ལམ་ལྔའི་ཐ་སྙད་ཀྱི་འཕེལ་རིམ་སྐོར་གསར་དུ་དཔྱད་པ།

ནང་དོན་གནད་བསྡུས། དཔྱད་རྩོམ་འདིའི་ནང་དུ། བོད་ཀྱི་བཀའ་བསྟན་གཉིས་ལ་གཞི་བཅོལ་ནས་ནང་བསྟན་རིག་གཞུང་གི་ཁྲོད་ནས་གྲག་ཆེ་བའི་ལམ་བཞིའི་ཐ་སྙད་ཀྱི་འཕེལ་རིམ་དང་། ཚོགས་ལམ་གྱི་ཐ་སྙད་ནི་ཐེག་ཆེན་སེམས་ཙམ་པའི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ཐ་སྙད་ཅིག་ཡིན་ཚུལ་དང་། སྦྱོར་ལམ་གྱི་ཐ་སྙད་ནི་རྒྱ་གར་ནས་ཁྱབ་ཆེན་པོ་དང་། བོད་ཡུལ་ནས་ཁྱབ་ཆུང་བར་གྱུར་བའི་སྐོར་སོགས་གླེང་ཡོད།

གནད་ཚིག ལམ་ལྔ། མི་སློབ་པའི་ལམ། བསྒོམ་པའི་ལམ། མཐོང་བའི་ལམ། སྦྱོར་བའི་ལམ། ཚོགས་ཀྱི་ལམ།

གླེང་སློང་།

ནང་པའི་རིག་གཞུང་མང་པོའི་ནང་དུ་ད་ལྟ་ཡོངས་གྲགས་སུ་ཐར་བ་ཐོབ་བྱེད་ཀྱི་ལམ་ལྔ་ཞེས་བགྲང་བཞིན་པ་ནི། “ཚོགས་ལམ། སྦྱོར་ལམ།  མཐོང་ལམ། བསྒོམ་ལམ། མི་སློབ་པའི་ལམ་”སྟེ་ལམ་རྣམ་པ་ལྔ་པོ་འདི་དག་ཡིན་པ་ནི་ཚང་མས་ཤེས་གསལ་ལྟར་རེད་ལ།  དེ་དག་གི་ཐ་སྙད་ཀྱི་འཕེལ་རིམ་ཅུང་ཟད་ཅིག་གླེང་བ་ལ།  ཐོག་མར་ནང་པའི་སྡེ་སྣོད་སྔ་ཤོས་དག་གི་ནང་ནས་མགོ་བརྩམས་ཏེ་འཚོལ་དགོས་པ་ཞིག་ཡིན་པ་སྨྲོས་མ་དགོས་ན་ཡང་།  ལེགས་སྦྱར་གྱི་སྐད་སོགས་སྐད་རིགས་གཞན་པ་དག་ལ་རྒྱུས་ཆ་མེད་པའི་རང་ཉིད་ཀྱིས་བོད་ཡིག་གི་སྟེང་དུ་འགྱུར་བའི་ཡིག་ཆ་དག་ལས་འཚོལ་ཞིབ་ཀྱི་མགོ་རྩོམ་རྒྱུ་ལས་ཞིབ་འཇུག་གཏིང་ཟབ་པ་ཞིག་བྱེད་ཐབས་བྲལ་ནས་ཡོད།  ཡིན་ན་ཡང་། ཐེངས་འདིར་བོད་འགྱུར་གྱི་བཀའ་བསྟན[1]གཉིས་པོ་གཞིར་བཞག་དང་། དེ་ལས་ཀྱང་དེའི་ནང་དུ་བཞུགས་ཤིང་ཅུང་ཟད་སྔ་ཤོས་ཡིན་སྲིད་པའི་སྡེ་སྣོད་དག་ལས་མགོ་བརྩམས་ཏེ། སྔར་རྒྱས་སྤྲོས་བྱེད་མ་མྱོང་བའི་དཔྱད་གཞི་ཆུང་ཆུང་ཞིག་གི་མདུན་ནས་གླེང་སློང་ཅུང་ཟད་ཅིག་བྱེད་པར་འདོད་དེ། དེང་སང་བོད་ཀྱི་ནང་ཆོས་སྨྲ་བ་ཕལ་ཆེ་བ་ཞིག་གིས།  ལམ་ལྔའི་ཐ་སྙད་ཀྱི་འཕེལ་རིམ་དང་།  ནང་པའི་གྲུབ་མཐའ་སྨྲ་བ་བཞི་པོའི་ནང་ན་ལམ་ལྔའི་ཐ་སྙད་འདི་དག་འདོད་མིན་གྱི་ཁྱད་པར་ཡོད་མེད་སོགས་ལ་དོ་སྣང་གང་ཡང་བྱེད་ཀྱིན་མེད་པ་འདྲ་བས། དེའི་ཕྱིར་འདིར་དེའི་སྐོར་ནས་ཅུང་ཟད་ཅིག་གསལ་བཤད་བྱེད་པར་འདོད།

