིག་ཡོད་པ་ཡང་ཤད་ཀྱིས་སྦྱངས་ཏེ་ཁྱབ་འཇུག སངས་རྒྱས། ཞི་བ། ནག་པོ་སོགས་གྲལ་དུ་བསྒྲིགས་པའི་མདུན་ན། དོགས་པ་སོགས་ཅི་ཡང་མེད་པར་རྔ་ཟླུམ་འདྲ་བསྡུང་(བརྡུང་)སྟེ་ལེགས་སྦྱར་གྱི་བསྟོད་དབྱངས་སྣ་ཚོགས་གླུ་རུ་ལེན་ཞིང་དགའ་དགའ་ལྟར་ཡོད་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཤེས་པར་བྱའོ།།”[19] ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར། རང་རེའི་བོད་མི་དོ་སྣང་ཅན་ཚོར་རྒྱུས་ཙམ་སྟོན་ཆེད་དུ་དྲན་ནས་ཡི་གེར་བཏབ་པ་ཡིན།
ཡང་མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་དཔལ་ལེགས་ལྡན་ནག་པོའི་གླུའི་དུམ་བུ་ཤོ་ལོ་ཀ་བརྒྱད་ཅུ་ཙམ་ཞིག་ཁོང་གི་ལེགས་སྦྱར་བང་མཛོད་དུ་བཀོད་འདུག་མོད། དེ་ཀུན་ཀྱང་མ་ཡིག་ལ་ཐོད་གཏུག་རྒྱུ་ཞིག་འདུག་སྟེ། ཤོ་ལོ་ཀ་འགའ་རེའི་དབར་དུ་ཡིག་ཆུང་གི་འགྲེལ་བཤད་དང་ཚིགས་བཅད་འགའ་རེའི་མཚམས་སུ་“ སོགས་ནས་” ཞེས་ཡང་ཡང་བཀོད་པ་དང་། ཤོ་ལོ་ཀ་འགའ་རེའི་རྐང་པ་ཕྱེད་ཕྱི་མ་གཉིས་དང་། ཤོ་ལོ་ཀ་ཕྱི་མའི་རྐང་པ་ཕྱེད་སྔ་མ་གཅིག་ཏུའམ་བསྟར་མར་སྦྱར་ནས་བྲིས་འདུག་པས། ལེགས་ལྡན་གྱི་གླུ་ལ་རྒྱུས་དག་གིས་ཚིགས་བཅད་རྐང་པར་དབྱེ་ཚེ་ནོར་འཁྲུལ་ཆེན་པོ་འབྱུང་ངེས་སོགས་མང་ཞིང་། ཡང་བང་མཛོད་དུ་འཁོད་པའི་ཚིགས་བཅད་འགའ་རེ་ལེགས་སྦྱར་ནང་ཨང་གྲངས་བཀོད་ཡོད་པ་བོད་ཡིག་ནང་བསྒྱུར་མེད་པའང་འདུག་སྙམ་པ་རྗེས་སུ་ཞིབ་ཀྱིས་དཔྱད་འདོད།
མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱིས་དཔལ་ལེགས་ལྡན་ནག་པོའི་གླུའི་བསྟན་བཅོས་འདི་ཆ་ཚང་བར་བསྒྱུར་ཟིན་པ་ཁོང་གིས་ཞལ་གསལ་བོར་གནང་འདུག་པ་དང་། དཔལ་ལེགས་ལྡན་ནག་པོའི་གླུའི་ལེའུ་མ་འདྲ་བ་བཞིའི་འགྱུར་ཡིག་ཆ་ཚང་བར་ད་ལྟ་རང་རེའི་ལག་ཏུ་ཡོད་པ་དང་། ཡང་ལེགས་སྦྱར་བང་མཛོད་དུ་བཞུགས་པའི་ཤོ་ལོ་ཀ་རྣམས་ནི་ལེའུ་གཅིག་ཧྲིལ་གྱིས་བཀོད་པ་མ་ཡིན་པར་ལེའུ་རེ་རེའི་ནང་ནས་ཤོ་ལོ་ཀ་འགའ་རེ་བྱས་ཏེ་བཀོད་ཡོད་པ་སོགས་ལ་བསམས་ན། མཁས་དབང་དམ་པ་དགེ་ཆོས་ཁོང་གིས་ལེགས་སྦྱར་བང་མཛོད་ཀྱི་མ་ཡིག་ཏུ་འདི་ལྟར་ལེའུ་དག་གི་ཤོ་ལོ་ཀ་ཁ་འཕྲལ་ནས་བཀོད་པའམ། ཡང་ན་ལེགས་སྦྱར་བང་མཛོད་ཞུ་སྒྲིག་པ་མཁས་དབང་བཀའ་དྲིན་ཅན་ཧོར་ཁང་བསོད་ནམས་དཔལ་འབར་ལགས་ཀྱི་ཕྱག་ཏུ་སོན་པ་འདི་ག་རང་ལས་མེད་དམ། ཡང་ན། དགེ་ཆོས་ཁོང་གི་ཕྱག་བྲིས་ངོ་མ་ཡིན་པར་བཤད་པའི་ལག་བྲིས་ཁྲུ་གང་ཅན་དེ་ཡང་ཁོང་གི་ཕྱག་བྲིས་ངོ་མ་ཡིན་པར་བརྗོད་མཁན་འདུག་མོད།ལེགས་སྦྱར་བང་མཛོད་དཔར་མའི་དབུ་ཤོག་ཏུ། “ དཔེ་འདི་ཤིན་ཏུ་རྩ་ཆེ་བས་ཅིས་ཀྱང་སྟོར་བརླག་ཏུ་མ་སོང་བ་ཞིག་ཐུགས་ལ་འཛིན་པར་ཞུ། སྡེབ་༨༨ ཡོད། ཤོག་སྡེབ་༢༣ པ་དེ་བཀའ་རྒྱ་མ་ཞིག་ཡིན་པས་ཁྱབ་བདལ་དུ་མ་སོང་བ་དགོས། ” ཞེས་པར་བསམས་ན་མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་ཁོང་གིས་མཛད་པའི་ལེགས་སྦྱར་བང་མཛོད་འདི་ལ་ཤོག་ལྡེབ་མང་པོ་མེད་པར་སྣང་བས། ལག་བྲིས་མ་དེར་བསྐྱར་ཞིབ་གནང་དགོས་པར་སྙམ།
བསྟན་བཅོས་འདི་ལ་རྒྱ་གར་མི་མང་གིས་ལྟ་སྟངས།
