མི་སྣ།

ཁོ་བོས་འདིར་གླེང་བར་བྱ་བ་ནི། ཕྱི་ལོ་༢༠༠༢ལོར་ཞང་ཀང་གྱི་ལིང་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་གིས་པར་སྐྲུན་བྱས་པའི«མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་མཆོག་གི་གསར་རྙེད་གསུང་རྩོམ»ཞེས་པའི་དེབ་ཏུ་བཅུག་པའི«འཛམ་གླིང་རྒྱས་བཤད»ཀྱི་སྐོར་ཡིན། སྤྱིར་མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ(༡༩༠༣-༡༩༥༡)གྱི་གསུང་རྩོམ་དང་བོད་དུ་སླེབས་པའི་ཡེ་ཤུའི་ཆོས་སྤེལ་མཁན་དག་གི་ལོ་རྒྱུས་ལ་རྒྱུས་མངའ་ཟུར་ཙམ་ཡོད་མཁན་ཞིག་ཡིན་ཚེ་

༧རྒྱལ་དབང་མཆོག་གིས་མཛད་པའི«རྡུལ་ཕྲན་གཅིག་ཁོ་ནའི་སྟེང་གི་འཇིག་རྟེན»གྱི་སྔོན་གླེང་དུ‘‘རྒྱ་གར་ལ་བཙན་བྱོལ་དུ་སླེབས་ནས་ལོ་མང་ཕྱིན་པའི་རྗེས་སུ། དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱིས་༡༩༤༠ནང་ལ་བོད་ཀྱི་ནང་པའི་མཁས་པ་ཚོར་སྤྲིངས་པའི་འཕྲིན་ཡིག་ཁ་གསལ་ཞིག་ངའི་ལག་ཏུ་འབྱོར་བྱུང་། ཁོང་ནི་སྐབས་དེར་བོད་ཀྱི་མཁས་པའི་ཁྲོད་ལེགས་སྦྱར་གྱི་སྐད་ཙམ་མ་ཡིན་པར་ཨིན་ཡིག་ཀྱང་ཤེས་པའི་མཁས་དབང་ཁྱད་པར་བ་ཞིག་རེད’’[1]ཅེས་གསུངས་ཡོད།

ང་རང་ལོ་ན་ཆུང་དུས་ནས་ཐང་སན་བླ་མ་ཞེས་པ་དེ་ཡང་ཡང་གོ་མྱོང༌། ཡིན་ཡང་། དུས་ཡུན་རིང་བོར་ཐང་སན་བླ་མ་ཞེས་པ་རྒྱའི་བླ་མ་ཞིག་ཡིན་པ་ཤེས་ཙམ་ཉིད་ལས་ཕྱོགས་ཡོངས་ཀྱི་གནས་ཚུལ་ཤེས་རྟོགས་གང་ཡང་མ་བྱུང༌། ད་ཆ་བསམ་བློ་བཏང་ཚེ་དེ་ནི་དུས་རབས་བཅུ་དྲུག་པའི་ཏཱ་མིང་རྒྱལ་རབས་སྐབས་ཀྱི་རྩོམ་པ་པོ་ཝུའུ་ཁྲེང་ཨེན་གྱིས།

ཇོ་ནང་ཀུན་མཁྱེན་དོལ་པོ་སངས་རྒྱས། དེང་དུས་བལ་བོའི་རྒྱལ་ཁོངས་དོལ་པོར་སྐུ་འཁྲུངས། ནར་སོན་རྗེས་བོད་དབུས་སུ་ཕེབས་ནས་སློབ་གཉེར་མཐར་ཕྱིན་མཛད། དབུས་གཙང་གཉིས་སུ་གྲྭ་སྐོར་མཛད་པས་རྩོད་བྲལ་དུ་གྱུར་ཏེ་ཀུན་མཁྱེན་ཞེས་གྲགས། ཇོ་ནང་གི་གདན་ས་མཛད་ཅིང་། སྐུ་འབུམ་མཐོང་གྲོལ་ཆེན་མོ་གསར་བཞེངས་དང་འབྲེལ།

དུས་རབས་ཉི་ཤུ་པའི་དུས་མགོར་མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་(1903-1951)མཆོག་ཞ་ལུར་ཕེབས་ནས་བུ་སྟོན་རིན་པོ་ཆེའི་གཟིམ་ཤག་དང་འབྲེལ་བའི་སྐོར་ལ་ཚིག་ཐོ་འགའ་བཏབ་ཡོད་པ་འདི་ལྟར། ‘‘དེ་ནས་བཀྲས་ལྷུན་བརྒྱུད་དེ་ཞ་ལུར་བསླེབས། རི་ཕུག་ཏུ་མཇལ། ཀུན་མཁྱེན་བུའི་གཟིམ་ཤག་དེ་ཀ་བ་གཅིག་གི་ས། ཞལ་བ་ལ་ཚོན་ཀྱང་མེད་པ།

