ལོ་རྒྱུས།

དེ་ཡང་ཀཱ་མཱ་རུ་པ་[1]ཞེས་པའི་ཡུལ་གྲུ་དེ་ནི་རྒྱ་གར་ཤར་ཕྱོགས་སུ་ཡོད་པའི་གནའ་བོའི་བཙན་པོའི་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་གི་མིང་ཡིན་ཞིང་། ཡུལ་གྲུ་དེ་ནི་བོད་དང་ས་འབྲེལ་དུ་གནས་ཡོད། ཇོ་ནང་ཏཱ་ར་ནཱ་ཐས་རྒྱ་གར་ཤར་ཕྱོགས་ལ་དུམ་བུ་གསུམ་སྟེ། བྷཾ་ག་ལ་དང་། ཨོ་ཌི་བི་ཤ་ཉི་འོག་ལ་གཏོགས་པས་ཉི་འོག་ཤར་ཕྱོགས་ཟེར། བྱང་ཤར་གྱི་ཡུལ་ཀཱ་མ་རཱུཔ། ཏི་པུ་ར།

བོད་དང་བལ་ཡུལ་རྒྱལ་ཁབ་གཉིས་དབར་དུས་རབས་བདུན་པའི་སྐབས་ནས་གཞུང་འབྲེལ་གྱི་འབྲེལ་བ་དམིགས་བསལ་ཅན་ཞིག་བྱུང་བ་ནས་བཟུང་། ཡག་སྡུག་ཅི་རིགས་ཀྱི་ཆོས་དང་རིག་གཞུང་ཚོང་འབྲེལ་དམག་དོན་སོགས་ཀྱི་ཐད་རེས་ཆད་རེས་མཐུད་ཀྱི་འབྲེལ་ལམ་ཟམ་མི་ཆད་པར་ཡག་ཉེས་ཅི་རིགས་བྱུང་མྱོང་བ་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་མེ་ལོང་ལས་གསལ་པོར་མཐོང་ཐུབ་ཅིང་།

ཕྲན་གྱིས་ལོ་ཙཱ་བ་ཤམ་བྷ་ལ་བ་ཞེས་པའི་མིང་འདི་ཐོག་མར་མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ (༡༩༠༣-༡༩༥༡)གྱི་གཏམ་རྒྱུད་གསེར་ཐང་དུ་མཐོང་བར་མ་ཟད། ཕྱི་ལོ་ ༡༩༩༥ ལོར་བོད་ལྗོངས་བོད་ཡིག་དཔེ་རྙིང་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་གིས་སྤར་སྐྲུན་བགྱིས་པའི་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་པོད་གསུམ་གྱི་བདག་ཉིད་ཅན་དེ་འཚོ་བ་ངན་ངོན་རོལ་བའི་

རྒྱ་གར་གྱི་ཡུལ་ངོས་འཛིན་པ་ལ་ཐོག་མར་གླེང་བར་འདོད་པ་ནི་བོད་སྔ་རབས་མཁས་པ་ཁག་ཅིག་གིས་ལྷོ་འཛམ་བུ་གླིང་གི་དབུས་ན་རྒྱ་གར་རྡོ་རྗེ་གདན་ཡོད་པར་གསུངས་ཡོད་ལ།  དེ་ཡང་སངས་རྒྱས་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་གཞུང་ཆོས་མངོན་པ་མཛོད་དང་དུས་འཁོར། མདོ་དྲན་པ་ཉེར་བཞག་སོགས་ལ་ཁུངས་གཏུགས་ནས་བརྗོད་ཀྱིན་ཡོད་མོད།  སྙན་ངག་ཁྲོད་དུ།

ཉེ་ཆར་ཆུ་སྟག་ལོ་གསར་སྐབས་ངོ་དེབ་ནང་སོག་པོ་སྟག་ཁྲིད་ཀྱི་པར་ཞིག་བཞག་ནས་བཀྲ་ཤིས་བདེ་ལེགས་ཞུ་སྐབས་མཆན་མང་པོ་ཞིག་བཏབ་འདུག དྲྭ་འབུ་རྣམས་ལ་ལན་བྱེད་རིན་དང་བྱེད་ལོང་མེད་ཀྱང་། སྒོ་ཤེས་རབ་རྒྱ་མཚོས་བྲིས་པར་གྲགས་པ་ཞིག་སྟེ། “སྡེ་སྲིད་བསོད་ནམས་རབ་བརྟན་གྱིས་སོག་པོའི་རྟ་དམག་ཁྲིད་དེ་རྡུལ་འཚུབ་ལང་ལོང་གི་བོད་ལ་སླེབས་ཤིང་།