༡ ལམ་བཞིའི་འཕེལ་རིམ།

སྤྱིར་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྡེ་སྣོད་ལས་ཐེག་ཆེན་དང་ཐེག་དམན་ཞེས་སྙད་པའི་སྡེ་སྣོད་དེ་གཉིས་ཀྱི་ནང་ནས།  ཐེག་དམན་དུ་གཏོགས་པའི་སྡེ་སྣོད་དེ་དག་ཅུང་ཟད་སྔ་ཤོས་ཡིན་སྲིད་པ་སྟེ། དེང་སང་གི་སྐད་ཆ་ལྟར་བྱུང་བ་རིག་པའི་ངོས་ནས་གླེང་ན།  ཐེག་དམན་གྱི་སྡེ་སྣོད་ནས་རིམ་བཞིན་ཐེག་ཆེན་གྱི་སྡེ་སྣོད་དུ་འཕེལ་རྒྱས་སོང་བ་ལྟར་མངོན་པས། དེ་ལྟར་ན།  དེང་སང་བོད་ཀྱི་བཀའ་འགྱུར་གྱི་ནང་དུ་འདུལ་བ་གཞི་དང་འདུལ་བ་རྣམ་འབྱེད་སོགས་འདུལ་བའི་སྐོར་[2]གྱི་ཐེག་དམན་གྱི་མདོ་སྡེ་ཅུང་ཟད་མང་ན་ཡང་།  དེ་དག་གི་ནང་དུ་ནི་འཕགས་པའི་ལམ་ཞེས་པའི་ཐ་སྙད་ཙམ་ལས། ཚོགས་ལམ་དང་སྦྱོར་ལམ་གྱི་ཐ་སྙད་ལྟ་ཞོག།  ཐ་ན་མཐོང་བའི་ལམ་ཞེས་པའི་ཐ་སྙད་ཙམ་ཡང་ཐོན་མེད་པས།  འདིར་ཚོད་དཔག་ཅིག་བྱས་ན། འདུལ་བའི་གཞུང་དེ་དག་གི་ནང་དུ་ལམ་གྱི་སྐོར་ནས་སྐད་ཆ་གཏན་ནས་ལབ་མེད་པ་ཞིག་ནི་མིན་པ་ལ། སྐབས་དེར་ལམ་ལྔ་གང་རུང་གི་ཐ་སྙད་དར་ཁྱབ་ཏུ་ཕྱིན་ཡོད་ན། ལམ་ལྔའི་ནང་གི་གང་རུང་རེའི་ཐ་སྙད་ཅིག་སྨོས་རིགས་ན་ཡང་།  འདིར་ལམ་ལྔ་གང་གི་ཡང་ཐ་སྙད་སྨོས་མེད་པས་ན། འདུལ་བའི་གཞུང་དེ་དག་རྩོམ་པའི་སྐབས་སུ། དེང་སང་ཡོངས་གྲགས་སུ་འབོད་ཀྱིན་པའི་ལམ་ལྔ་པོའི་ཐ་སྙད་གཅིག་ཀྱང་བྱུང་མེད་པ་ལྟ་བུ་མིན་ནམ་སྙམ་པ་ཞིག་ཏུ་འདུག་གོ།  གལ་ཏེ་འདུལ་བ་ཕྲན་ཚེགས་སོགས་གཞུང་དེ་དག་ནི་འདུལ་བའི་ཆོས་སྐོར་ཡིན་པས།  དེའི་ནང་དུ་ལམ་ལྔ་སོགས་ཀྱི་ཐ་སྙད་འོང་དོན་ཆེར་མེད་དོ་སྙམ་ན།  འོ་ན།  བོད་ཀྱི་བཀའ་འགྱུར་གྱི་ནང་དུ།  ཐེག་དམན་འདུལ་བའི་ཆོས་སྐོར་ནི་ཅུང་ཟད་མང་པོ་བཞུགས་པ་ལས།   མངོན་པའི་ཆོས་སྐོར་བཞུགས་པ་ནི་ཤིན་ཏུ་ཉུང་ལ།  ངས་བསམ་ན། བོད་དུ་འགྱུར་བའི་ཐེག་དམན་མངོན་པའི་མདོ་སྡེ་གལ་ཆེ་བ་ཞིག་ངོས་འཛིན་དགོས་ན། དེང་སང་བསྟན་འགྱུར་གྱི་ནང་དུ་བཞུགས་ཤིང་། ཆོས་མངོན་པའི་མཛོད་ཀྱི་བཤད་[3]པའི་ནང་གི་མདོ་ཚིག་ཡོད་ཚད་གསལ་པོར་བཀོད་པའི་བསྟན་བཅོས་ཏེ། སློབ་དཔོན་ཞི་གནས་ལྷས་མཛད་པའི་ཆོས་མངོན་པའི་མཛོད་ཀྱི་འགྲེལ་བཤད་ཉེ་བར་མཁོ་བ་ཞེས་[4]བྱ་བའི་གཞུང་ཞིག་ཡོད་པ་དེ་ནི།  ཐེག་དམན་མངོན་པའི་མདོ་རུ་བརྩི་ཆོག་པའི་ཆེས་གལ་ཆེ་བའི་བསྟན་བཅོས་ཤིག་ཡིན་པ་འདྲ་སྟེ།  དེར་ང་ཚོས་ཐེག་དམན་པ་ཞེས་སྙད་བཞིན་པའི་བྱེ་བྲག་སྨྲ་བ་དང་མདོ་སྡེ་པ་སོགས་ཕལ་ཆེར་གྱིས་ཁས་ལེན་སྲིད་པའི་མདོ་ཚིག་མང་ཙམ་ཞིག་བཀོད་ནས་ཡོད།

ཡིན་ན་ཡང་། དེའི་ནང་དུ་ཡང་།   “དགྲ་བཅོམ་པ་ཟག་པ་ཟད་པ་ཀུན་ཤེས་པ་ལ་བརྟེན་པའི་མི་སློབ་པའི་ལམ་ནི་ཡན་ལག་བཅུ་པོ་འདི་དག་དང་ཡང་དག་པར་ལྡན་ནོ། །”ཞེས་མི་སློབ་པའི་ལམ་གྱི་ཐ་སྙད་ཅིག་དང་། “རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་རྐང་པ་བསྒོམ་པའི་ལམ་ཡང་བཤད་པར་བྱ་སྟེ།”ཞེས་བསྒོམ་པའི་ལམ་གྱི་ཐ་སྙད་ཙམ་ལས།   ཚོགས་ལམ་སོགས་ལམ་གཞན་གསུམ་གྱི་ཐ་སྙད་གང་ཡང་བྱུང་མེད།  དེ་དག་ལ་བལྟས་ན།   ལུང་ཕྲན་ཚེགས་སོགས་འདུལ་བའི་སྡེ་སྣོད་དེ་དག་བརྩམས་པའི་སྐབས་སུ།  ལམ་ལྔ་གང་གི་ཡང་ཐ་སྙད་མེད་པ་འམ་མ་མངོན་པ་དང་།  སློབ་དཔོན་ཞི་གནས་ལྷས་དྲངས་པའི་སྡེ་སྣོད་དག་གི་སྐབས་སུ།  མི་སློབ་པའི་ལམ་གྱི་ཐ་སྙད་བྱུང་བ་དང་། དེའི་ནང་དུ་བསྒོམ་པའི་ལམ་གྱི་ཐ་སྙད་ཀྱང་བྱུང་མོད།  འདིར་བྱུང་བའི་བསྒོམ་པའི་ལམ་གྱི་ཐ་སྙད་དེ་ནི།   ད་ལྟ་ནང་བཞིན་དུ་བདེན་པ་མཐོང་ཟིན་བསྒོམ་པའི་ལམ་ལ་འདོགས་པ་ཙམ་མིན་པར། སྤྱིར་ཏིང་ངེ་འཛིན་སོགས་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་རྐང་པ་བསྒོམ་པ་ཐུན་མོང་ལ་ཐ་སྙད་དེ་སྦྱོར་བཞིན་ཡོད་པ་འདྲ།   སྤྱིར་འདུལ་བ་ལུང་ཕྲན་ཚེགས་སོགས་དང་སློབ་དཔོན་ཞི་གནས་ལྷས་དྲངས་པའི་མདོ་དེ་གཉིས་ཀྱི་སྔ་ཤོས་གང་ཡིན་བཤད་ཁག་པོ་ཡིན་ན་ཡང་།  དེ་ལྟར་ཕྱོགས་གཞན་ཞིག་ནས་བསམ་བློ་བཏང་ན།  ཐ་སྙད་འདི་དག་ཐོན་མི་ཐོན་གྱི་སྒོ་ནས་མདོ་སྡེ་དེ་དག་ལས་གང་ཞིག་སྔ་ཤོས་ཡིན་མིན་གྱི་ཐག་གཅོད་ཅུང་ཟད་ཅིག་ཐུབ་ཀྱང་སྲིད།   དེའི་རྗེས་ཀྱི་བསྟན་བཅོས་ཚོའི་ནང་ནས་གལ་ཆེ་བ་ཞིག་ལ།   ཆོས་མངོན་པ་ཡེ་ཤེས་ལ་འཇུག་པ་[5]ཞེས་པ་དེ་ཡིན་ཞིང་།  འདི་ཡང་མདོ་གང་རུང་ཞིག་གི་འགྲེལ་བཤད་ལྟ་བུ་ཡིན་ན་ཡང་།  བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་རྣམས་ཀྱིས་གཞུང་འདི་ནི་མདོ་ནང་བཞིན་དུ་ཧ་ཅང་གལ་ཆེན་པོར་བརྩི་བཞིན་ཡོད་པ་དང་། འདི་ནི་ཕྱི་ལོ་མ་ཚུགས་པའི་གོང་རོལ་དུས་རབས་དང་པོའམ་གཉིས་པ་སྟེ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་འདས་ལོ་སུམ་བརྒྱ་ཙམ་ལ་བསྡུས་པར་གྲགས་པས།[6] ཧ་ཅང་སྔ་ཤོས་ཀྱི་གྲས་ཡིན་ལ།  དེའི་ནང་དུ་ཡང་།  “མི་སློབ་པའི་ལམ་ཤེས་པ་ནི།”ཞེས་མདོ་ལས་འབྱུང་བ་ནང་བཞིན་དུ་མི་སློབ་པའི་ལམ་གྱི་ཐ་སྙད་ཅིག་འབྱུང་བ་ཙམ་ལས།  ལམ་གཞན་གྱི་ཐ་སྙད་གང་ཡང་བྱུང་མེད།