དཔལ་ལེགས་ལྡན་ནག་པོའི་གླུ་ཞེས་པའི་བསྟན་བཅོས་འདི་ནི་ཧིན་དྷུའི་ལྟ་གྲུབ་ལས་བསྟན་བཅོས་གསུམ་གྱི་ཡ་གྱལ་གཙོ་བོ་ཞིག་ཡིན་ལ། རྒྱ་གར་གྱི་གནའ་དེང་མཁས་པ་མང་པོས། འདི་ལྟ་བུའི་བསྟན་བཅོས་ནི་སྔར་མ་བྱུང་ལ་ད་ལྟ་ཡང་མེད། ཕྱིས་སུའང་འབྱུར་བར་མི་འགྱུར་རོ་ཞེས་སྐད་གསེང་མཐོན་པས་བཤད་ཅིང་དཔེ་མང་པོ་བཀོད་ཡོད། དཔལ་ལེགས་ལྡན་ནག་པོའི་གླུ་ཞེས་པའི་བསྟན་བཅོས་འདི་ལ། སྤྱིར་ཤོ་ལོ་ཀ་བདུན་བརྒྱ་དང་འགྲེལ་བ་རྒྱས་བསྡུས་སྣ་ཚོགས། དཔེར་ན་བསྡུས་པ་ཤོག་ངོས་༣༢ ཅན་ལྟ་བུ། ༥༦ ཅན། ༡༢༢ ཅན། ༡༤༧ ཅན། སོགས་སྣ་ཚོགས་དང་། རྒྱས་པ་ནི་དུང་དཀར་ཚིག་མཛོད་ལྟ་བུ་པོད་ཆེན་པོ་སྟོད་སྨད་གཉིས་ལྟ་བུ་སོགས་སྣ་ཚོགས་ཡོད་། ལེགས་ལྡན་གྱི་གླུ་འདི་ནི་ཚིགས་བཅད་གཅིག་ཡིན་ན་དེས་དོན་རྫོགས་པ་ཞིག་སྟོན། གཉིས་དང་གསུམ་དང་བརྒྱ་དང་ཉིས་བརྒྱ། བདུན་བརྒྱ་ཚང་མས་སོ་སོར་དོན་ཡོངས་རྫོགས་སྟོན་པར་བཤད་ཅིང་། ཐེངས་གཅིག་དང་གཉིས་དང་གསུམ་སོགས་ཅི་ཙམ་ལན་མང་མཇལ་ན་དེ་ཙམ་དོན་གཏིང་ཟབ་ལ་རྒྱ་ཆེ་བ་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད་ཟེར།
ལྷ་ཁྱབ་འཇུག་ནག་པོ།
དཔལ་ལེགས་ལྡན་ནག་པོའི་གླུ་ཞེས་པ་འདི་ལ་ཁྱོན་ལེའུ་བཅོ་བརྒྱད་དང་ཚིགས་བཅད་བདུན་བརྒྱའི་བདག་ཉིད་ཅན་གྱི་བསྟན་བཅོས་གྲགས་ཅན་ཞིག་ཡིན། རང་རེའི་བོད་ཀྱི་མཁས་དབང་དམ་པ་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་ལགས་ཀྱིས་བསྟན་བཅོས་འདིའི་ལེའུ་བཅོ་བརྒྱད་པོ་ཆ་ཚང་པ་ལེགས་པར་བསྒྱུར་ཟིན་ནའང་། དེང་སང་རང་རེའི་མིག་ལམ་དུ་ཡོད་པ་ནི་ལེའུ་བཞི་ཁོ་ན་སྟེ། དེ་དག་ནི་ལེའུ་གཉིས་པ་དང་གསུམ་པ། བཞི་པ་དང་བཅུ་གཉིས་པ་བཅས་ལེའུ་བཞི་ལས་མངོན་རྒྱུ་མེད།
དཔལ་ལེགས་ལྡན་ནག་པོའི་གླུ་འདི་ཅི་ལྟ་བུ་ཞིག་ཡིན་པའི་སྐོར་གོང་ནས་ཞུས་ཟིན་ལ། འདིའི་ཐད་དུའང་མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་ལགས་ཀྱིས་ཀྱང་། “ མུ་སྟེགས་ཀྱི་ལྟ་བའི་གཞུང་དག་གི་ཁྲོད་ན་ལེགས་ལྡན་ནག་པོའི་གླུ་དེ་རབ་དང་ཕུད་དུ་བྱེད་ཅིང་། ཛོ་གི་དང་དགེ་སྦྱོང་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་དེའི་གླེགས་བམ་རེ་འབྲལ་མེད་དུ་འཆང་། ” གསུངས་པ་ལྟར་དང་། དཔལ་ལེགས་ལྡན་ནག་པོའམ་ཀྲིཥྞ་ནི་ཁྱབ་འཇུག་གི་འཇུག་པ་བཅུ་ནང་ཚན་བརྒྱད་པ་ལྷ་ཀྲིཥྞར་སྤྲུལ་ནས་ལྷ་མ་ཡིན་པ་མང་པོ་བསད་པའི་སྐོར་སོགས་གཞན་ནས་འཆད། འོ་ན་ཀྲིཥྞ་དེ་ལྷ་ཅི་ལྟ་བུ་ཞིག་ཡོད་དམ་ཟེར་ན་མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་ལགས་ཀྱིས་“ དེ་ཡང་ལེགས་ལྡན་ནག་པོ་དེ་ཇི་འདྲ་ཞིག་ཡོད་སྙམ་ན། ངེད་ཅག་གི་ལྷ་ཁང་ཤར་མ་འདིའི་ནང་ན་བཞུགས་པའི་རྡོ་སྐུ་འདི་ནི་སྤྲུལ་གཞིའི་གཟུགས་ཏེ། ཞལ་གཅིག ཕྱག་བཞི། སྐུ་མདོག་མཐིང་ནག་ཙནྡ་གྱི་བེང་དང་། ལྷ་ཁང་ལྷོ་ངོས་མའི་ནང་གི་ཤིང་སྐུ་འདི་ནི་སྤྲུལ་པའི་གཟུགས་ཏེ། གཞོན་ནུ་མཐིང་ཀ་གླིང་བུ་འབུད་ཅིང་། བ་ལང་འཚོ་བ་སྐྲ་སྤྱི་བོར་བཅིང་པའོ།། ”[20] ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་ཡིན་ནའང་། དེང་སང་རི་མོ་འདྲ་མིན་ཡོད་པ་ལས་སྐུ་མདོག་སྔོ་བསང་ངེ་བ་ལས་གཞན་མི་དང་གཅིག་པ་ཞལ་གཅིག་ཕྱག་གཉིས་པ། བ་ལང་མང་པོས་དཀྱིལ་དུ་གླིང་བུ་འབུད་ཅིང་ཞི་དུལ་ཅན་དུ་གནས་པ་སོགས་པར་རིས་འདྲ་མི་འདྲ་ཁྲི་འབུམ་དུ་མ་ཡོད་ཅིང་། གནའ་བོའི་ལྷ་ཁང་དག་ན་རྡོ་དང་བྲག་ལ་བརྐོས་པ། གསེར་ཟངས་དང་ཁྲོ་སོགས་ལ་རྒྱུ་བྱས་པ་སོགས་ཀྱང་རྒྱ་གར་ཡུལ་གང་སར་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད།
