དེ་ཡང་བོད་བཙན་པོའི་རྒྱལ་རབས་ནི་རྒྱ་ནག་གི་ཐང་གུར་རྒྱལ་རབས་（唐朝）དང་དུས་མཉམ་པ་ཞིག་སྟེ། རྒྱའི་《ཐང་ཡིག་གསར་མ་》ལས། “དུས་མཇུག་ཏུ་བོད་དང་ལི་ཡུལ་གཉིས་ཀ་རང་ས་ནས་འཇིག་པ་ན། ཐང་ཡང་ཉམས་ཤིང་རྒུད་པར་གྱུར།（ 晚節二姓自亡，而唐亦衰焉。）”[1]ཞེས་འབྱུང་ལ།

འཇིག་རྟེན་འདིར་འགྲོ་བ་མི་ཆགས་ནས་ནད་ཀྱི་འཇིགས་པ་གྲངས་ལས་འདས་པ་བྱུང་ཡོད་ཅིང་། ལྷག་ཏུ་འགྲོ་བ་མིས་འཚོ་གནས་ཀྱི་དགོས་མཁོ་ལས་བརྒལ་ནས་རང་བྱུང་ཁམས་ལ་གཏོར་བརླག་དང་། དུད་འགྲོ་ཚད་ལས་བརྒལ་བའི་སྲོག་བཅད་པའི་འབྲས་བུར་བསམ་ཡིད་ལས་འདས་པའི་ནད་ཡམས་བྱུང་དང་འབྱུང་བཞིན་ཡོད། 

དེ་ཡང་བོད་ཡུལ་དུ་པཎྜི་ཏ་པདྨ་སཾ་བྷ་ཝས་བོད་ཀྱི་ལོ་ཙཱ་བ་སྔ་ཕྱི་ཀུན་དང་མཉམ་དུ་བསྒྱུར་བ་ཆོས་ཚན་བརྒྱ་དང་བཞི། ལོ་པཎ་གཉིས་ཀ་གཅིག་ལྕོགས་གནང་ནས་སྒྲ་རང་བསྒྱུར་གནང་བ་ཆོས་ཚན་ཉེར་བདུན། ཁོང་གི་ལྗགས་རྩོམ་ཆོས་ཚན་སོ་བཞི་བཅས་ཁྱོན་ཆོས་ཚན་བརྒྱ་དང་རེ་ལྔ་ཡོད་པ་རྣམས། ལོ་སྔ་མ་ཤིང་འབྲུག་ལོ་སར་སྐབས་

དཔྱད་རྩོམ་འདིའི་ནང་། པཎ་ཆེན་བསོད་ནམས་གྲགས་པ་དང་། ཐུའུ་བཀྭན་ཆོས་ཀྱི་ཉི་མ་སོགས་ཀྱིས་ཆོས་རྗེ་གུང་རུ་རྒྱལ་མཚན་བཟང་པོས། རྗེ་རིན་པོ་ཆེའི་དབུ་མའི་ཊཱིཀ་ཆེན་གཉིས་ཀྱི་གསུང་ལས་བརྒལ་བའི་གྲུབ་མཐའ་གཅིག་གཉིས་མཛད་ཡོད་པར་གསུངས་པ་དང་། ཡང་། ལྟ་བའི་སྐོར་སོགས་ལ་རྗེའི་གསུང་དང་མི་མཐུན་པ་འགའ་ཞིག་

ད་ལྟའི་དུས་རབས་འདི་ལ་གློག་རྡུལ་དུས་རབས་ཞེས་འབོད་པ་ལྟར་གློག་རྡུལ་གྱི་འཇིག་རྟེན་ཞིག་ཏུ་ང་ཚོའི་འཚོ་བ་དང་ལས་དོན་ཡོངས་རྫོགས་འཕོ་འགྱུར་འགྲོ་བཞིན་ཡོད། དེ་ནི་ཁྱེད་ཀྱིས་རང་ཉིད་འདོད་པ་ཡོད་མེད་ལ་མ་ལྟོས་པར་འཇིག་རྟེན་གྱི་འགྱུར་བ་གལ་ཆེན་ཞིག་ཡིན་པར་ངོས་འཛིན་བྱ་རྒྱུ་གལ་ཆེ་ཞིང་། དེའི་སྐོར་ལ་དོ་སྣང་ཙམ་ཞིག་ཡིན་ཡང་

དེང་འདིར་བོད་ཡིག་གི་ཀ་ངོ་ར་ངོ་ཤེས་ཙམ་ནས་བོད་ཀྱི་ཕ་སྐད་མ་ཡིག་གི་རྩོམ་པ་པོའི་བར་གྱི་གྲངས་འབོར་ནི། སྔོན་ཆད་ལས་ལྡབ་འགྱུར་མང་དུ་སོང་ཡོད་པ་སྨོས་མེད་ཐོག ཡུལ་སྲོལ་དང་གོམས་གཤིས་མི་འདྲ་བ། རྒྱལ་ཁབ་དང་མི་རིགས་མི་གཅིག་པའི་ཡུལ་གྲུ་ཁག་ཏུའང་བོད་ཡིག་བོད་སྐད་ཤེས་མཁན་དང་སྦྱོང་མཁན་ཇེ་མང་ནས་ཇེ་མང་རེད།

བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་རོ་མན་གྱི་ཡི་གེར་སྒྲ་ཕབ་བྱས་པ་ལས་ལྷག་པའི་མཁས་པའི་རང་དབང་གི་རྣམ་དཔྱོད་རྩལ་ལས་ཐོན་པའི་བདེན་དཔང་གཞན་ཞིག་ཕལ་ཆེར་ཡོད་མི་སྲིད། སྤར་སྐྲུན་བྱས་ཟིན་པའི་བོད་རིག་པའི་མཁས་དབང་བཅུ་གཉིས་ཀྱི་སྒྲ་ཕབ་བྱེད་ཚུལ་མི་འདྲ་བ་བཅུ་གཉིས་ཀྱི་བརྩམས་ཆོས་ལ་གཞིགས་ན། བསྐུང་རྟགས་(apostrophes) དང་

ནང་པའི་རིག་གཞུང་མང་པོའི་ནང་དུ་ད་ལྟ་ཡོངས་གྲགས་སུ་ཐར་བ་ཐོབ་བྱེད་ཀྱི་ལམ་ལྔ་ཞེས་བགྲང་བཞིན་པ་ནི། “ཚོགས་ལམ། སྦྱོར་ལམ།  མཐོང་ལམ། བསྒོམ་ལམ། མི་སློབ་པའི་ལམ་”སྟེ་ལམ་རྣམ་པ་ལྔ་པོ་འདི་དག་ཡིན་པ་ནི་ཚང་མས་ཤེས་གསལ་ལྟར་རེད་ལ།  དེ་དག་གི་ཐ་སྙད་ཀྱི་འཕེལ་རིམ་ཅུང་ཟད་ཅིག་གླེང་བ་ལ།  ཐོག་མར་ནང་པའི་སྡེ་སྣོད་སྔ་ཤོས་

ན་ཆད་བོད་ནང་གི་མཁས་པ་རྒན་པ་ཞིག་གིས་སྒྲིག་འཛུགས་ཟེར་བ་འདི་ཧ་ཅང་གལ་ཆེ་ཚུལ་གསུང་མྱོང་བ་དང་། རང་ཉིད་ཀྱིས་ནུབ་ཕྱོགས་སུ་མི་ལོ་ཉི་ཤུ་ཙམ་བསྐྱལ་བའི་རིང་སྟོབས་ལྡན་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ལ་མཚོན་ན། ཆབ་དཔལ་རིག་གནས་གང་ཅིའི་ཐད་སྒྲིག་འཛུགས་བརྟན་པོ་ཞིག་དགོས་པའི་ངེས་ཤེས་ཟབ་མོ་ཐོབ། རིག་གནས་པའི་སྒྲིག་འཛུགས་ལ་མཚོན་ན་

འདས་པའི་དུས་སུ་ཞིབ་འཇུག་ཟེར་བར་སྤྱི་བབ་ཙམ་ལས་ཞིབ་མོ་རྣམ་འཐག་གིས་མ་འཇུག་པས། རང་ཉིད་ཀྱི་ཉིན་རྒྱུན་འཚོ་བའི་ཀློང་ནས་དོགས་སློང་དང་བསམ་གཞིགས་ཀྱི་རྒྱུན་ཆད་དེ་དཔེ་ཀློག་གི་གཏིང་མ་ཚུགས་པའི་སྐྱོན་མུ་འབྱམས་སུ་ཡོད་པས། འདི་ལ་ཅིས་ཀྱང་བཟང་པོ་དག་བཅོས་ཀྱི་དགོས་པ་ཆེ་ཆེར་མཐོང་བས། དེབ་འདིར་ཞིབ་ཀྱིས་འཇུག་པར་བྱ།

ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༥ ལོའི་ཟླ་ ༡ པའི་ཚེས་ ༧ ཉིན་བོད་གཞིས་ཀ་རྩེ་དིང་རི་རྫོང་དུ་ས་ཡོམ་གྱི་འཇིག་པ་ཆེན་པོ་བྱུང་བར་བརྟེན་ནས། བོད་གཞིས་བྱེས་གཉིས་ཀྱི་བོད་མི་རྣམས་གཙོས་པའི་འཛམ་གླིང་གི་ས་ཕྱོགས་གང་སར་བཞུགས་པའི་བོད་ཀྱི་གྲོགས་པོ་ཚོས་ས་ཡོམ་ཁྲོད་འདས་གྲོངས་སུ་སོང་བ་དང་། རྨས་སྐྱོན་ཕོག་པ། གར་སོང་ཆ་མེད་དུ་གྱུར་པའི་ཤུལ་ལུས་

དེ་ལ་ཐོག་མར་དུས་རབས་ ༡༦ པའི་ནང་དུ་རྒྱ་བོད་ཧོར་གསུམ་གྱི་ཡུལ་གྲུ་ཁག་ཏུ་འབྲུམ་བུས་གཙོས་པའི་རིམས་ནད་ཀྱིས་སུན་གཙེར་ཇི་ལྟར་བཟོས་ཚུལ་རྩོམ་ཡིག་སྔ་མའི་ནང་དུ་རགས་རིམ་ཙམ་ཞུས་ཟིན་པས། ད་རེས་པཎ་ཆེན་སྐུ་ཕྲེང་ལྔ་པ་བློ་བཟང་ཡེ་ཤེས་ (༡༦༦༣-༡༧༣༧) ཀྱི་རང་རྣམ་འོད་དཀར་ཅན་གྱི་ཕྲེང་བ་གཞིར་བཟུང་སྟེ།