བསྒྱུར་རྩོམ།

ལ་དྭགས་རྒྱལ་པོ་སེང་གེ་རྣམ་རྒྱལ་གྱིས་གུ་གེ་རྩ་ཧྲེང་དབང་དུ་བསྡུས་ནས་རིང་པོ་མ་ལོན་པར་སྲས་གསུམ་ལས་འབྲིང་པོ་ཨིན་ཌ་བྷོ་དྷི་རྣམ་རྒྱལ་གྱིས་གུ་གེ་རུ་དབང་བཟུང་པར་གྲགས་ཀྱང་། གུ་གེ་དང་མཐོ་ལྡིང་གི་ལོ་རྒྱུས་འཁོད་པའི་བསྟན་བཅོས་ཕལ་མོ་ཆེར་ཁོང་གི་ལོ་རྒྱུས་གཏན་ནས་བྱུང་མེད་པ་རེད། དེར་བརྟེན་ཨིན་ཌ་བྷོ་དྷི་རྣམ་རྒྱལ་གྱིས་གུ་གེ་རུ་

སྤྱི་ལོ་དུས་རབས་བཅུ་དྲུག་པ་དང་བཅུ་བདུན་པ་ནི་རྒྱ་གར་དུ་བཞུགས་པའི་གནམ་བདག་ཆོས་ཚོགས་ཀྱི་ཆོས་པ་རྣམས་ལ་མཚོན་ན་ཀྱག་ཀྱོག་གི་ལོ་རྒྱུས་དུས་སྐབས་ཤིག་ཡིན་ཞིང་།    ཨན་ཏོ་ཏེའུ་[1]ནི་ཡེ་སཱུ་སེའུ་[2]ཆོས་པ་དེ་དག་གི་ཁྲོད་ཀུན་ལ་དོ་སྣང་ཡོད་མཁན་གྱི་མི་དེ་ཡིན། ཁོང་གིས་སྤྱི་ལོ་1624ལོར་བོད་ཀྱི་ནུབ་མཐའི་རྒྱ་ཆེའི་ཐང་རྒོད་ཁུལ་དུ་

དོན་དམ་དུ་འགྲོ་བ་མི་ཡི་རིགས་ནི་ཆོས་ཕྱོགས་ཀྱི་ཤེས་རབ་གཅིག་པུར་བརྟེན་ནས་གནས་ཐུབ་པ་ཞིག་ལས་གནད་དོན་གཞན་ཞིག་ལ་བརྟེན་ནས་ནི་མ་ཡིན། དེར་རིག་བྱེད་གསང་བ་པའི་གཞུང་ལུགས་ཁག་ནི་ཆོས་ཕྱོགས་ཀྱི་ཤེས་རབ་དེ་དག་འབྱུང་བའི་ཁུངས་གཙོ་བོ་ཞིག་ཡིན་པ་མ་ཟད། རིག་བྱེད་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་རྩ་བའི་སྒྲོམ་གཞིར་འགྱུར་བ་མེད་པའི་

ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་སེང་རས་སུ་ཐིམ་པའི་གནའ་བོའི་མཁར་རྙིང་སྟེ་ལ་དྭགས་རྒྱལ་རབས་ཀྱི་རྒྱལ་ས་གླེ་ཆེན་དཔལ་མཁར་ཕོ་བྲང་ནི། དུས་རབས་བཅུ་བདུན་པར་ལ་དྭགས་ཀྱི་ཡུལ་ཁམས་སྤྱི་ལ་མངའ་མཛད་པའི་རྒྱལ་པོ་སེངྒེ་རྣམ་རྒྱལ་གྱི་སྐུ་རིང་དུ་བཞེངས་ཤིང་། ཕོ་བྲང་འདི་ནི་ཕྱི་ལོ་ 1645 ནས་ཕྱི་ལོ་  1695 ལོའི་བར། ༸རྒྱལ་དབང་ལྔ་པ་ཆེན་པོས་གསར་བཞེངས་གནང་བའི་