དེ་བཞིན་དུ།  ཐེག་ཆེན་གྱི་སྡེ་སྣོད་སྔ་ཤོས་ཏེ་འཕགས་པ་བརྒྱད་སྟོང་པ་ལས་ཀྱང་འདི་དག་གི་ཐ་སྙད་མི་འབྱུང་བ་དང་།  འབུམ་ལས།  “དེས་བསྒོམ་པའི་ལམ་རབ་ཏུ་ཐོབ་ནས།”ཞེས་བསྒོམ་པའི་ལམ་གྱི་ཐ་སྙད་གསལ་པོར་འབྱུང་བ་དང་། གཞན་“སེམས་ཅན་འདི་དག་ནི་མཐོང་བའི་ལམ་གྱིས་བརྗོད་པ། འདི་དག་ནི་བསྲབས་པའི་སས་བརྗོད་པ། ”ཞེས་མཐོང་བའི་ལམ་གྱི་ཐ་སྙད་གཅིག་ཙམ་བཀོལ་སྤྱོད་བྱས་ནས་བྱུང་ཡོད་ཅིང་། དེ་དག་ལ་བལྟས་ན།  སྐབས་དེ་ཙམ་ཞིག་ལ་རིམ་བཞིན་མཐོང་བའི་ལམ་གྱི་ཐ་སྙད་འདི་བྱུང་བ་མིན་ནམ་སྙམ་པ་ཞིག་རེད་མོད།  མཐོང་ལམ་གྱི་ཐ་སྙད་འདི་དུས་ག་ཙམ་ནས་བྱུང་མིན་གྱི་སྐོར་ནས་གསལ་པོ་ཞིག་བརྗོད་པར་དཀའ།  དེའི་རྗེས་སུ། ཆོས་མངོན་པ་ཡེ་ཤེས་ལ་འཇུག་པའི་འགྲེལ་པ་བྱེ་བྲག་བཤད་མཛོད་ཆེན་པོའི་ན]་དུ།[7]  “འདི་ནི་སྦྱོར་བའི་ལམ་མོ། །”ཞེས་དང་། “དེ་ནས་མཐོང་བའི་ལམ། ”ཞེས་དང་། “བསྒོམ་པའི་ལམ་ན།”ཞེས་པ་སོགས། འདིའི་ནང་དུ། ཚོགས་ཀྱི་ལམ་མ་གཏོགས་པའི་ལམ་བཞི་ཆར་གྱི་ཐ་སྙད་བྱུང་ནས་ཡོད་པ་སྟེ། འདི་དག་ནི་ལམ་བཞིའི་རྣམ་བཞག་ཏུ་འཕེལ་རྒྱས་ཇི་ལྟར་སོང་བའི་རིམ་པ་རགས་རིམ་ཙམ་ཞིག་ཡིན་ཞིང་།  དེ་ལྟར་འཕེལ་རྒྱས་སུ་སོང་བའི་སྟོབས་ཀྱིས་ཕྱིས་སུ་ལམ་བཞི་པོ་འདི་དག་ནི་ཐེག་ཆེན་པ་དང་ཉན་ཐོས་སྡེ་བ་སོགས་ཚང་མས་ཁས་ལེན་པའི་གནས་བབས་ཤིག་ཀྱང་བྱུང་ཡོད་པར་འདུག་གོ།

༢ དམིགས་བསལ་ཚོགས་ལམ་གྱི་འཕེལ་རིམ།

 སྤྱིར་ཚོགས་ཀྱི་ལམ་གྱི་ཐ་སྙད་འདི་ནི་ཅུང་ཟད་དམིགས་བསལ་བ་ཞིག་སྟེ།  གོང་དུ་བཤད་པའི་བོད་འགྱུར་གྱི་བཀའ་དང་བསྟན་བཅོས་གཅིག་གི་ནང་དུ་ཡང་ཐ་སྙད་འདི་མི་འབྱུང་ལ། རྒྱ་ནག་གི་སྐད་ཐོག་ཏུ་འགྱུར་བའི་མངོན་པ་སྡེ་བདུན་གྱི་ནང་[8]དུ་ཡང་ཐ་སྙད་འདི་བྱུང་མི་འདུག།  ཐ་ན་ཆོས་མངོན་པ་མཛོད་ཀྱི་བཤད་པ་སོགས་མཛོད་རྩ་འགྲེལ་གང་གི་ནང་དུ་ཡང་ཚོགས་ཀྱི་ལམ་གྱི་ཐ་སྙད་འདི་འབྱུང་གིན་མེད་པས་ན། ངས་བསམ་ན། ཐ་སྙད་འདི་ནི་ཐེག་ཆེན་སེམས་ཙམ་པས་སྦྱར་བའི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ཐ་སྙད་ཅིག་ཡིན་པ་འདྲ་སྟེ།  དེ་ཡང་སློབ་དཔོན་ཐོགས་མེད་ (395-470)[9]ནས་བཟུང་སྟེ་བྱུང་བ་ཞིག་མིན་ནམ་སྙམ་པ་སྟེ།  ཁོང་གིས་མཛད་པའི་ཆོས་མངོན་པ་ཀུན་ལས་བཏུས་པ་[10]ལས། “ཡང་ལམ་རྣམ་པ་ལྔ་སྟེ། ཚོགས་ཀྱི་ལམ་དང་།”ཞེས་འབྱུང་བ་ཙམ་ལས། དེའི་སྔོན་དུ།  འཕགས་པ་ཀླུ་སྒྲུབ(150-250)[11]་ཀྱི་གཞུང་དང་སྐབས་དེ་དུས་ཀྱི་གཞུང་ཁུངས་ཐུབ་གང་ལས་ཀྱང་ཚོགས་ལམ་གྱི་ཐ་སྙད་འདི་མི་འབྱུང་ལ།  སློབ་དཔོན་ཐོགས་མེད་ཀྱི་སྔོན་དུ་བྱུང་བར་ཐེ་ཚོམ་མེད་པའི་འཕགས་པ་དགོངས་པ་ངེས་པར་འགྲེལ་བའི་མདོ་ལས་ཀྱང་ཚོགས་ཀྱི་ལམ་ཞེས་པའི་ཐ་སྙད་འདི་མི་འབྱུང་བར་འདུག་གོ།

