བོད་ཡིག་གི་ཚིག་ཕྲད་ཀྱི་འཁྲིད་ཐབས་ལ་དཔྱད་པ།
བོད་སྐད་ནི་ཚིག་ཕྲད་ཀྱི་སྦྱོར་བ་གལ་ཆེ་བའི་སྐད་ཆ་གཏན་ཚིགས་ཆེ་བ་ཞིག་ཡིན་ཞིང་། སྤྱིར་བཏང་དུ་ཚིག་ཕྲད་ཀྱི་སྦྱོར་བ་ལ་མི་བརྟེན་པའི་ཚིག་གི་སྦྱོར་བ་ཧ་ཅང་ཉུང་ཕྱིར། བོད་སྐད་ཀྱི་སྦྱོར་བ་ལ་འཇུག་པའི་སྒོ་མོ་ལྟ་བུར་གྲུབ་པའི་རྟགས་སུ་ཤེས་ཀྱང་། ད་ལྟའི་བར་དུ་ཚིག་ཕྲད་ཁོལ་དུ་ཕྱུང་ནས་དེའི་འཁྲིད་ཐབས་ལ་དཔྱད་པ་མ་མཐོང་སྟབས།
ཐོན་མིའི་བསྟན་བཅོས་བརྒྱད་ཀྱི་མཚན་དོན་སློག་པ།
སློབ་དཔོན་ཐོན་མི་ནི་བོད་རང་གི་ཆབ་དཔལ་རིག་གསུམ་ལ་མཛད་རྗེས་བླ་ན་མཐོ་བའི་རྒྱུ་སྐར་གྱི་གྲངས་བཞིན་མཆིས་པའི་དམ་པ་མང་པོའི་ནང་ནས། གནས་སྐབས་ཀུན་ཏུ་ཕྲིན་ལས་ཀྱི་འོད་སྣང་མངོན་པར་འཕྲོ་བའི་རྒྱུ་སྐར་གྱི་རྒྱལ་པོ་ཡིན་ཞེས་བཤད་ཆོག་ལ། ཁོང་གི་ཐུགས་གཤིས་དང་ཤེས་རབ་ཀྱི་གཟི་འོད་ནི་བོད་རང་གི་ས་མཚམས་ལས་བརྒལ་ཏེ་
བོད་ཀྱི་ཡིག་རྙིང་ཁྲོད་ཀྱི་བརྡ་སྤྲོད་གྲུབ་ཆ་རེ་འགའི་སྐོར་གླེང་བ།
དེང་སྐབས་བོད་བཙན་པོའི་དུས་ཀྱི་དམག་དོན་དང་ཆབ་སྲིད། སློབ་གསོ།རྩོམ་རིག་སོགས་གཙོ་བྱས་པའི་དཔྱད་རྩོམ་མང་དག་ཅིག་བསྟུན་མར་སྤེལ་བཞིན་ཡོད་ལ། དེ་དག་གིས་གཞི་བཅོལ་སའི་ཡིག་ཆ་གཙོ་བོ་རྣམས་ནི་ཏུན་ཧོང་བྲག་ཕུག་ནས་ཐོན་པའི་ཡིག་ཆ་བདུན་སྟོང་ལྷག་ཐོན་པ་དེ་དང་དབུས་ཁུལ་གྱི་རྡོ་རིང་། དྲིལ་བུའི་ཡི་གེ།
བརྡ་སྤྲོད་ཕྱི་མོ«སུམ་རྟགས»གཉིས་དང་ཡིག་རྙིང་གི་སྦྱོར་ཚུལ་མི་མཐུན་པའི་སྣང་ཚུལ་འབྱུང་རྐྱེན་སྐོར་གྱི་ཐོག་མའི་དོགས་དཔྱོད།