དཔལ་ལེགས་ལྡན་ནག་པོའི་ས་བཅད་དང་ལེའུའི་གྲངས་འབོར།
དཔལ་ལེགས་ལྡན་ནག་པོའི་གླུ་ལ་ལེའུ་བཅོ་བརྒྱད་དང་ཤོ་ལོ་ཀ་བདུན་བརྒྱ་ཡོད་པ་གོང་ནས་ཞུས་ཟིན་ལ། དེ་ཡང་ལེའུ་རེ་རེ་བྱས་ཏེ་ལེའུ་མཚན་བྱང་དང་དེ་དག་གི་དོན་ཅུང་ཟད་ཞུས་ན།
ལེའུ་དང་པོ། སྲིད་སྒྲུབ་ཀྱི་ཐེ་ཚོམ་དང་ཡིད་ཞུམ་པ། ལ་ཤོ་ལོ་ཀ ༤༧།
ལེའུ་གཉིས་པ། གྲངས་ཅན་རྣལ་འབྱོར། ཤོ་ལོ་ཀ ༧༢། མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་ལགས་ཀྱི་འགྱུར་ཆ་ཚང་ཡོད།
ལེའུ་གསུམ་པ། ལས་ཀྱི་རྣལ་འབྱོར། ལ་ཤོ་ལོ་ཀ ༤༣། མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་ལགས་ཀྱི་འགྱུར་ཆ་ཚང་ཡོད།
ལེའུ་བཞི་པ། ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རྣལ་འབྱོར། ལ་ཤོ་ལོ་ཀ ༤༢ མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་ལགས་ཀྱི་འགྱུར་ཆ་ཚང་ཡོད།
ལེའུ་ལྔ་པ། སྤོངས་པ་བསམ་གཏན། སྤོངས་པ་མངོན་སུམ། ལ་ཤོ་ལོ་ཀ ༢༩།
ལེའུ་དྲུག་པ། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་རྣལ་འབྱོར། ཤོ་ལོ་ཀ ༤༧།
ལེའུ་བདུན་པ། ཡེ་ཤེས་དང་ཉམས་རྟོགས། ལ་ཤོ་ལོ་ཀ ༣༠།
ལེའུ་བརྒྱད་པ། སྣང་སྲིད་འཕེལ་འགྱུར་གྱི་བརྒྱུད་རིམ། ལ་ཤོ་ལོ་ཀ ༢༨།
ལེའུ་དགུ་པ། གསང་བའི་རིག་པའི་རྣལ་འབྱོར། ལ་ཤོ་ལོ་ཀ ༣༤།
ལེའུ་བཅུ་པ། ལྷའི་མངོན་སུམ་གྱི་རྣལ་འབྱོར། ལ་ཤོ་ལོ་ཀ ༤༡།
ལེའུ་བཅུ་གཅིག་པ། གཟུགས་ཁམས་འཆར་སྣང་གི་རྣལ་འབྱོར། ལ་ཤོ་ལོ་ཀ་༥༥།
ལེའུ་བཅུ་གཉིས་པ། དད་པའི་རྣལ་འབྱོར། ལ་ཤོ་ལོ་ཀ ༢༠། མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་ལགས་ཀྱི་འགྱུར་ཆ་ཚང་ཡོད།
ལེའུ་བཅུ་གསུམ་པ། བདག་དང་བདག་མིན་གྱི་ཁྱད་པར། ལ་ཤོ་ལོ་ཀ ༣༤། ཡང་ན་༣༥།
ལེའུ་བཅུ་བཞི་པ། ཡོན་ཏན་གསུམ་གྱི་རིམ་པའི་རྣལ་འབྱོར། ལ་ཤོ་ལོ་ཀ ༢༧།
ལེའུ་བཅོ་ལྔ་པ། བདག་ཉིད་བླ་མེད་ཀྱི་རྣལ་འབྱོར། ལ་ཤོ་ལོ་ཀ ༢༠།
ལེའུ་བཅུ་དྲུག་པ། ལྷའི་རིམ་པའི་རྣལ་འབྱོར། ལ་ཤོ་ལོ་ཀ ༢༤།
ལེའུ་བཅུ་བདུན་པ། དད་པའི་རྣལ་འབྱོར། ལ་ཤོ་ལོ་ཀ
ལེའུ་བཅོ་བརྒྱད་པ། སྤོངས་པར་བརྟེན་ནས་ཐར་པའི་རྣལ་འབྱོར། ལ་ཤོ་ལོ་ཀ ༧༨། ཡང་ན་༧༩། བཅས་ཁྱོན་ཤོ་ལོ་ཀ་བདུན་བརྒྱར་འདོད་པ་དང་ཤོ་ལོ་ཀ་བདུན་བརྒྱ་ཞེ་ལྔར་འདོད་པ་བཅས་མི་འདྲ་བ་ཡོད།
དཔལ་ལེགས་ལྡན་ནག་པོའི་གླུ་སྐད་རིགས་གཞན་དུ་འགྱུར་བ།
དཔལ་ལེགས་ལྡན་ནག་པོའི་གླུའི་བསྟན་བཅོས་འདི་དེང་སྐབས་སྐད་རིགས་གཙོ་གྲས་གང་དག་གི་ནང་དུ་བཞུགས་ཡོད་པའི་སྐོར་མདོ་ཙམ་ཞུས་ན།
༡) དཔལ་ལེགས་ལྡན་ནག་པོའི་གླུའི་བསྟན་བཅོས་འདི་རྒྱ་གར་གྱི་ལེགས་སྦྱར་ལྷ་ཡི་ཡི་གེ་ཐོག་བཞུགས་ཡོད།
༢) ཡང་ལེགས་སྦྱར་གྱི་སྐད་རོད་མན་ཡི་གེ་འབྲི་ཚུལ་གྱི་ནང་དུ་བཞུགས་ཡོད།