ད་ལྟའི་ཆར་མཁས་བླུན་མང་པོས་ཚ་ཚ་འུར་འུར་གྱི་གླེང་གཞིར་གྱུར་བའི་རྒྱལ་དབང་ཚངས་དབྱངས་རྒྱ་མཚོ་མཆོག་ནི།  ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་ཆུ་ཀླུང་རིང་མོའི་ཁྲོད་དུ་རིམ་བཞིན་གསལ་ལ་མི་གསལ་བར་གྱུར་བའི་སྣང་ཚུལ་ཤུགས་ཆེན་འབྱུང་བཞིན་ཡོད་པ་དང་།  དེའི་རྐྱེན་རྩ་ནི་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་ཡིག་ཚང་དངོས་ལ་མ་ཞུགས་པར།  སྣང་བ་རྣམ་རྟོག་གི་འདུ་འགོད་སྤེལ་ཏེ།

ཐོག་མར་ལོ་རྒྱུས་སྨྲ་བ་བན་ཤུལ་དཔལ་མཁར་རྒྱལ་ལགས་ལ་གུས་བཀུར་ཡོད་ཅེས་ཞུ་འདོད་མོད། ཉེ་ཆར་ཁོང་གིས་ཟིན་བྲིས་ཤིག་སྤེལ་འདུག་པ་དེའི་ནང་དུ། མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་མཆོག་གི་དགོངས་པ་ཡག་པོ་མ་ལོན་པར་སྐད་ཆ་རེ་ཟུང་བྱུང་རྒྱལ་དུ་སྨྲས་འདུག དཔེར་ན།  ‘‘བོད་སྔ་མ་རྣམས་ཀྱིས་མྱ་ངན་མེད་སྔ་ཕྱི་གཉིས་འདོད་པ་ནི།

བོད་ཀྱི་འདས་པའི་ལོ་ཆིག་སྟོང་སུམ་བརྒྱ་ལྷག་གི་ལོ་རྒྱུས་རིང་མོའི་ཀློང་དུ་ཕྱི་མིག་ལྟ་ཐེངས་རེ་རེར། ངའི་གངས་དཀར་སེམས་ཀྱི་ངོས་སུ་བོད་ཀྱི་ཆོས་དང་རིག་གནས་གཉིས་ཀའི་ཕྱོགས་སུ་མཛད་རྗེས་བླ་ན་མེད་པ་བཞག་མྱོང་བའི་རང་རེའི་ཇོ་སྲས་རྣམ་པ་གཅིག་རྗེས་གཉིས་མཐུད་དུ་ཤར་ཡོང་། ཁོང་རྣམ་པའི་ཁྲོད་ཀྱི་མང་ཆེ་བ་སྔགས་འཆང་ངམ་ཁྱིམ་ན་

བོད་རབ་བྱུང་དྲུག་པའི་ནང་བྱོན་པའི་ཚ་ཁོ་མཁན་ཆེན་ངག་དབང་གྲགས་པ་མཆོག་ནི། སྤྱི་ལོའི་དུས་རབས་ནམ་འཁྲུངས{རྗེ་བླ་མ་དང་དགུང་མཉམ་ཡིན་ཟེར་མཁན་ཡང་འདུག}ཀྱི་ཐད་ནས་གསལ་ཐག་ཆོད་པ་ཞིག་རྟོགས་དཀའ་མོད། འོན་ཀྱང་། རྗེ་བླ་མ་ཙོང་ཁ་ཆེན་པོ་མདོ་སྨད་ནས་དབུས་གཙང་དུ་བྱོན་ཏེ་མདོ་ཕྱོགས་ཀྱི་གཞུང་ལུགས་བརྒྱ་ཕྲག་མང་པོར་

༄༅། །ཉི་ཧོང་གི་ཉེ་རབས་ལོ་རྒྱུས་མཁས་པ་གྲགས་ཅན་ཏོ་ཡུ་ཅིན་སན་(稻叶君山，1876-1940)གྱིས་ལོ་རབས་དགུ་བཅུའི་དུས་འགོར་ཉི་ཧོང་སྐད་ཡིག་ཐོག་བརྩམས་པའི་《ཆིང་རྒྱལ་རབས་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ཀུན་འདུས་ཆེན་མོ་》[1]ནང་། སྔར་མན་ཇུའི་རྒྱལ་རབས་སྔོན་མ་སྟེ་ཇུར་ཆིད་[2]ཀྱི་རྒྱལ་ས་མུག་ཏིན་(盛京)[3]དུ་