ཁོ་བོར་དྲན་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་ལགས་ཀྱི་ཞལ་མཇལ་གསུང་ཐོས་ཀྱི་སྐལ་བ་ཐོབ་མ་མྱོང་ཡང་། ཁོང་གི་ལྗགས་རྩོམ་དག་ལ་མཇལ་བའི་རྐྱེན་གྱིས། ཁོང་ལ་དུང་སེམས་ཟབ་མོ་ཞིག་ངང་གིས་སྐྱེས་བྱུང་བས། རང་གི་ནུས་ཚོད་ཀྱིས་ཁོང་དང་ཁོང་གི་བརྩམས་ཆོས་ཁག་ཅིག་ལ་དབྱེ་ཞིབ་ཕྲན་ཙམ་ཞུ་གི་ཡོད་ཀྱང་།

དེ་ཡང་བདག་གི་མཁན་ཆེན་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས། “མདོ་སྨད་པ་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་ནི་དུས་རབས་ཉི་ཤུ་པ་འདིའི་ནང་བོད་མི་རིགས་ཀྱི་ཁྲོད་ནས་གཞན་དྲིང་མི་འཇོག་པའི་ཤེས་དཔྱོད་ཀྱི་བློའི་རང་རྩལ་དང༌། སྤྱི་བྱེའི་གནས་ཚུལ་ཐོག་ཕུགས་རྒྱང་རིང་པོར་མནོ་བསམ་ཐོངས་པའི་ནུས་པ་བཅས་ཀྱི་ཆ་ནས་ཡར་ཐོན་པར་བགྲང་འོས་པའི་སྐྱེས་བུ་ཞིག་ཡིན།”[1]ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར།

ཕྲན་གྱིས“ལྷ་ལུང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེའི་སྐུ་ཚེའི་ལོ་རྒྱུས་འཚོལ་ཞིབ”ཅེས་པའི་རྩོམ་ཡིག་འདི་ནི་སྤྱི་ལོ་༢༠༠༠ལོའི་ལོ་མཇུག་ཏུ་བྲིས་པ་རེད་ལ། སྐབས་དེར་བྲིས་པའི་རྩོམ་ཡིག་འདིར་དཔྱད་གཞི་ཡིག་ཆ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཞིག་མ་འཛོམས་སྟབས། ལྷ་ལུང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེའི་སྐུ་ཚེའི་རི་མོ་གསལ་ལ་མ་གསལ་ཞིག་ཀྱང་འབྲི་ཐུབ་བྱུང་མི་འདུག

དེ་ཡང་རོང་ཐ་ཆོས་འབྱོར་ལྷུན་གྲུབ་ (1857-1900/1901) ཀྱིས་མཛད་པའི་དཀར་ཆག་ལས[1]། འཕགས་ཡུལ་པཎ་ཆེན་གསེར་གྱི་རི་བོའི་དབུས། ། ལུང་རྟོགས་མངོན་པར་འཕགས་པ་གླིང་བཞིའི་རྒྱན། ། གྲུབ་བརྙེས་སྨྲྀ་ཏི་ཛྙཱ་ན་ཀཱིརྟི་ཡི། ། ཐུགས་རྗེའི་སྣང་བས་བྱང་ཆུང་དེ་སྲིད་སྐྱོངས། །ཞེས་བསྟོད་ཕྱག་མཛད་པ་ལྟར། པཎྜི་ཏ་འདི་ཉིད་ཀྱི་ལེགས་སྦྱར་གྱི་མཚན་ལ་སྨྲི་ཏི་ཛྙཱ་ན་ཀཱིརྟི་སྟེ་བོད་སྐད་དུ་དྲན་པའི་ཡེ་ཤེས་གྲགས་པ་ཞེས་ཞུ་ཞིང་།

སྤྱིར་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་ས་ལྷ་སར་དུས་རབས་བཅོ་བརྒྱ་པའི་འགོ་སྟོད་དེ། ཕྱི་ལོ་ ༡༩༠༨ ནས་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༥༡ བར་ཕྱི་རྒྱལ་བ་ལྔ་བཅུ་ཡས་མས་ཤིག་ཁྲིམས་མཐུན་གྱི་ལམ་ཡིག་ཞུས་པ་དང་། ཡང་ན་གནས་སྐོར་བ་སོགས་སུ་བརྫུས་ནས་བསླེབས་ཡོད། དེའི་གྲས་ནས་ད་ཐེངས་གླེང་བར་བྱ་བ་ནི། ཨ་རི་བ་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་སར་བསླེབས་པའི་སྐོར་སྤྱི་དང་།