༣) དབྱིན་འགྱུར་མ།
༤) འཇར་མན་ཡི་གེ།
༥) ཧྥ་རན་སིའི་ཡི་གེ།
༦) ཨེ་ཊ་ལའི་ཡི་གེ།
༧) ཕོར་ཆི་གྷལ་གྱི་ཡི་གེ།
༨) སི་པན་གྱི་ཡི་གེ།
༩) རྒྱ་ནག་གི་ཡི་གེ།
༡༠) འཇར་པན་གྱི་ཡི་གེ།
༡༡) རྒྱ་གར་ཧིན་དྷུའི་ཡི་གེ།
༡༢) བྷང་གྷ་ལའི་ཡི་གེ།
༡༣) ཨ་རབ་ཀྱི་ཡི་གེ།
༡༤) གྷི་རིག་གི་ཡི་གེ།
༡༥) ཨུ་རུ་སིའི་ཡི་གེ།
༡༦) སར་བྷེ་ཡིའི་ཡི་གེ།
༡༧) ཧེབྷརེའོ Hebrew 希伯来语 ཡི་གེ།
༡༨) ནེ་དྷར་ལན་ཊིའི་སྐད་དམ་དུ་ཆིའི་ dutch ཡི་གེ།
༡༩) རང་རེའི་བོད་སྐད་སོག་སསྐད་ཡིག་མང་པོའི་ནང་བསྒྱུར་ཡོད་ལ། ཡིག་རིགས་དེ་དག་གི་ནང་དུ་དུས་ནམ་ཞིག་ལ་མཁས་པ་དང་ལོ་ཙཱ་བ་སུ་དང་སུས་བསྒྱུར་བ་སོགས་བཤད་ཀྱིས་མི་ལངས།
དཔལ་ལེགས་ལྡན་ནག་པོའི་གླུའི་འགྲེལ་བ་དང་ཡང་འགྲེལ།
དཔལ་ལེགས་ལྡན་ནག་པོའི་གླུའི་བསྟན་བཅོས་འདི་ལ་རྒྱ་གར་གྱི་མཁས་པ་དང་ནུབ་གླིང་གི་མཁས་པ་སོགས་གནའ་དེང་གི་མཁས་པ་མང་པོས་འགྲེལ་བ་མང་པོ་མཛད་འདུག་པ་མ་ཟད། དུས་རབས་བརྒྱད་པ་ནས་ད་བར་དུ་རྒྱ་གར་གྱི་མཁས་པས་འགྲེལ་བ་མཛད་པ་གྲགས་ཆེ་བ་བཞི་བཅུ་ལྷག་བཞུགས། དེ་ལས་གཞན་པའི་ཚིག་འགྲེལ་དང་དོན་འགྲེལ་སྟོང་ཕྲག་མང་པོ་ཡོད་འདུག རང་རེར་མིང་དུ་གྲགས་པའི་བདག་ཉིད་ཆེན་པོ་མ་ཧཱ་གྷན་དྷེའི་འགྲེལ་བ་ནི་དོན་འགྲེལ་ཡིན་ལ། དེ་ཡང་ཁོང་རང་གི་ལག་ལེན་དང་མྱོང་བའི་ཐོག་ནས་འགྲེལ་བ་མཤད་པ་ཡིན་པས་གྲགས་ཆེ། ཡང་བསྟན་བཅོས་འདིའི་འགྲེལ་བ་ཡང་འགྲེལ་མང་པོར་བསྐྱར་ཞིབ་བྱས་པའི་དཔེ་དེབ་ཡང་ཧ་ཅང་མང་ལ། བསྟན་བཅོས་འདི་དང་བསྟན་བཅོས་གཞན་དག་གཉིས་དང་གསུམ་ལ་སོགས་ལ་དབྱེ་ཞིབ་དཔྱད་བསྡུར་བྱས་པའི་དཔེ་དེབ་ཀྱང་ཧ་མང་པོ་ཡོད་དོ།།
འདིར་འགྲེལ་བ་འགའི་མཚན་བྱང་འགོད་པ་ལ།
དང་པོ། རྒྱ་གར་གྱི་མཁས་པའི་འགྲེལ་བ་གྲགས་ཅན་འགའ།
Adi Sankara 2. Ananda giri 3. Daivajnaya pandita 4. Dhanapati 5. Hanumat 6. Madhusudana 7. Nilakantha 8. Sadananda 9. Sankarananda 10. Sridhara 11. Venkatanantha 12. Jnaneswara 13. Wamana pandita 14. Kesava kasmirin 15. Ramanuja 16. Madhwa 17. Jayathirtha 18. Raghavendra 19. Ranti deva 20. Yadava prakasa 21. Narayana
གཉིས་པ། ཀ་སྨིར་ཕྱོགས་ཀྱི་མཁས་པའི་འགྲེལ་བ་གྲགས་ཅན་འགའ།
Bhaskara 23. Abhinava gupta 24. Ananda vardhana 25. Rajanaka 26. Lasakaka 27. Ramakantha 28. Vasu gupta 29. Vallabha 30. Pususottama
གསུམ་པ། རྒྱ་གར་གྱི་དེང་རབས་མཁས་པའི་འགྲེལ་བ་གྲགས་ཅན་འགའ།
Bala Gangadhara Tilak 32. Mahatma Gandhi 33. Vinoba bhave 34. Bhakti Vedanta prabupada 35. Chidbhavananda swamiji 36. Swami Sivananda 37. Swami Chinmayananda 38. Sri Sathya Sai Baba 39. Paramahamsa Yogananda 40. Sarvapalli Radhakrishnan 41. V. S. Ghata 42. Ekanath Easwaran 43. Sri Aurobind
ནུབ་ཕྱོགས་ཀྱི་མཁས་པའི་འགྲེལ་བ་གྲགས་ཅན་འགའ།
- D. P. Gill 45.Senart 46. G. Thibaut 47. F. Edgerton 48. Jaeanne Fowler 49.
