ལོ་རྒྱུས།

རྩོམ་འདིར་དབུས་པ་བློ་གསལ་བྱང་ཆུབ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་《གྲུབ་པའི་མཐའ་རྣམ་པར་བཤད་པའི་མཛོད》དང་། དབུས་པ་བློ་གསལ་གྱི་བླ་མར་གྱུར་པ་བཅོམ་ལྡན་རིག་རལ་དང་མཆིམས་འཇམ་པའི་དབྱངས་ཀྱི་འཁྲུངས་འདས་ལོ་ཚིགས། དེབ་སྔོན་སོགས་ལས་བྱུང་བའི་ཨར་བྱང་ཆུབ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྐུ་ཚེའི་མཛད་པ་རེ་ཟུང་སོགས་དཀྱུས་སུ་བཟུང་སྟེ། ཨར་བྱང་ཆུབ་ཡེ་ཤེས་དང་།

བོད་སིལ་ཐོར་གྱི་དུས་སྐབས་མཇུག་རྫོགས་ཏེ་སླར་ཡང་བོད་གཅིག་གྱུར་གྱི་དབུ་བརྙེས་པའི་སྐབས་དེར། ས་སྐྱའི་གདུང་རབས་ཀྱིས་ཧོར་གྱི་སྟོབས་ཤུགས་ཀྱི་རོགས་དན་འོག་བོད་ཡོངས་གཅིག་གྱུར་གྱི་ལམ་ལ་བཀོད་པའི་ཁྲོད་མཛད་འཕྲིན་བླ་མེད་བཞག་མྱོང་བའི་སྐྱེས་ཆེན་དམ་པ་ཞིག་ཡིན། ཁོང་ལ་ཧོར་སེ་ཆེན་གོང་མས་བོད་ཆོལ་ཁ་གསུམ་དང་ཁྲི་སྐོར་བཅུ་གསུམ་སོགས་དབང་ཡོན་དུ་གནང[1]་བ་ནས་བཟུང་།

བདུད་རྩི་སྙིང་པོ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པ་གསང་བ་མན་ངག་གི་རྒྱུད་དམ་རྒྱུད་བཞི་ཞེས་པ་ནི་བོད་ཀྱི་གསོ་དཔྱད་གཞུང་ལུགས་ཀུན་གྱི་ཕྱི་མོ་ལྟ་བུ་ཡིན་མོད།དཔལ་ལྡན་རྒྱུད་ཀྱི་རྒྱལ་བོ་འདི་ཉིད་ཀྱི་མཛད་པ་པོ་གང་ཟག་སུ་ཡིན་མིན་སྐོར་ལ་གནའ་བོའི་དུས་ནས་ད་ལྟའི་བར་དུ་དགོངས་ཚུལ་མི་འདྲ་བ་དུ་མ་ཞིག་ཡོད། འདིར་ཁོ་བོས་གནའ་དེང་མཁས་པའི་བཞེད་སྲོལ་དང་།

ཁམས་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ཡིག་ཚང་ནི་ལོ་རྒྱུས་རྒྱུན་རིང་ཞིང་ནང་དོན་སྣ་མང་ལ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པར་མ་ཟད།  མི་རིགས་ལོ་རྒྱུས་ཡིག་ཚང་གི་ཁྱད་ཆོས་ཀྱང་མངོན་པར་གསལ་བས།  ས་གནས་གཙོས་གཞུང་ཕྱོགས་ནས་དང་དོད་བླ་ལྷག་སྒོས་བསྡུ་སྒྲིག་དང་དག་ཐེར།  བེད་སྤྱོད་ཞིབ་འཇུག་གི་ལས་དོན་རྒྱུན་མུར་ལེགས་པོས་བསྒྲུབ་དགོས་འོས་ལ། 

བོད་ཀྱི་ཆེས་ཐོག་མའི་རིག་གཞུང་བགྲོ་གླེང་ཆེན་མོ་སྟེ་བསམ་ཡས་ཆོས་རྩོད་ཅེས་པའི་ལོ་རྒྱུས་དང་བརྗོད་དོན་གྱིས་གནའ་ནས་ད་ལྟའི་བར་རྒྱལ་ཁབ་ཕྱི་ནང་ཀུན་གྱི་བོད་རིག་པའི་རིག་གཞུང་ཞིབ་འཇུག་གླེང་སྟེགས་སུ་ཤན་ཤུགས་ཟབ་མོ་ཐེབས་ཤིང་བརྒལ་བརྟག་གི་རྩེ་དགའ་ཆད་མེད་དུ་བྱུང་། དེ་ལྟ་ནའང་སྔ་འགྱུར་བཀའ་མའི་ཁྲོད་ཀྱི་དཔེ་རྙིང«བསམ་གཏན་མིག་སྒྲོན»ཞེས་པ་འདི་ལས་