ལོ་ངོ་བརྒྱ་ལྷག་གི་ཡུན་ལ་ནུབ་ཕྱོགས་སུ་རིག་གནས་མིའི་རིགས་རིག་པའི་གྲུབ་མཐའ་སྣ་མང་དུ་གྱེས་པ་དང་བསྟུན་རིགས་པའི་གཞུང་ལུགས་ཀྱང་མང་དུ་བཏོན། དེའི་ནང་ཤུགས་རྐྱེན་ཟབ་ཤོས་ཀྱི་གྲུབ་མཐའ་ནི་རིག་གནས་འཕེལ་འགྱུར་སྨྲ་བ(དབྱེ་ན་གནའ་རབས་འཕེལ་འགྱུར་སྨྲ་བ་དང་འཕེལ་འགྱུར་སྨྲ་བ་གསར་མ་གཉིས་ཡོད།)དང་། རིག་གནས་ཁྱབ་སྤེལ་སྨྲ་བ།

སྤྱི་ལོ་དུས་རབས་བཅུ་བཞི་པའི་དུས་སྟོད་དང་དུས་རབས་བཅོ་ལྔ་པའི་དུས་སྨད་ནི་གཙང་གི་ལ་སྟོད་ལྷོ་བྱང་དང་། མངའ་རིས་གུང་ཐང་གི་ཡུལ་དུ་རྒྱ་གར་པཱ་ལའི་བཟོ་རྩལ་དང་བལ་པོའི་བཟོ་རྩལ་རྒྱ་ཆེར་དར་བའི་སྐབས་ཤིག་ཡིན་ལ། གནའ་དཔྱད་རིག་པའི་རྟོག་ཞིབ་དང་ཡིག་ཚང་རིག་པའི་རྟོག་ཞིབ་ཐབས་ལམ་བརྒྱུད་དེ་ཤེས་གསལ་བྱུང་བ་ལྟར་ན།

མནྫུའི་རྒྱལ་རབས་མཇུག་ཙམ་གྱི་པེ་ཅིང་གི་ལོ་རྒྱུས་ཡིག་ཚགས་ཞེས་པ་འདི་ནི་སྤྱི་ལོ་༡༩༠༤ལོའི་སྤྱི་ཟླ་༡༢པར་པེ་ཅིང་དུ་བཅའ་བཞུགས་ཉི་ཧོང་གི་དམག་སྤྱི་ཧྲན་པིན་[1]ཟེར་བའི་བཀོད་མངགས་ལྟར། སྤྱི་ལོ་༡༩༠༧ལོར་གྲུབ་པར་མཛད་པའི་དེབ་ཞིག་ཡིན་ལ། སྐབས་དེའི་པེ་ཅིང་གི་སྲིད་འབྱོར་རིག་གསུམ་གྱི་གནས་སྟངས་རྒྱུས་ལོན་གྱི་ཆེད་དུ་མཁས་པ་མང་བོ་ཞིག་གིས་

རྩོམ་འདིར་གཙོ་བོར་མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་མཆོག་གི་རྒྱལ་ཁམས་རིག་པས་བསྐོར་བའི་གཏམ་རྒྱུད་གསེར་གྱི་ཐང་མའི་ལེའུ་བཅུ་བ།   ཆོས་རྒྱལ་མྱ་ངན་མེད་ཀྱི་ཡི་གེ་ན་ག་རེའི་[གིར་ནཱར་གྱི་]བྲག་ངོས་ལ་བརྐོས་པ་ཞེས་པ་དེ་ཉིད་ལ་མཆན་བུ་དང་བཅས་ཏེ། ཁོང་གིས་དཀའ་ཚེགས་ཆེན་པོ་དང་བཅས་ཏེ་བཀོད་པར་གསུངས་པའི་བྲག་བརྐོས་དེའི་བོད་འགྱུར་ལ་སྣོན་མའི་ཚུལ་དུ་བྲག་བརྐོས་ཡི་གེ་དེ་དག་དང་དེ་དང་འབྲེལ་བའི་གནས་ཚུལ།