Swami Vivekananda ཡི་དོན་འགྲེལ་སོགས་དང་། T. G. Mainkar ལགས་ཀྱི་(དཔལ་ལེགས་ལྡན་ནག་པོའི་གླུའི་འགྲེལ་བ་རྣམས་ཀྱི་ཞིབ་བསྡུར་རིག་པ།) ལྟ་བུ། S.S. More ལགས་ཀྱི་(དཔལ་ལེགས་ལྡན་ནག་པོའི་གླུ་ལས་འགྲོ་བ་མིའི་ལས་ཀྱི་རྣམ་གཞག་) དང་། Geoffrey Parrinder ལགས་ཀྱི་(བདུད་རྩི་ཐིག་ལུང་དང་དཔལ་ལེགས་ལྡན་ནག་པོའི་གླུ། ཡེ་ཤུའི་དམ་པའི་གསུམ་རབ་བཅས་ཀྱི་ཞིབ་བསྡུར།) སོགས་འགྲེལ་བ་ཡང་འགྲེལ་དང་། ཞིབ་བསྡུར་ཞིབ་འཇུག་གི་གྲུབ་དོན་སོགས་དཔེ་དེབ་དང་རྩོམ་ཡིག་འབུམ་ཕྲག་ཡོད་ཅིང་། གོང་བཀོད་རྣམས་ནི་གལ་ཆེན་བ་འགའ་ཞིག་གོ།
མཇུག་བསྡུ་བ།
དེ་ལྟར་དཔལ་ལེགས་ལྡན་ནག་པོའི་གླུའི་བསྟན་བཅོས་འདི་ནང་དོན་གྱི་ཆ་ནས་ཕྱི་རོལ་རིག་བྱེད་མཐའ་པའི་བསྟན་བཅོས་ཤིག་ཡིན་ནའང་། ལེའུ་རེ་རེའི་ཚིགས་བཅད་མང་པོ་ཞིག་རང་རེའི་ནང་པའི་ཚིག་དོན་དང་ཧ་ཅང་འདྲ་བའང་འདུག་ཅིང་། ཕྱི་པའི་ལྷ་ཁང་མང་པོར་ཡང་ནང་པའི་མདོའམ་ཆོས་ཀྱི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་དང་། ལེགས་ལྡན་ནག་པའི་གླུའི་ཚིགས་བཅད་མང་པོ་རྡོ་ཀ་མ་རུའི་ལེབ་ཞང་ཆེན་པོའི་ངོས་སུ་དཀྱིལ་ཐིག་གི་གཡས་གཡོན་དུ་བརྐོས་འདུག་ཅིང་། རྩོམ་ཡིག་འདི་ནི་དེ་སྔོན་༢༠༡༧ ལོར་ཁ་བརྡ་དྲ་བར་སྤེལ་བ་དེར་བསྐྱར་བཅོས་ཅུང་ཟད་བྱས་པ་ཞིག་ཡིན་ཞིང་། [21] ཉེ་ཆར་ཤེས་ལྡན་པ་སྙན་བཟང་གཡུང་དྲུང་ཚེ་རིང་ལགས་ཀྱིས་བོད་ཀྱི་ཤེས་རིག་སྤྱི་དང་སྐད་ཡིག་རིག་གཞུང་སྲུང་སྐྱོབ་དང་མི་ཉམས་རྒྱུན་འཛིན་དར་སྤེལ་སོགས་ལ་གཟིགས་རྒྱང་རིང་པོས་[བོད་རིག་པ་] ཞེས་པའི་དྲ་རྒྱ་གསར་བཟོས་གནང་སྟེ། དཔྱད་རྩོམ་མམ་ཞིབ་འཇུག་རྩོམ་ཡིག་སྤུས་ལེགས་གང་མང་དྲ་ཐོག་ཏུ་སྤེལ་ཏེ་ཀློག་མཁན་ཁྲི་འབུམ་གྱི་ཡིད་སེམས་གསོས་ཡོད་པར་བསྔགས་བརྗོད་ཞུ་རྒྱུ་དང་། ཁོང་གིས་དྲ་རྒྱ་དབུ་འབྱེད་མ་གནང་གོང་ནས་གུས་པར་བུང་བ་གསེར་གཟིགས་ཀྱིས་རྩོམ་ཡིག་ཅིག་གིས་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་རོགས་ཞེས་བསྐུལ་གནང་བ་དང་། དྲ་རྒྱ་སྒོ་འབྱེད་གནང་རྗེས་ཀྱང་རེ་སྐུལ་གནང་བ་ལྟར། དེ་སྔའི་དྲ་རྩོམ་དེར་སྣོན་འཕྲི་བསྐྱར་བཅོས་དང་ཡིག་ཆའི་ཁུངས་ལུང་འགའ་རེ་བཀོད་དེ་བསྐུར་བ་ཡིན།
སྤྱིར་རང་ཉིད་ལེགས་ལྡན་ནག་པོའི་སྐོར་ལ་སློབ་གཉེར་བྱེད་མཁན་ཞིག་ཡིན་པའི་ཆ་ནས་ད་དུང་ཁ་གསལ་གོ་བདེའི་ངོ་སྤྲོད་ཅིག་བྱེད་ཐུབ་མེད་པ་ཤེས་མོད། དུས་ཚོད་ཀྱིས་མ་འདང་བ་དང་། ལེ་ལོར་གཡེང་ཆེ་བས་ད་རེས་འདི་ཙམ་ལས་མ་ལྕོགས་མོད། རྗེས་མར་མུ་མཐུད་ནས་འབད་བརྩོན་གང་ལེགས་བྱས་ཏེ་དཔལ་ལེགས་ལྡན་ནག་པོའི་གླུའི་སྐོར་ནས་རྩོམ་ཡིག་རེ་ཨེ་ཕྲིས་ལ་འབད་པ་བྱེད་འདོད་ཞུ།
བདག་གིས་རྩོམ་ཡིག་འདི་འབྲི་དུས་རྩོམ་ཡིག་ནང་དུ་བཀོད་པའི་ཡིག་ཆ་མང་ཆེ་བ་ལོ་དུ་མའི་སྔོན་ནས་བཀླགས་པ་དང་ཟིན་ཐོར་བཀོད་པ་དག་ཡིན་ལ། དེ་སྔོན་ཡིག་གཏགས་སྐབས་ཟུར་ལྟའི་ཡིག་ཆ་ཁག་ཅིག་གི་མཚན་བྱང་གཤམ་དུ་དྲངས་ཡོད།
བོད་ཡིག་གི་ཡིག་ཆ་འགའ།
༡) བསྟན་འགྱུར།
༢) ལྷ་ལས་ཕུལ་བྱུང་གི་བསྟོད་འགྲེལ།
༣) ཁྱད་པར་འཕགས་བསྟོད་ཀྱི་འགྲེལ་བ།