དུས་རབས་ཉི་ཤུ་བ་ནས་བཟུང་བོད་ཀྱི་རིག་གཞུང་ཞིབ་འཇུག་ཕྱོགས་སུ་ཏུན་ཧོང་ཤོག་དྲིལ་དང་། ལི་ཡུལ་གྱི་ཁྲམ་ཤིང་། བཀའ་གཙིགས་རྡོ་རིང་། དྲིལ་བུའི་ཁ་བྱང་སོགས་བཙན་པོའི་སྐབས་ཀྱི་ཡིག་ཁུངས་སྔར་ཡོད་དང་གསར་བརྙེད་འབོར་ཆེན་པར་བསྐྲུན་དར་ཁྱབ་ཏུ་སོང་བ་དང་བསྟུན་ནས། གནའ་རབས་ལོ་རྒྱུས་དང་རིག་གནས་སོགས་ཕྱོགས་ཡོངས་ལ་དོགས་སློང་དང་
བོད་ཀྱི་བརྡ་སྤྲོད་གཞུང་ལས་ཨ་ཡིག་དབྱངས་སུ་འོས་མིན་གྱི་དོགས་དཔྱོད།
སྤྱིར་ཡི་གེ་ནི་འགྲོ་བ་མིའི་རིགས་ཀྱི་སྐད་ཆ་དང་ཤེས་རིག་གོང་འཕེལ་དང་བསྟུན་ནས་བྱུང་བ་ཞིག་ཡིན་པ་ན། ཆེས་ཐོག་མའི་ཡི་གེ་ནི་སྐད་ཆའི་དོན་མཚོན་པའི་བརྡ་རྟགས་ཤིག་ཡིན་སྲིད་ཀྱང་། འགྲོ་བ་མིའི་རྣམ་དཔྱོད་དང་བློ་གྲོས་ཀྱི་གོང་འཕེལ། ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་འཕེལ་འགྲོས་དང་བསྟུན་ནས་སྒྲ་དོན་གཉིས་ཀ་མཚོན་པའི་གཟུགས་རིས་ཤིག་སྟེ། འགྲོ་བ་མིའི་རིགས་ཀྱི་ཤེས་རབ་དང་
བརྡ་སྤྲོད་པའི་ཕྱི་མོ«སུམ་རྟགས»གཉིས་བོད་ཡིག་གིས་བརྩམས་པ་ཡིན་མིན་སྐོར་གྱི་ཐོག་མའི་དོགས་དཔྱོད།
དེ་ཡང་ཏུན་ཧོང་ཡིག་རྙིང་དུ་ཁྲི་སྲོང་བཙན་གྱི་མཛད་རྗེས་གླེང་ཚེ། “བོད་ལ་སྔ་ན་ཡི་གེ་མྱེད་པ་ཡང་། བཙན་པོ་འདི་འྀ་ཚེ་བྱུང་ནས”[1] ཞེས་བོད་ཀྱི་ཡི་གེ་ནི་བཙན་པོ་ཁྲི་སྲོང་བཙན་སྐབས་སུ་བྱུང་བའི་ལོ་རྒྱུས་ཡོངས་གྲགས་དང་མཐུན་པ་ཞིག་བཀོད་ཡོད་མོད། བོད་ཀྱི་ཡི་གེའི་སྲོལ་གཏོད་པར་གྲགས་པའི་སློབ་དཔོན་ཐུ་མི་དང་།
གསེར་ཐང་གི་རྣམ་འགྲེལ་རྒྱ་དཔེའི་སྐོར་ལས་འཕྲོས་པ།
དེ་ཡང་གསེར་ཐང་གི་དབུར་“ཤེས་རབ་ཅན་གྱི་སྐྱེས་བུ་བློ་གཟུ་བོར་གནས་པ་འགའ་ཞིག་ཁོ་ནའི་ཆེད་དུ་དཀྱུས་མའི་གླེང་མོ་བཞིན་དུ་གང་རྙེད་པ་སྐབས་སྐབས་སུ་བཅུག་སྟེ་གླེགས་བམ་ཞིག་བྱེད་པར་འདོད་དོ་”(དགེ་ཆོསཿ༥)ཞེས་གསུངས་ཏེ་གསེར་ཐང་གི་རྩོམ་པའི་དམ་བཅས་ཤིང་། དེ་ནས་ཁོང་རང་ཉིད་དགུང་ལོ་སོ་གཉིས་སུ་སོན་པ་སྤྱི་ལོ་༡༩༣༤ལོར་རྒྱ་གར་དུ་བརྟོལ་བའི་ཚུལ།