དེ་རིང་ང་ཚོས་གླེང་བར་བྱ་བའི་བརྗོད་གཞི་ནི་རྒྱ་གར་གྱི་རིག་བྱེད་རྩོམ་རིག་གི་འབྱུང་ཁུངས་སུ་གྱུར་བའི་<<ཨབེསྟ>>ཞེས་པ་དེ་ཡིན་ལ། འདི་གླེང་དགོས་པའི་རྒྱུ་མཚན་གཙོ་བོ་ནི་ང་ཚོས་བོད་ཀྱི་རྩོམ་རིག་ཞིབ་འཇུག་གི་ཁྱབ་ཁོངས་ནས་རྒྱ་གར་རིག་བྱེད་རྩོམ་རིག་ལ་སློབ་གཉེར་དང་འཆད་ཁྲིད་བྱེད་དུས། གནའ་བོའི་ཨརྱཎཱ་མི་རིགས་ཀྱི་ཤེས་རིག་བྱུང་རིམ་ལ་གཡོལ་ཐབས་

ཕྱི་ལོའི་སྔོན་གྱི་ལོ་ངོ་བརྒྱ་ལྷག་གི་དུས་སུ།  དར་གོས་ཚོང་ལམ་གྱི་སྒོ་མོ་ཕྱེས་ནས་བཟུང་སྟེ། ཚོང་ལམ་དེའི་སྟེང་དུ་ཚོང་ཟོག་སྐྱེལ་འདྲེན་བྱེད་མཁན་དང་། ལྗོངས་རྒྱུ་བ། བསམ་བློ་བ། ཡེ་ཤུའི་ཆོས་སྤེལ་མཁན་དང་། གཞན་ཡང་གསང་ཉུལ་བ་སོགས་མཚམས་མ་ཆད་པར་བགྲོད་པའི་ཉེར་ལེན་ལ་བརྟེན་ནས། ཚོང་ལམ་དེ་ནི་ཤར་ལྷོ་ནུབ་བྱང་གི་ཤེས་རིག་སྒྱུ་རྩལ་དང་། ཆོས་ལུགས་རིག་གནས།

བརྗོད་གཞི་དངོས་སུ་མགོ་མ་བཙུགས་གོང་ལ་ངས་ཨ་མདོར་རྟོག་མྱུལ་བྱེད་མཁན་གྱི་ཨ་རིའི་མཁས་པ་རྣམས་ལ་གུས་འདུད་ཞུ་བར་འདོད་ཅིང་། རྟོག་མྱུལ་མཁན་འདི་དག་ལས་ཆེས་གལ་ཆེ་བ་ནི་ཝེའི་ལིམ་རོ་ཁུ་ཧེ་ལི་(William.W.Rockhill)དང་། ཇོ་སེ་ཧྥུ་རོ་ཁུ་(Joseph F.Rock)། ཨེཀ་ཝ་ལི་(Robert B. Ekvall)བཅས་ཡིན་པ་སྨྲ་ག་ལ་དགོས།

1983ལོར་རང་གྲོལ་གྱི《ལང་ཚོའི་རྦབ་ཆུ》སྤེལ་བ་ནི་ང་ཚོ་བོད་ཀྱི་སྙན་ངག་གསར་བ་དབུ་བརྙེས་པའི་མཚོན་རྟགས་ཡིན་ལ། དེ་ནས་བཟུང་ཚིག་རྒྱན་གྱི་ཕྲེང་བ་སྤེལ་བ་གཙོ་བོར་འཛིན་ཞིང་བསྟོད་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱིས་སྙན་ངག་གི་བརྗོད་བྱར་དབང་བསྒྱུར་བའི་ང་ཚོ་བོད་ཀྱི་སྙན་ངག་དེ་ཡང་སྐས་རིམ་གསར་བ་ཞིག་ཏུ་བགྲོད་མགོ་བརྩམས་ཤིང་།

དུས་རབས་བཅུ་བདུན་པའི་ནང་རྒྱལ་དབང་ལྔ་བ་རྒྱ་ཡུལ་དུ་ཆིབས་ཞབས་བསྒྱུར་བ་དེ་ཀུན་ལ་རླུང་ལྟར་གྲགས་པ་ལྟ་ཅི་སྨོས། གང་ལྟར་ཆིབས་བསྒྱུར་འདིའི་བྱུང་རིམ་ཁྲོད་བོད་དང་འབྲེལ་བའི་སྤྱིར་བཏང་གི་ཟིན་ཐོ་དང་རྒྱལ་དབང་ལྔ་བ་ཆེན་མོའི་རང་རྣམ་དུ་གསལ་བའི་གནས་ཚུལ་གཉིས་ཤིན་ཏུ་ཐོ་ཐུག་དཀའ་བར་འདུག