༤) མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ། དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ། བོད་ལྗོངས་བོད་ཡིག་དཔེ་རྙིང་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་ནས་བསྐྲུན། དེབ་གཉིས་པ།
༥) མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ། ལེགས་སྦྱར་བང་མཛོད།
༦) མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ། དཔལ་ལེགས་ལྡན་ནག་པོའི་གླུ། ལེའུ། ༢།༣།༤།༡༢། བདག་གི་དྲ་ཚིགས། ༼འཇོལ་མོའི་གྲེ་འགྱུར།༽ཞེས་པ་བདག་གི་ཟིན་བྲིས་སུ་ལེགས་ལྡན་ནག་པོའི་གླུའི་ལེའུ་བཞི་བཀོད་ཡོད།
༧) ལྕང་སྐྱ་རོལ་བའི་རྡོ་རྗེ། གྲུབ་མཐའ་ཐུབ་བསྟན་ལྷུན་པོའི་མཛེས་རྒྱན།
༨) ཀུན་མཁྱེན་འཇམ་དབྱངས་བཞད་པ། ཀུན་མཁྱེན་གྲུབ་མཐའ་ཆེན་མོ།
༩) ཇོ་ནང་ཏཱ་ར་ནཱ་ཐ། རྒྱལ་ཁམས་པ་ཏཱ་ར་ནཱ་ཐས་བདག་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་ཐར་ངེས་པར་བརྗོད་པའི་དེབ་གཏེར་ཤིན་ཏུ་ཞིབ་མོ་མ་བཅོས་ལྷུག་པའི་རྟོགས་བརྗོད་ཅེས་བྱ་བའི་སྨད་ཆ།
ཕྱི་ཡིག་གི་དཔེ་དེབ་གལ་ཆེན་འགའ།
- Mainkar, Comparative study of Commentaries on the Bhagavadgita
Sarvapalli Sri Radahkrishnan, The Bhagavadgita
Mahtama Gandhi, The Bhagavd Gita
Swami Chidbhavananda, The Bhagavd Gita
- More, Gita A Theory of Human action
Vinoba Bhave, Talks on the Gita
- Tilak, Shrimad Bhagavad-gita-rahasya
- Nandan and Nasir Ahmed M. Jangubhai, The comparative study between Hinduism and Buddhism
Mahadev Desai, The Gita according to Gandhi
Geoffrey Parrinder, Upanishads Gita and Bible
- Durrany, Man in the Bhagavadgita
Hiriyanna, Outlines of Indian Philosophy
Chandradhar Sharma, A Critical Survery of Indian Philosophy
དགེ་ལེགས་འབྱུང་བར་སྨོན་ཏོ།།
ཕྱི་ལོ་ཟླ་ཚེས་བཟང་པོར་ཕུལ། ༢༠༡༧།༡༡།༠༡། ༢༠༢༡།༠༨།༠༣ ཉིན་བསྐྱར་བཅོས་གྲུབ།
དཔྱད་ཡིག་དང་ཞབས་མཆན།
[1] ལེགས་ལྡན་ནག་པོའི་གླུ་ཚིགས་བཅད་རྣམས་ཀྱིས་གཡུལ་ལ་ཞུགས་དགོས་པ་དང་། གཡུལ་ནི་རྒྱལ་རིགས་ཀྱི་ལས་ཡིན་པ། ལས་དང་བྲལ་ན་དེ་བས་ཉེས་པ་མེད་ཅིང་། མི་སུ་ཞིག་རང་གི་ལས་གང་ཡིན་པ་དེར་ལྷག་བསམ་ཟོལ་མེད་ཀྱིས་ཞུགས་དགོས་པ། དེ་ཡང་ལས་འདི་བྱས་ན་ང་ལ་འབྲས་བུ་འདི་འདྲ་ཞིག་འབྱུང་བ་དང་། འདི་འདྲ་ཞིག་འཐོབ་དགོས་ཀྱི་རེད་སོགས་འབྲས་བུ་ཅི་འབྱུང་ལ་རེ་བ་མི་བྱེད་པར། ལས་ལ་འཇུག་པ་ཁོ་ནའི་སེམས་ཀྱིས་རང་གི་ལས་གང་ཡིན་པ་དེ་བྱེད་དགོས་པར་སྐུལ་བ་དེ་ཆོས་འདིའི་བསྟན་དོན་སྙིང་པོ་ཡིན།
[2] ལེགས་ལྡན་གླུ་ལེའུ་བཅོ་བརྒྱད་པའི་ཤཽལ་ཀ་ ཨང་༧༥ པ། རྩོམ་པ་པོས་བསྒྱུར།
[3] Adarsha ཨ་དར་ཤ། བཀའ་བསྟན་དྲ་མཛོད། འཕགས་པ་རྒྱ་ཆེར་རོལ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་མདོ། ཤོག་ངོས། 41.15b
[4] Adarsha ཨ་དར་ཤ། བཀའ་བསྟན་དྲ་མཛོད། དཔལ་དུས་ཀྱི་འཁོར་ལོའི་རྒྱུད་ཕྱི་མ་རྒྱུད་ཀྱི་སྙིང་པོ་ཞེས་བྱ་བ། ཤོག་ངོས། 84.155a