གསེར་ཐང་ལེའུ་བཅུ་བའི་གསང་བ་བརྟོལ་བ། – ཆོས་རྒྱལ་མྱ་ངན་མེད་ཀྱི་ཡི་གེ་ན་ག་རེའི[གིར་ནཱར་གྱི]བྲག་ངོས་ལ་བརྐོས་པ་བྱ་བར་དཔྱད་པ།
རྩོམ་འདིར་གཙོ་བོར་མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་མཆོག་གི་རྒྱལ་ཁམས་རིག་པས་བསྐོར་བའི་གཏམ་རྒྱུད་གསེར་གྱི་ཐང་མའི་ལེའུ་བཅུ་བ། ཆོས་རྒྱལ་མྱ་ངན་མེད་ཀྱི་ཡི་གེ་ན་ག་རེའི་[གིར་ནཱར་གྱི་]བྲག་ངོས་ལ་བརྐོས་པ་ཞེས་པ་དེ་ཉིད་ལ་མཆན་བུ་དང་བཅས་ཏེ། ཁོང་གིས་དཀའ་ཚེགས་ཆེན་པོ་དང་བཅས་ཏེ་བཀོད་པར་གསུངས་པའི་བྲག་བརྐོས་དེའི་བོད་འགྱུར་ལ་སྣོན་མའི་ཚུལ་དུ་བྲག་བརྐོས་ཡི་གེ་དེ་དག་དང་དེ་དང་འབྲེལ་བའི་གནས་ཚུལ།
ལོ་གསར་དང་ལོ་སར་ཞེས་པའི་ཡིག་ཐོབ་ལས་ཅུང་ཟད་འཕྲོས་པ། (རྩོམ་ཡིག་ཁག་གཉིས)
བོད་ཀྱི་མིང་བརྡའི་འཕེལ་རིམ་ཁྲོད་དུ་འུ་ཅག་གི་མཁས་པ་སྔ་ཕྱི་རིམ་པས་སྔོན་གྱི་བརྡ་དང་ཐ་སྙད་མང་བོ་ཞིག་གི་ཡིག་ཐོབ་ལ་ཡིག་ཟོར་ཡངས་པར་དགོངས་ཏེ། སྐབས་ཐོབ་ངེས་ཅན་དུ་འཕུལ་རྟེན་འདོར་ལེན་གནང་བ་དག་ལས་ཕྱིས་སུ་ང་ཚོར་ད་ལྟའི་"གདམ་ང་ཅན་"དང་"འབྲི་ཚུལ་གཞན་"ཞེས་པ་འདི་དག་བྱུང་བ་ཡིན་པར་འདོད།
ཚིག་ཕྲད“ཏ”ཡི་འཇུག་ཚུལ་དང་འཕེལ་འགྱུར་ལ་དཔྱད་པ།
སུམ་རྟགས་རྩ་བ་དགོངས་འགྲེལ་ཁག་ལས་བྱུང་བའི་ཚིག་ཕྲད་ཀྱི་རྣམ་གཞག་ལ་བོད་ཀྱི་དེང་རབས་བརྡ་སྤྲོད་སྨྲ་བ་དག་གིས་རྒྱས་བཤད་བྱས་ཡོད་ཀྱང་། འཐུས་ཚང་བའི་སྐད་མཛོད་ལྟ་བུའི་ཞིབ་འཇུག་གི་རྨང་གཞིའི་མཐུན་རྐྱེན་མེད་པ་སོགས་ཀྱི་རྐྱེན་གྱིས་སྔོན་གྱི་ཡིག་ཚང་ཁག་ལ་དེང་རབས་སྐད་བརྡ་རིག་པའི་རིགས་ལམ་ནས་སྔོག་འདོན་དང་ཞིབ་འཇུག་བྱ་རྒྱུར་སྟོང་ཆ་ཆེན་པོ་ཞིག་ལྷག་ཡོད་པ་དང་།