དེར་མ་ཟད། འཕགས་པ་བྱམས་པས་མཛད་པར་གྲགས་པའི་བསྟན་བཅོས་མངོན་པར་རྟོགས་པའི་རྒྱན་སོགས་བྱམས་ཆོས་སྡེ་ལྔ་[12]ལས་ཀྱང་། ཚོགས་ཀྱི་ལམ་གྱི་ཐ་སྙད་མི་འབྱུང་ལ། དེ་དག་གི་ནང་དུ་ཚོགས་ཀྱི་ལམ་ཞེས་པའི་ཐ་སྙད་དེ་མ་བཀོལ་བར། དེའི་ཚབ་ལྟ་བུར་ཐར་པ་ཆ་མཐུན་སོགས་[13]ཀྱི་ཐ་སྙད་བཀོལ་ནས་བཤད་ཡོད་པ་དག་ལ་བལྟས་ན་ཡང་།  སློབ་དཔོན་ཐོགས་མེད་ཀྱི་ཡར་སྔོན་དུ་ཚོགས་ལམ་གྱི་ཐ་སྙད་འདི་མེད་པ་ལ་བསམ་བློ་གཏོང་ས་ཞིག་མེད་དམ་སྙམ་བཞིན་ཡོད།   ལར་ད་ལྟ་བསྟན་འགྱུར་དུ་བཞུགས་ཤིང་།  མཛད་བྱང་དུ་འཕགས་པ་ཉེ་བར་འཁོར་གྱི་བསྡུས་པར་གྲགས་པའི་སོ་སོར་ཐར་པའི་མདོའི་གཞུང་འགྲེལ་[14]ཞེས་པ་ཞིག་གི་ནང་དུ་ཚོགས་ཀྱི་ལམ་གྱི་ཐ་སྙད་འདི་གསལ་པོར་འབྱུང་ན་ཡང་།  ཕལ་ཆེར་གཞུང་དེ་ནི། སོར་མདོ་དང་འདུལ་བ་རྣམ་འབྱེད་སོགས་འདུལ་བའི་སྡེ་སྣོད་དུམ་བུ་བཞིའི་རྗེས་སུ་བྱུང་བར་མངོན་པས། དེ་འདྲའི་སྔ་ཤོས་ཤིག་མིན་པ་འདྲ་ལ་འཕགས་པ་ཉེ་བ་འཁོར་གྱིས་བསྡུས་པ་ཞིག་ཀྱང་མིན་པ་འདྲ་བས། ལམ་ལྔའི་ནང་ཚན་གྱི་ཚོགས་ཀྱི་ལམ་ཞེས་པ་འདི་ནི།   བྱེ་བྲག་སྨྲ་བ་སོགས་ཐེག་དམན་པ་རྣམས་ཀྱིས་སྔོན་ནས་འདོད་པ་ཞིག་ནི་མིན་པར་མཐོང་།  དེ་ལྟར་ཕྱིས་སུ་བྱེ་བྲག་སྨྲ་བ་འདུལ་བ་འཛིན་པ་སོགས་འགའ་ཞིག་གིས་ཚོགས་ཀྱི་ལམ་ཞེས་པའི་ཐ་སྙད་འདི་བཀོལ་སྤྱོད་གནང་ཡོད་སྲིད་མོད།  གང་ལྟར་ཆོས་མངོན་པ་མཛོད་ཀྱི་རྩ་བ་དང་དེའི་རྒྱ་འགྲེལ་རྣམས་ཀྱི་དུས་སྐབས་སུ་ཚོགས་ལམ་དུ་སྙད་པའི་ཐ་སྙད་ཅིག་ཁས་མི་ལེན་པར་འདུག་པས།  ཐ་སྙད་འདི་ནི་སྔོན་ནས་ཉན་ཐོས་པས་འདོད་པ་ཞིག་མིན་པར་ཐེག་ཆེན་སེམས་ཙམ་པས་སྦྱར་བའི་ཐ་སྙད་དམིགས་བསལ་བ་ཞིག་ཏུ་མཐོང་ངོ་། །

༣ དམིགས་བསལ་སྦྱོར་ལམ་གྱི་འཕེལ་རིམ།

 སྤྱིར་སྦྱོར་བའི་ལམ་ཞེས་པའི་ཐ་སྙད་འདི་ནི་བྱེ་བྲག་བཤད་མཛོད་ཆེན་མོའི་ནང་དུ་གསལ་བ་ལས།  དེའི་ཡར་སྔོན་དུ་ཐ་སྙད་འདི་བྱུང་ཡོད་པ་མ་མཐོང་ལ། བྱེ་བྲག་བཤད་མཛོད་ཆེན་མོའི་ནང་དུ་དེའི་ཐ་སྙད་རྒྱ་ཆེར་འབྱུང་བས[15]ན།  ཐ་སྙད་འདི་ནི་དེའི་སྔོན་ནས་རིམ་བཞིན་དར་བ་ཞིག་མིན་ནམ་སྙམ་པ་འདུག་ལ།  གང་ལྟར་བསྟན་བཅོས་ཆེན་པོ་དེའི་ནང་དུ་སྦྱོར་བའི་ལམ་གྱི་ཐ་སྙད་འདི་བྱུང་ཡོད་ན་ཡང་། དེ་ནི་མཐོང་བའི་ལམ་དང་བསྒོམ་པའི་ལམ་སོགས་དང་མཉམ་དུ་བགྲང་ནས་ལམ་ལྔ་ཞེས་བརྩི་རྒྱུ་ཞིག་མིན་པར། བར་ཆད་མེད་པའི་ལམ་དང་། རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་ལམ་དང་།  ཁྱད་པར་གྱི་ལམ་གསུམ་ཞེས་ལམ་གྱི་དབྱེ་ཆོས་འདི་དག་དང་མཉམ་དུ་བགྲང་རྒྱུ་ཞིག་ཡིན་པ་སྟེ།  དེ་ལས།“སྦྱོར་བའི་ལམ་དང་བར་ཆད་མེད་པའི་ལམ་ལྔ་དང་། རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་ལམ་ལྔ།”ཞེས་སོགས་གསུངས་པ་དང་།  དེ་བཞིན་དུ། ཆོས་མངོན་པའི་མཛོད་ཀྱི་བཤད་པ་ལས་ཀྱང་། “མཐོང་བ་དང་བསྒོམ་པ་དང་མི་སློབ་པའི་ལམ་རྣམས་དང་། སྦྱོར་བ་དང་། བར་ཆད་མེད་པ་དང་རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་ལམ་དང་ཁྱད་པ་ཅན་གྱི་ལམ་རྣམས”ཞེས་སྦྱོར་བའི་ལམ་ཞེས་པ་དེ།  མཐོང་སྒོམ་མི་སློབ་གསུམ་དང་མཉམ་དུ་མི་བགྲང་བར།  བར་ཆད་མེད་ལམ་སོགས་དང་མཉམ་དུ་བགྲང་གིན་ཡོད་པའོ། །