[5] Adarsha ཨ་དར་ཤ། བཀའ་བསྟན་དྲ་མཛོད། བསྡུས་པའི་རྒྱུད་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་དུས་ཀྱི་འཁོར་ལོའི་འགྲེལ་བཤད་རྩ་བའི་རྒྱུད་ཀྱི་རྗེས་སུ་འཇུག་པ་སྟོང་ཕྲག་བཅུ་གཉིས་པ་དྲི་མ་མེད་པའི་འོད་ཅེས་བྱ་བ། ཤོག་ངོས། 108e.86b {ཚིག་བཅད་འདི་ལེགས་ལྡན་གླུ་དང་འབྲེལ་བ་སོགས་འདིར་མང་བས་མི་གླེང་། }
[6] Lobsang Thapka (Chen Sogyam) The Bhagadgita’s Passage across the Himalaya བདག་གིས་རྩོམ་ཡིག་འདི་༢༠༡༩ ལོའི་ An International Seminar on “ Symbols In Indian Art and Culture: A Global Perspective” ཞེས་པའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་རིགས་གཞུང་ཚོགས་འདུའི་སྟེང་གཏམ་བཤད་བྱས་ཤིང་། གཏམ་བཤད་རྩོམ་ཡིག་རིག་གཞུང་དུས་དེབ་ SAMSKRTI SANDHANA An Internatilnal Refered Journal Vol- XXXII No.2 July-December 2019 སྟེང་ཤོག་ངོས་134 ནས་ 153 བར་བཀོད་ཡོད། རྩོམ་ཡིག་འདིར་བོད་ཡིག་ནང་ལེགས་ལྡན་གླུ་དང་འབྲེལ་བའི་བསྟན་བཅོས་འདིའི་མཚན་བྱང་མི་འདྲ་བ་ཁག་དང་ཚིགས་བཅད་འདྲ་མིན་བོད་འགྱུར་མདོ་རྒྱུད་གཞུང་དང་། བོད་ཀྱི་མཁས་པའི་གསུང་རྩོམ་གང་དག་གི་ཁྲོད་དུ་འབྱུང་བའི་སྐོར། དུས་རབས་ཉི་ཤུའི་ནང་མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱིས་སྒྱུར་བའི་སྐོར་སོགས་ཅུང་ཞིབ་ཏུ་བཤད་ཡོད་པས། ཐུགས་འདུན་ཅན་ཚོས་གོང་བཀོད་དེ་ལས་གཟིགས་འཚལ།
[7] མཻ་ཏྲི་པས་མཛད། ནག་ཚོ་ལོ་ཙཱ་བསྒྱུར། ཥེ་ཀ་ནིར་དེ་ཤ་ནཱ་མ། Shiksha-Nirdesanama བོད་སྐད་དུ། དབང་བསྐུར་ངེས་པར་བསྟན་པ་ཞེས་བྱ་བ། Tantra Volume 51, bstan ´gyur (dpe bsdur ma) ཤོག་ངོས་ P. 426 ལས་གསལ།
[8] སློབ་དཔོན་དགའ་བ་སྐྱོང་གིས་མཛད། ས་མནྟ་བྷ་དྲ་དང་ལོ་ཙཱ་བ་ཚུལ་ཁྲིམས་རྒྱལ་བས་བསྒྱུར། ཥེ་ཀ་ནིར་དེ་ཤ་པཉྩི་ཀཱ། བོད་སྐད་དུ། དབང་བསྐུར་བ་ངེས་པར་བསྟན་པའི་དཀའ་འགྲེལ། composited BY venerable acharya rahmaphala and translated By Acharya manibahdra and tsulkrim gyalpa (Tibetan 1011-1064) Tantra Volume 51, bstan ´gyur (dpe bsdur ma) P. 404
གོང་གི་དབང་བསྐུར་ངེས་བསྟན་དང་དེའི་དཀའ་འགྲེལ་གཉིས་ལ་ཝཱ་ར་ན་སའི་ཆེས་མཐོའི་གཙུག་ལག་སློབ་གཉེར་ཁང་ཆེན་མོའི་སྒྲ་སྒྱུར་སྡེ་ཚན་གྱི་ལོ་ཙཱ་བ་འཕྲིན་ལས་རམ ཤ་ཤི་ནི། ནི་གེ ལགས་ཀྱིས་ལེགས་སྦྱར་ནང་བསྐྱར་གསོ་གནང་བ་དེ་གའི་ཞིབ་འཇུག་དུས་དེབ་བྷཱི་ཞེས་པ་༢༠༡༦ ལོ། འདོན་ཐེངས་༥༦ པར་བཀོད་འདུག་པ་ལོ་ཙཱ་བ་ཁོང་གིས་ངོ་སྤྲོད་དང་དུས་དེབ་མཁོ་སྤྲོད་པར་བཀའ་དྲིན་ཆེ་ཞུ། འདིའི་སྐོར་བདག་གི་རྩོམ་ཡིག་ The Bhagadgita’s Passage across the Himalaya ཞེས་པར་ཞིབ་ཙམ་བཀོད་ཡོད།
[9] Lobsang Thapka (Chen Sogyam) SAMSKRTI SAMDHANA An International Referred Journal Vol. XXXII No 2. 2019 P. 138 ལས་གསལ།