དེ་དག་ལ་བལྟས་ན།  སྐབས་དེ་དུས་སམ། ཡང་ན་བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་སོགས་ཀྱིས་ནི།  སྦྱོར་བའི་ལམ་གྱི་ཐ་སྙད་འདི་ནི།  ད་ལྟ་ང་ཚོས་བརྗོད་པ་ནང་བཞིན་དུ། མཐོང་ལམ་ལ་སྦྱོར་བྱེད་ཀྱི་ལམ་ཁོ་ན་ཙམ་ལ་འདོགས་པ་མིན་པར། ཆོས་མངོན་པའི་མཛོད་ཀྱི་བཤད་པ་ལས་ཀྱང་། “སྦྱོར་བའི་ལམ་ནི་གང་གི་མཇུག་ཐོགས་སུ་བར་ཆད་མེད་པའི་ལམ་སྐྱེ་བའོ། །”ཞེས་གསུངས་པ་དང་། དེའི་འགྲེལ་བཤད་གཉིས་[16]ཀྱིས་ཆོས་མངོན་པའི་མཛོད་ཀྱི་བཤད་པ་ལས་མཇུག་ཐོགས་སུ་བར་ཆད་མེད་པའི་ལམ་སྐྱེ་བར་གསུངས་པ་དེ་ནི་དཔེར་བརྗོད་པ་ཡིན་པ་ལས། དྲོད་སོགས་ཀྱང་སྦྱོར་བའི་ལམ་ཡིན་པར་གསུངས་པ་[17]དག་ལ་བལྟས་ན།  ཆོས་མངོན་པ་མཛོད་ཀྱི་ལུགས་ལ།  རང་གི་སྟོབས་ཀྱིས་བར་ཆད་མེད་པའི་ལམ་འདྲེན་ནུས་པའི་ལམ་ཐམས་ཅད་པོ་སྦྱོར་བའི་ལམ་ཉིད་དུ་འདོད་ཀྱིན་ཡོད་པ་ནི་ཚིག་ངོས་ནས་བལྟས་ན་ཡང་ཤིན་ཏུ་ཁ་གསལ་གཏིང་གསལ་ཡིན་པ་འདྲའོ། ། དེ་ལྟར་ན།  ཆོས་མངོན་པའི་མཛོད་ཀྱི་བཤད་པ་ལས། ལམ་ལ་བཞིའི་གྲངས་ངེས་མཛད་པ་སྟེ། “མདོར་ན་ལམ་ནི་རྣམ་བཞི་སྟེ། ། ”ཞེས་སོགས་གསུངས་པའི་སྐབས་སུ། ལམ་ཐམས་ཅད་ནི་སྦྱོར་བའི་ལམ་དང་བར་ཆད་མེད་པའི་ལམ་དང་། རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་ལམ་དང་།  ཁྱད་པར་གྱི་ལམ་བཞི་རུ་འདུས་པར་གསུངས་པས་ན། གལ་ཏེ། ཆོས་མངོན་པ་མཛོད་ཀྱི་ལུགས་ལ། ལས་དང་པོ་པའི་གནས་སྐབས་ཀྱི་ལམ་མམ་ཕྱིས་སུ་ཚོགས་ལམ་གྱི་མིང་འདོགས་ས་དེ་ཡང་།  ལམ་ཡིན་ན།  སྦྱོར་ལམ་ཡིན་པར་འདོད་དགོས་པ་ལས་འོས་མེད་དེ།  ལམ་གང་ཞིག་ལ་བར་ཆད་མེད་ལམ་སོགས་ལམ་གཞན་གསུམ་གང་ཡང་མིན་པས་སོ། ། དེས་ན། ཆོས་མངོན་པ་མཛོད་ཀྱི་ལུགས་ལ་སྦྱོར་བའི་ལམ་དང་སྦྱོར་ལམ་གཉིས་ཁ་ཁར་འབྱེད་པ་སོགས་ཀྱང་མི་འཐད་དེ།  དྲོད་སོགས་ངེས་འབྱེད་ཆ་མཐུན་བཞི་པོ་དེ།  སྦྱོར་ལམ་ཡིན་པའི་རྒྱུ་མཚན་ནི། འདིར་བཤད་པའི་ལམ་བཞིའི་ནང་གི་སྦྱོར་བའི་ལམ་ཡིན་པར་གསུངས་པ་ལས་གཞན་རྒྱུ་མཚན་གང་ཡང་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །

དེ་ལྟར་བྱས་ན། བྱེ་བྲག་བཤད་མཛོད་ཆེན་པོའི་དུས་སྐབས་དང་། ཡང་ན་བྱམས་ཆོས་སྡེ་ལྔའི་དུས་སྐབས་དང་། ཡང་ན་གཞུང་དེ་དག་གི་སྤྱི་འགྲོས་ནང་བཞིན་བྱས་ན། སྦྱོར་བའི་ལམ་མམ་དེང་སང་སྦྱོར་ལམ་དུ་སྙད་པའི་ཐ་སྙད་དེ་ནི་ཁྱབ་ཤིན་ཏུ་ཆེ་བ་འདྲ་སྟེ།  བར་ཆད་མེད་ལམ་འདྲེན་བྱེད་ཀྱི་ལམ་ཐམས་ཅད་ལ་གོ་ཞིང་། དེའི་དབང་གིས་ཀྱང་།  བསྟན་བཅོས་མངོན་རྟོགས་རྒྱན་ལས། དྲོད་སོགས་བཞི་ལ་ངེས་འབྱེད་ཆ་མཐུན་ཞེས་པའི་ཐ་སྙད་བཀོལ་བ་[18]ལས། སྦྱོར་བའི་ལམ་གྱི་ཐ་སྙད་མ་བཀོལ་བ་ལྟ་བུ་ཡང་བྱུང་བ་མིན་ནམ་སྙམ།   ཡིན་ན་ཡང་། དེའི་རྗེས་སུ། སློབ་དཔོན་ཐོགས་མེད་ཀྱིས་མངོན་པ་ཀུན་བཏུས་སོགས་ལས་“ཡང་ལམ་རྣམ་པ་ལྔ་སྟེ། ཚོགས་ཀྱི་ལམ་དང་། སྦྱོར་བའི་ལམ་དང་། ”ཞེས་ལམ་ལྔའི་ནང་གི་སྦྱོར་བའི་ལམ་ཞིག་དང་། “སྦྱོར་བའི་ལམ་གང་ཞེ་ན། གང་གིས་ཉོན་མོངས་པ་སྤོང་བའོ། །”ཞེས་བར་ཆད་མེད་ལམ་སོགས་དང་མཉམ་དུ་བགྲང་རྒྱུའི་སྦྱོར་བའི་ལམ་སྟེ་གཉིས་སུ་ཕྱེས་པ་ནས།   སྦྱོར་བའི་ལམ་ཞེས་པའི་ཐ་སྙད་འདི་ནི་དྲོད་སོགས་ངེས་འབྱེད་ཆ་མཐུན་ཁོ་ན་ལ་གོ་བའི་མགོ་བརྩམས་པ་ཡིན་ཞིང་།  སྤྱིར་རྒྱ་འགྲེལ་གྱི་རྣམས་ཀྱི་ནང་དུ།   སྦྱོར་བའི་ལམ་ལམ་སྦྱོར་ལམ་ཞེས་པ་འདི་ནི།  དྲོད་སོགས་ངེས་འབྱེད་ཆ་མཐུན་བཞི་ཁོ་ན་ལ་གོ་དགོས་པའི་ཚིག་སྣེ་གསལ་པོ་གཅིག་ཀྱང་མི་འབྱུང་བ་འདྲ་ཡང་། དེའི་རྗེས་སུ། བོད་འགྲེལ་རྣམས་[19]ཀྱིས་སྦྱོར་ལམ་ཡིན་ན།  དྲོད་སོགས་ངེས་འབྱེད་ཆ་མཐུན་བཞི་པོའི་གང་རུང་ཡིན་དགོས་པའི་ཞལ་བཞེས་མཛད་པ་ཡང་བྱུང་འདུག།

༤ ཚོད་དཔག་གི་གྲུབ་དོན།

དེ་ལྟར་ལམ་ལྔ་པོ་འདི་དག་གི་ཐ་སྙད་ནི་རིམ་པ་བཞིན་འཕེལ་རྒྱས་སུ་ཕྱིན་ཏེ། འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་དུས་སྐབས་སོ་སོ་ནས་མི་སྣ་སོ་སོ་ཡིས་བཀོལ་སྤྱོད་དང་ཞལ་བཞེས་མཛད་པ་ལས། ཐ་སྙད་འདི་དག་ནི་དུས་སྐབས་གཅིག་ལ་དར་ཞིང་དུས་མཉམ་དུ་ནང་པའི་གྲུབ་མཐའ་སྨྲ་བ་ཚང་མས་བཀོལ་སྤྱོད་དང་ཞལ་བཞེས་མཛད་པ་ཞིག་ནི་མིན་པར་སྣང་སྟེ། འདུལ་བ་གཞི་སོགས་ཀྱི་དུས་སྐབས་སུ། ལམ་ལྔ་གང་གི་ཐ་སྙད་མེད་པ་དང་། སློབ་དཔོན་ཞི་གནས་ལྷས་དྲངས་པའི་མདོ་དེ་དག་གི་དུས་སྐབས་སུ།  མི་སློབ་པའི་ལམ་དང་བསྒོམ་པའི་ལམ་གྱི་ཐ་སྙད་ཙམ་བྱུང་བ་དང་།  འབུམ་སྟོང་ཕྲག་བརྒྱ་པ་སོགས་ཀྱི་དུས་སྐབས་སུ། མཐོང་བའི་ལམ་གྱི་ཐ་སྙད་བྱུང་མགོ་ཚུགས་པ་དང་། བྱེ་བྲག་བཤད་མཛོད་ཆེན་མོའི་དུས་སྐབས་ཡར་མར་ནས། སྦྱོར་བའི་ལམ་གྱི་ཐ་སྙད་བྱུང་བ་དང་། སེམས་ཙམ་པའི་སློབ་དཔོན་ཐོགས་མེད་སོགས་ཀྱི་དུས་སྐབས་སུ། ཚོགས་ཀྱི་ལམ་གྱི་ཐ་སྙད་བྱུང་བ་སྟེ། མདོར་ན། སེམས་ཙམ་པའི་དུས་སྐབས་འདིར། ད་བཟོད་ལམ་ནི་ལྔ་སྟེ། ཚོགས་ལམ་དང་སྦྱོར་ལམ་ཞེས་ལམ་ལྔ་བརྩི་བའི་ལམ་ལུགས་འདི་ཆ་ཚང་བར་བྱུང་བ་ལྟ་བུ་མིན་ནམ་སྙམ།

དེ་ལྟར་ཐ་སྙད་དེ་དག་གི་བྱུང་རིམ་མདོར་བསྡུས་ན།  དང་པོ་མི་སློབ་པའི་ལམ་དང་། དེ་ནས་བསྒོམ་པའི་ལམ། དེ་ནས་མཐོང་ལམ་དང་སྦྱོར་ལམ། དེ་ནས་ཚོགས་ལམ་གྱི་ཐ་སྙད་བྱུང་བ་ལྟ་བུར་མངོན་ཞིང་།  དེ་དག་ཇི་ལྟར་བྱུང་བའི་འགྱུར་བ་ཡང་།    མི་སློབ་པའི་ལམ་གྱི་ཐ་སྙད་འདི་ནི། ད་ལྟ་ནང་བཞིན་དུ་དང་པོ་ནས་དགྲ་བཅོམ་པའི་རྒྱུད་ཀྱི་ལམ་ལ་བཏགས་པ་ཞིག་ཡིན་པ་དང་།  བསྒོམ་པའི་ལམ་ཞེས་པ་ནི། དང་པོ་ཏིང་ངེ་འཛིན་བསྒོམ་པ་སོགས་སྒོམ་སྤྱི་ལ་བཏགས་ཤིང་།  དེ་ནས་རིམ་བཞིན་མཐོང་ཟིན་བསྒོམས་པའི་སློབ་ལམ་རྐྱང་པ་ལ་ཐོགས་པ་དང་། དེ་ལས་ཀྱང་ཐེག་ཆེན་གྱི་དུས་སྐབས་སུ་བདེན་པ་མཐོང་ཟིན་གོམས་པའི་སློབ་ལམ་རྐྱང་པ་ལ་ཐོགས་པ་ཞིག་ཡིན་ཤས་ཆེ་སྙམ་སྟེ།  ཆོས་མངོན་པའི་མཛོད་ཀྱི་བཤད་པ་ལས་ཀྱང་།  སེམས་བཅུ་དྲུག་པ་དེ་བསྒོམ་པའི་ལམ་ཡིན་པའི་རྒྱུ་མཚན་ལ། “འབྲས་བུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང་། ཤེས་པ་བརྒྱད་དང་རྣམ་པ་བཅུ་དྲུག་ཐོབ་པའི་ཕྱིར་དང་། ལམ་སྔ་མ་རྣམ་པར་ཉམས་པའི་ཕྱིར་དང་། རྒྱུན་ཆགས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ལམ་ལ་རྗེས་སུ་ཤེས་པ་ནི་བསྒོམ་པའི་ལམ་ཡིན་ནོ། ། ”ཞེས་དེ་ལྟར་རྒྱུ་མཚན་བཞི་ཙམ་ཞིག་གསུངས་ཀྱང་། དེ་དག་ཚང་མ་མི་སློབ་པའི་ལམ་ལ་ཡང་ལྡན་པས་ན། སྐབས་དེ་དུས་སུ་ཡང་།  བསྒོམ་པའི་ལམ་གྱི་ཐ་སྙད་འདི་མཐོང་ཟིན་གོམས་པའི་སློབ་ལམ་ལ་གོ་བ་གཙོ་ཆེ་ཡང་།  དེ་ཁོ་ན་ལ་གོ་བའི་དུས་སྐབས་ཤིག་ཏུ་ཡང་འགྱུར་ཡག་མེད་པ་ལྟ་བུ་མིན་ནམ་སྙམ།