[10] ཏཱ་ར་ན་ཐ། Ta ra na the´i sung ´bum (dpe bsdur ma ) Collected works of Taranatha Volumes II, P.55
krung go´i bod rig pa´i dpe skrun khang 1994-2008
[11] ཀུན་མཁྱེན་གྲུབ་མཐའ་འཕྲུལ་དེབ་མདུན་ཤོག་ལྗང་སྐྱ་ཅན་ཞིག དཔར་སྐྲུན་༢༠༠༩ ལོ་ཡིན་ནམ། ཤོག་ངོས་༡༢༠ དང་༡༢༡ ལས་གསལ།
[12] མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་ལེགས་སྦྱར་བང་མཛོད་ཕྱག་བྲིས་མའི་བོད་ཨང་ཤོག་ངོས་༦༥ སྲིབ་ནས་༦༦ ཉིན་དུ་གསལ།
[13] མདོ་སྨད་གསེར་རྟ་ནས་དཔར་སྐྲུན་བྱས་པའི་དགེ་ཆོས་གསུང་རྩོམ་པོད་ཆེན་པོ་གཉིས་ཅན་དེར་གོང་བཀོད་ལེའུ་བཞི་བཀོད་འདུག ༢༠༡༦ ལོ།
[14] མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་ལེགས་སྦྱར་བང་མཛོད་ཕྱག་བྲིས་མའི་བོད་ཨང་ཤོག་ངོས་༦༦ ཉིན་དུ་གསལ།
[15] འདི་སྐོར་དེ་སྔོན་༢༠༡༧ ལོར་བདག་གི་སྙན་བཟང་གཡུང་དྲུང་ཚེ་རིང་གི་ལེགས་ལྡན་ནག་པོའི་སྐོར་རྩོམ་ཡིག་ཅིག་ཁ་བརྡ་དྲ་རྒྱར་བཀོད་པའི་ཞབས་མཆན་དུ་བཀོད་མྱོང་ཞིང་། https://www.khabdha.org/?p=92002 དེའི་རྗེས་མི་མཐུད་ནས་རྩད་གཅོད་དང་ཞིབ་འཇུག་བྱས་མཐར་དེབ་ཆུང་དེ་བདག་ལ་རེག་བྱུང་།
[16] [16] མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་ལེགས་སྦྱར་བང་མཛོད་ཕྱག་བྲིས་མའི་བོད་ཨང་ཤོག་ངོས་༦༥ ཉིན་དུ་གསལ།
[17] The Dalai Lama; Towards The Ture Kinship Of Faiths. How the world’s religions can come together Great Britain in 2010 by Abacus. P. 54-55 ཚེ་རིང་ནོར་བུས་བསྒྱུར། དོན་དམ་པའི་ཆོས་ལུགས་མཛའ་འབྲེལ། བོད་ཀྱི་དཔེ་མཛོད་ཁང་། ༢༠༡༨ P. 76-77
[18] དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་ལེགས་སྦྱར་བང་མཛོད། ལག་བྲིས་མའི་མཇུག་ཤོག་བོད་ཨང་༦༥ སྲིབ་ཏུ། “ མུ་སྟེགས་གྱི་ལྟ་བའི་གཞུང་དག་གི་ཁྲོད་ན་ལེགས་ལྡན་ནག་པོའི་གླུ་དེ་རབ་དང་ཕུལ་དུ་བྱེད་ཅིང་། ཛོ་ཀི་དང་དགེ་སྦྱོང་ཐམས་དང་ཀྱིས་དེའི་གླེགས་བམ་རེ་འབྲལ་སྤངས་སུ་འཆང་། ” ཞེས་སོ། །
[19] མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ། རྒྱ་དཔེ་དུ་མའི་ཚིགས་བཅད་ཕྱོགས་བསྡུས་བྱས་པ་ལེགས་སྦྱར་བང་མཛོད་ཅེས་བྱ་བ་བཞུགས་སོ།། བོད་གཞུང་ཤེས་རིག་དཔར་ཁང་། ༡༩༩༦ ལོ། ཤོག་ངོས ༦༤ ལས་གསལ།
[20] མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ། རྒྱ་དཔེ་དུ་མའི་ཚིགས་བཅད་ཕྱོགས་བསྡུས་བྱས་པ་ལེགས་སྦྱར་བང་མཛོད་ཅེས་བྱ་བ་བཞུགས་སོ།། བོད་གཞུང་ཤེས་རིག་དཔར་ཁང་། ༡༩༩༦ ལོ། ཤོག་ངོས ༦༤ ལས་གསལ།
[21] དེ་སྔོན་རྩོམ་ནང་བཀོད་པའི་ལེགས་ལྡན་གླུའི་དབར་བཅུག་ཚིགས་བཅད་རྣམས་གལ་མི་ཆེ་བས་ཕྱིར་འཐེན་བྱས་ཡོད་ཅིང་། ལྟ་འདོད་ཅན་ཚོས་ཁོང་གི་གསུང་རྩོམ་དང་བདག་གི་དྲ་རྒྱ་(འཇོལ་མོའི་གྲེ་འགྱུར་) སོགས་ནས་གཟིགས་ཐུབ།
—–
རྗེ་བཙུན་ཏཱ་ར་ནཱ་ཐའི་གསུང་དེ་ཁོང་ཉིད་ཀྱིས་སྣང་མེད་བྱས་ནས་བོར་སོང་མ་ཡིན་པར། ཇོ་ནང་པ་ལ་ཕྱི་ནང་གཉིས་གའི་འཕོ་འགྱུར་མང་དག་ཅིག་བྱུང་སྐབས་གཞན་ཚོས་མེར་བསྲེགས་པ་ཡིན་ཤེས་ཆེ་སྙམ།