དེ་ནས་མཐོང་བའི་ལམ་གྱི་ཐ་སྙད་འདི་ནི།  དང་པོ་ནས་བདེན་པ་ཐོག་མར་མཐོང་བའི་ལམ་ལ་བཏགས་པ་ཞིག་མིན་ནམ་སྙམ་པ་ལས་གསལ་པོ་ཞིག་ཞུ་རྒྱུ་མེད་ལ།  སྦྱོར་བའི་ལམ་གྱི་ཐ་སྙད་འདི་ནི།  དང་པོ་བར་ཆད་མེད་ལམ་འདྲེན་པའི་ལམ་ཀུན་ལ་བཏགས་པ་ཞིག་དང་།  དེ་ནས་རིམ་བཞིན་མཐོང་ལམ་ལ་སྦྱོར་བའི་ལམ་ཁོ་ན་ལ་ཐོགས་པ་ཞིག་ཡིན་པ་ནི་བཤད་ཟིན་པ་ལྟ་བུ་དང་།  ཚོགས་ཀྱི་ལམ་གྱི་ཐ་སྙད་ནི།  དང་པོ་ནས།  དྲོད་སོགས་སྦྱོར་བའི་ལམ་བཞི་པོའི་སྔ་རོལ་གྱི་ཐར་པ་ཆ་མཐུན་ལ་བཏགས་པ་ལྟ་བུ་ཞིག་ཏུ་སྣང་ངོ་ཞེས་པ་ནི།  ཚོད་དཔག་གི་གྲུབ་དོན་ཡིན་ལ་ཚོད་དཔག་ཀྱང་ཡིན་པ་སྟེ། རེ་ཞིག་དཔྱད་རྩོམ་འདིའི་མཇུག་འདི་ཙམ་གྱིས་གྲུབ་པར་བྱས་པ་ཡིན།

དཔྱད་ཡིག་དང་ཞབས་མཆན། 

[1] པར་གཞི་མི་འདྲ་བ་བཞི་ཙམ་ཡོད་ཅིང་། སྔ་འགྱུར་གྱི་སྐབས་སུ་ཕལ་ཆེར་བོད་ཡིག་ཏུ་འགྱུར་ཞིང་། ཕྱི་འགྱུར་གྱི་སྐབས་སུ་དག་བཅོས་གང་འཚམས་མཛད་པའི་རྒྱ་གར་གྱི་རིག་གཞུང་ཕྱོགས་བསྡུས་ཤིག་ཡིན།

[2] སྡེ་བསྟན་ནང་དུ། འདུལ་བའི་སྐོར་གྱི་པོད་བཅུ་གཉིས་བཞུགས།

[3] 《ཆོས་མངོན་པའི་མཛོད་ཀྱི་བཤད་པ།》མཛད་བྱང་དུ་ཤཱཀྱའི་དགེ་སློང་དབྱིག་གཉེན་གྱིས་མཛད་པར་གསལ། སྡེ་དགེ་བསྟན་འགྱུར། མངོན་པ། པོད་གྲངས། ༼ཀུ༽ (༡༤༠), ༼ཁུ༽ (༡༤༡)ན་བཞུགས། ངས་འདི་རང་འགྲེལ་ཡིན་མིན་གྱི་དཔྱད་པ་བྱས་ཡོད།

[4] 《ཆོས་མངོན་པའི་མཛོད་ཀྱི་འགྲེལ་བཤད་ཉེ་བར་མཁོ་བ་ཞེས་བྱ་བ།》མཛད་བྱང་དུ། དགེ་སློང་ཞི་གནས་ལྷས་ཡང་དག་པར་སྦྱར་བ།སྡེ་བསྟན།མངོན་པ། པོད་གྲངས། ༼ཇུ༽ (༡༤༦), ༼ཉུ༽ (༡༤༧)ན་བཞུགས།

[5] 《ཆོས་མངོན་པའི་བསྟན་བཅོས་ཡེ་ཤེས་ལ་འཇུག་པ་ཞེས་བྱ་བ་བཞུགས་སོ།》 མཉེན་ཆས་ཀུན་གསལ་མེ་ལོང་གི་བསྟན་འགྱུར་སྡེ་ཚན། ༼ཆོས་མངོན་པ༽ཞེས་པའི་ནང་དུ་བཞུགས། ཙི་ནའི་ཡུལ་དུ་སྐྱེས་པའི་དགེ་སློང་བློ་བཟང་ཆོས་འཕགས་སམ་རྡོ་རྗེ་བདུད་འཇོམས་སུ་འབོད་པས་རྒྱ་ཡིག་ལས་བསྒྱུར།

[6] ཁང་དཀར་ཚུལ་ཁྲིམས་སྐལ་བཟང་གི་《ཆོས་མངོན་པའི་ལྟ་གྲུབ་འཕེལ་རིམ་འབྲེལ་ཡོད་དང་བཅས་པའི་དཔྱད་ཞིབ་མཆིམས་མཛོད་མཛེས་རྒྱན》ལས། དེ་ཡང་ཕྱི་ལོ་མ་ཚུགས་པའི་གོང་རོལ་གྱི་དུས་རབས་དང་པོ་གཉིས་པ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་འདས་ལོ་སུམ་བརྒྱ་ཙམ་ལ་ཀཱ་ཏྱ་ནིའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་འདིར་བྱོན་དེ་ཐམས་ཅད་ཡོད་པར་སྨྲ་བའི་གྲུབ་མཐའི་གུང་ལེགས་པར་སྒྲིག་པའི་གཞུང་ཡེ་ཤེས་ལ་འཇུག་པ་བརྩམས་པས། ཞེས་གསལ།

[7] 《ཆོས་མངོན་པ་བྱེ་བྲག་ཏུ་བཤད་པ་ཆེན་པོ་བཞུགས་སོ། །》མཉེན་ཆས་ཀུན་གསལ་མེ་ལོང་གི་བསྟན་འགྱུར་སྡེ་ཚན། ༼ཆོས་མངོན་པ༽་ཞེས་པའི་ནང་དུ་བཞུགས། ཙི་ནའི་ཡུལ་དུ་སྐྱེས་པའི་དགེ་སློང་བློ་བཟང་ཆོས་འཕགས་སམ་རྡོ་རྗེ་བདུད་འཇོམས་སུ་འབོད་པས་རྒྱ་ཡིག་ལས་བསྒྱུར།

[8] （阿毗达磨发智论）（阿毗达磨品类足论）（阿毗达磨识身足论）（阿毗达磨法蕴足论）（施设论）（阿毗达磨界身足论）（阿毗达磨集异门足论）འདི་དག་མཉེན་ཆས(微信读书)ལས་ཀློག་ཐུབ།

[9] 《ཆོས་མངོན་པ་ཀུན་ལས་བཏུས་པ་བཞུགས་སོ།》མཛད་བྱང་དུ་སློབ་དཔོན་ཐོགས་མེད་ཀྱིས་མཛད་ཅེས་འཁོད། སྡེ་བསྟན། སེམས་ཙམ། པོད་གྲངས། ༼རི༽ (༡༣༤)ན་བཞུགས།

[10] ལོ་ཚིགས་འདི་ཁང་དཀར་ཚུལ་ཁྲིམས་སྐལ་བཟང་གིས་གསུངས་པ་ལྟར་བཀོད་ཡོད།

[11] ལོ་ཚིགས་འདི་ཁང་དཀར་ཚུལ་ཁྲིམས་སྐལ་བཟང་གིས་གསུངས་པ་ལྟར་བཀོད་ཡོད།

[12] 1 《ཐེག་པ་ཆེན་པོ་མདོ་སྡེའི་རྒྱན་ཞེས་བྱ་བའི་ཚིག་ལེའུར་བྱས་པ་བཞུགས་སོ། །》2《དབུས་དང་མཐའ་རྣམ་པ་འབྱེད་པའི་ཚིག་ལེའུ་བྱས་པ་བཞུགས་སོ། །》3《ཆོས་དང་ཆོས་ཉིད་རྣམ་པར་འབྱེད་པ་བཞུགས་སོ། །》4《ཐེག་པ་ཆེན་པོ་རྒྱུད་བླ་མའི་བསྟན་བཅོས་བཞུགས་སོ། །》5《ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་མན་ངག་གི་བསྟན་བཅོས་མངོན་པར་རྟོགས་པའི་རྒྱན་ཞེས་བྱ་བ་བཞུགས་སོ།། 》བོད་ནས་གཞུང་འདི་ལྔ་ལ་བྱམས་ཆོས་སྡེ་ལྔ་ཞེས་གྲགས། རྒྱ་ནག་ལ་གྲངས་སྟངས་གཞན་པ་ཞིག་ཡོད། གཞུང་བཞི་སྡེ་བསྟན་ལས་སེམས་ཙམ་གྱི་སྡེ་ཚན་དུ་བཞུགས་ཤིང་། 5ལྔ་པ་དེ་ཤེར་ཕྱིན་གྱི་སྡེ་ཚན་དུ་བཞུགས་ཡོད།

[13] 《ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་མན་ངག་གི་བསྟན་བཅོས་མངོན་པར་རྟོགས་པའི་རྒྱན་ཞེས་བྱ་བ་བཞུགས་སོ།། 》དེ་ལས། ཐར་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པར་འདོད། ། ཅེས་དང་། 《དབུས་དང་མཐའ་རྣམ་པ་འབྱེད་པའི་ཚིག་ལེའུ་བྱས་པ་བཞུགས་སོ། །》 དེ་ལས།ཐར་པའི་ཆ་དང་མཐུན་བསྐྱེད་ནས། །ཞེས་སོགས་གསུངས་ཏེ་དཔེར་མཚོན་ཙམ་ཡིན།

[14] 《སོ་སོར་ཐར་པའི་མདོའི་གཞུང་འགྲེལ། 》མཛད་བྱང་དུ། འདུལ་བ་འཛིན་པའི་མཆོག་འཕགས་པ་ཉེ་བ་འཁོར་གྱིས་ཡང་དག་པར་བསྡུས་པ་ཞེས་འཁོད། སྡེ་བསྟན། འདུལ་བ། པོད་གྲངས། ༼དུ༽ (༡༥༠) ༼ནུ༽ (༡༥༡)ན་བཞུགས།

[15] ཆོས་མངོན་པ་བྱེ་བྲག་ཏུ་བཤད་པ་ཆེན་པོ་ལས། འདི་ནི་སྦྱོར་བའི་ལམ་མོ། །འདི་ནི་བར་ཆད་མེད་པའི་ལམ་མོ། །ཞེས་གསུངས་ཏེ་དཔེར་མཚོན་ཙམ་ཡིན།

[16]《ཆོས་མངོན་པའི་མཛོད་ཀྱི་འགྲེལ་བཤད།》མཛད་བྱང་དུ། སློབ་དཔོན་རྒྱལ་པོའི་སྲས་གྲགས་པ་བཤེས་གཉེན་གྱིས་མཛད་ཅེས་འཁོད། སྡེ་བསྟན། མངོན་པ། པོད་གྲངས། ༼གུ༽ (༡༤༢), ༼ངུ༽ (༡༤༣)ན་བཞུགས། 《ཆོས་མངོན་པའི་མཛོད་ཀྱི་འགྲེལ་བཤད་མཚན་ཉིད་ཀྱི་རྗེས་སུ་འབྲང་བ་ཞེས་བྱ་བ།》མཛད་བྱང་དུ། སློབ་དཔོན་གང་བ་སྤེལ་བས་མཛད་ཅེས་འཁོད།སྡེ་བསྟན། མངོན་པ། པོད་གྲངས། ༼ཅུ༽ (༡༤༤), ༼ཆུ༽ (༡༤༥)ན་བཞུགས། གཞུང་འདི་གཉིས་ལ། མཛོད་ཀྱི་འགྲེལ་བཤད་གཉིས་ཞེས་གྲགས།

[17] ཆོས་མངོན་པའི་མཛོད་ཀྱི་འགྲེལ་བཤད་ལས། ཡང་ན་དཔེར་བརྗོད་པའི་ཕྱིར་བར་ཆད་མེད་པ་དང་། ཉེ་བ་ཁོ་ན་སྦྱོར་བའི་ལམ་དུ་བཤད་དོ། ། ཞེས་གསུངས་ཏེ་དཔེར་མཚོན་ཙམ་ཡིན།

[18] ཤེས་་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་མན་ངག་གི་བསྟན་བཅོས་མངོན་པར་རྟོགས་པའི་རྒྱན་ལས། དེ་ལྟར་ངེས་འབྱེད་ཆ་མཐུན་ནི། །ཆུང་དང་འབྲིང་དང་ཆེན་པོ་ཡིན། །ཞེས་གསུངས་ཏེ་དཔེར་མཚོན་ཙམ་ཡིན།

[19] ཀུན་མཁྱེན་གོ་བོ་རབ་འབྱམས་ཀྱིས་མཛད་པའི་ཡུལ་དོན་རབ་གསལ་ལས། སྦྱོར་ལམ་གྱི་མཚན་ཉིད་ལ། སོ་སོ་སྐྱེ་བོའི་རྒྱུད་ཀྱི་ཐར་ལམ་གང་ཞིག ཐར་པ་ཆ་མཐུན་གྱི་གནས་སྐབས་ལས་འདས་པའོ། །ཞེས་གསུངས་ཏེ།དཔེར་མཚོན་ཙམ་ཡིན།

– – – – –